[ سبک ادبیات هندی و اصفهانی ]

[Lidiya]

?نگرش ذره‌بینی?

نگاه نازک‌بین و نگرش ذره‌بینی به پدیده‌ها و جهان، حاصل ذوق ساده‌نگر وعامیانه در این عهد است. شاعر به جای توصیف چشم‌اندازهای گسترده طبیعی یا نشان دادن حقایق بزرگ، جهان آرمانی خود را در امور ظریف و روابط خیالی میان اجزا می‌یابد. مضمون غریب عبارت از همین روابط ادعایی و ناشناخته است. نگاه شاعر به شیء باریک‌بینانه است و به شیوه‌ای ذره‌بینی بر شیء و درونه نازک آن متمرکز می‌شود؛ مثلا شاعر موی قلم نقاش را از سایه مژه مور می‌سازد:



ز سایه مژه مور بسته بود قلم

چو می‌کشید مصور دهان تنگ تو را

خیال او جنبش مژگان چشم مور را می‌بیند و صدای پریدن رنگ را می‌شنود.

​

 

[Lidiya]

?اندوه هستی?

نگاه شاعران سبک هندی و بیش از همه صائب تبریزی و بیدل دهلوی به وجه غمناک هستی است. کاربرد مکرر واژه‌هایی مانند قربانی، مرغ بسمل، زخم، مرهم، زخم و نمک، داغ، تیغ، مرهم و زخم، رفو و الماس، آبله، فلاخن، شیون، خراش، ناله، جنون، اضطراب، گردباد، اشک، گریه، خاکستر، خزان، شعله و استعاره‌های بدبینانه برای جهان خاکی (مثل غمکده، نشترکده، حسرت‌زار، بولهب‌کده، و جز اینها) مؤید این معنی است.

ذهنیت غمگنانه، حتی در تخلص شعرای عصر، که در واقع بیان استعاری بینش شاعر است، نمود برجسته‌ای دارد؛ از آن جمله است تخلص‌هایی مانند: آشوب، آفتی، اسیری، اشکی، بیدل، بی‌کس، تنها، حزنی، حزین، حیران، خرابی، رسوا، شیونی، شعفی، عجزی، فانی، فگاری، فنایی، گریه، لاغری، ماتمی، محوی، مخفی، وحشتی که اغلب حاوی معنی درماندگی و عجز و نومیدی و ناتوانی است.

[منبع: روزنامه اطلاعات] ​