¤گسترش آئین بودایی در شرق ایران باستان¤

[HILDA]

بودا بدون شک یکی از تاثیرگذارترین چهره‌های تاریخ محسوب می‌شود، فردی که در سده ششم قبل از میلاد مسیح در هند زاده شد، آئین بودا یکی از سنت‌های هند است که بر مبنای اصول اخلاقی و و فلسفی استوار است. این آئین پیشروی جغرافیایی‌اش را در دوران حیات خود بودا آغاز کرد اما پس از مرگش به نواحی مختلف جهان رسید و آئینی جهانی شد.

پیشروی جغرافیایی مذهب بودا را می‌توان در دوران مختلف به چند دسته تقسیم کرد، ابتدا در خود هند گسترش پیدا کرد و سرانجام در سده سوم پیش ازمیلاد مسیح به نواحی شرقی ایران و ماورالنهر رسید. گسترش آئین بودایی در افغانستان کنونی و شرق ایران به دوران سلوکیان و اشکانیان باز می‌گردد، زمانی که هنوز یونانیان باختر در این نواحی حکمرانی می‌کردند و مروجان مذهب بودا آزادانه در این مناطق فعال بودند.​

 

[HILDA]

مذهب و آئین بودایی در دوران سلوکی و اشکانی نقش زیادی در حیات فکری و فرهنگی ایرانیان داشت و در واقع ساکنان شرق ایران که همان کوشانیان محسوب می‌شدند، نخستین غیر هندیان بودایی بودند. بودائیان در زمان اشکانیان و حتی دوران ساسانیان هم آزادانه در این مناطق می‌زیستند و به ترویج دین‌شان مشغول بودند، سرانجام با قدرت گرفتن شاپور اول و در ادامه قدرت گرفتن کرتیر بودائیان هم تحت تعقیب و آزار و اذیت قرار گرفتند.

جالب اینجاست که رویدادها و اتفاقات تاریخ ایران سهم عمده‌ای در ترویج مذهب بودایی داشت، درست همان‌طور که در دوران اسلامی تاجران، دریانوردان و در مجموع ایرانیان اسلام را به شرق و جنوب شرق آسیا بردند و باعث شدند تا هم اکنون شاهد کشورهای مسلمانی چون مالزی واندونزی در آن قسمت باشیم، بودائیان ایران هم در قرن اول میلادی تصمیم به مهاجرت گرفتند و راهی چین شدند و در نتیجه سرزمین چین را با مذهب بودایی گره زدند.

کتاب «آئین گسترش بودایی در شرق ایران باستان» تالیف فاطمه اصغری، اثری است که به طور مفصل به این ماجرا می‌پردازد و شاید از معدود کتاب‌هایی است که به گسترش جغرافیایی آئین بودا پرداخته اشاره کرده است، شاید بتوان کتاب‌های مختلفی درباره بودا به زبان فارسی پیدا کرد اما هیچ کدام به گسترش جغرافیایی آن نپرداخته‌اند.

حرکت جغرافیایی بودائیان اگرچه از ناحیه غرب آسیا قوت و قدرت چندانی نداشت؛ اما این آئین از ناحیه شرق تا چند سده پیش هم در حال پیشروی بود و در نهایت با رسیدن به ژاپن، آخرین خشکی شرق آسیا را تحت تاثیر قرار داد.

کتاب «آئین گسترش بودایی در شرق ایران باستان» تالیف فاطمه اصغری در 170 صفحه، شمارگان 200 نسخه و قیمت 51 هزار تومان از سوی انتشارات شفیعی منتشر شده است.​

 

[HILDA]