با خواندن و نوشتن رشد کنید,به آینده متفاوتی فکر کنید که بیشتر از حالا با خواندن و نوشتن میگذرد.در کوچه پس کوچههای هفت شهر نوشتن با کافه نویسندگان باشید
کلیسای نوتردام پاریس در جزیرهی کوچکی به نام ایل دو لا سیته (Île de la Cité) در رودخانهی سن بنا شده است. ساخت آن در سال ۱۱۶۳ میلادی همزمان با سلطنت لوئی هفتم آغاز شد و در سال ۱۳۴۵ به پایان رسید.
دستور ساخت کلیسای جامع نوتردام پاریس، توسط لویی هفتم صادر شد. او قصد داشت که این کلیسا، نمودی از قدرت سیاسی، اقتصادی، فکری و فرهنگی در سرزمین فرانسه و همچنین خارج از مرزهای آن باشد. شهر پاریس در آن زمان به قدرتی نوظهور در سرزمین فرانسه تبدیل شده بود و برای همخوانی با این جایگاه تازه، نیاز به ساخت بنایی مذهبی داشت. به این ترتیب موریس دو سولی (Maurice de Sully)، اسقف اعظم پاریس، باسیلیکایی قرونوسطایی را در انتهای شرقی جزیرهی ایل دو لا سیته برگزید تا بعد از تخریب، کلیسای نوتردام را در آن محل بسازند.
گفته میشود اولین سنگ بنای این کلیسای باشکوه با طول ۱۳۰ و عرض ۴۸ متر در سال ۱۱۶۳ با حضور پاپ الکساندر سوم گذاشته شد اما ساخت کامل آن ۲۰۰ سال طول کشید. بعد از آغاز ساخت کلیسای گوتیک، دیوارهای پشتبند به طراحی آن اضافه شدند. قرار بود این پشتبندها تکیه گاهی برای دیوارهای بلند و باریک کلیسا باشند تا از ایجاد شکاف در دیوارها جلوگیری کنند و همچنین سبک گوتیک آن را نمایانتر سازند. کلیسای جامع نوتردام به خاطر مجسمههای گوتیک طبیعت گرایانه و شیشههای رنگی شاهکارش، معروف است، این آثار نشاندهنده بلوغ هنر و معماری پیش از سبک رومانسک هستند.
در سال ۱۲۰۰ کار برروی ضلع غربی آغاز شد که شامل پنجره مدور بزرگ و برجها بود. ساخت باقی بخشهای این بنا حدود سال ۱۲۵۰ تکمیل شد. همچنین در دهه ۱۲۵۰ بازوییهای کلیسا توسط معمارهایی به نام ژان دوشِل (Jean de Chelles) و پیر دو مونتروی (Pierre de Montreuil)، به سبک جدیدی از معماری گوتیک تغییر شکل یافتند. عناصر باقیماندهی دیگر نیز به مرور طی قرون بعدی کامل شدند. در سال ۱۹۹۱ این بنا در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
بنای کلیسا ۱۲۸ متر طول و سالن اصلی آن ۱۲ متر عرض دارد. پلان کلیسای نوتردام که صلیبیشکل است، سالن مرتفع، قسمت بازویی و برج کلیسا از معماری رومانسک قرن یازدهم وام گرفتهشدهاند، اما طاقهای نوکتیز و سقف شیاردار آن کاملاً گوتیکی هستند. کلیسای نوتردام در واقع اولین کلیسای جامعی بود که در آن از پشتبندهای مایل بیرونی استفادهشده بود. علاوه بر پشتبندها، ستونهای متعدد دیگری نیز برای این منظور در نظر گرفته شد.
یکی از علل شهرت نوتردام، مجسمههای بیرونی و ناودانهای آن است که به شکل موجودات عجیب و غریب ساخته شدهاند. سرِ در ورودی استوار و محکم نوتردام با تندیسهای سنگی بسیار زیادی تزئین شده که تمرکزشان بیشتر در درب مرکزی است که داوری روی قیامت را به تصویر کشیدهاند.
طراحی قسمت ورودی با نوارهای افقی به ایجاد تعادل بین برجهای مرتفع ۶۹ متری کمک زیادی میکند. ورودیهای قسمت بازویی کلیسا با نقش برجستههای عالی و بیبدیلی تزئین شدهاند. درب جنوبی تصویری از زندگی استفان مقدس به همراه سایر قدیسین منطقه را به نمایش میگذارد، در حالی که در تزئینات درب شمالی، تصاویری از کودکیِ مسیح و قصهای از تئوفیلوس کار شده است.
در قرنهای بعدی، بازسازیهای متعددی در کلیسای نوتردام صورت گرفت. در اوایل قرن سیزدهم، دو برج با ارتفاع ۶۹ متر در نمای غربی ساخته شدند. برج شمالی ۳۸۷ پله دارد و برج جنوبی ۱۰ ناقوس را در خود جای داده است که مشهورترین و بزرگترین آنها، امانوئل نام دارد.
این ناقوس در اکثر رویدادهای مهم تاریخ فرانسه ازجمله مراسم تاجگذاری پادشاهان، دیدار پاپ و پایان هر دو جنگ جهانی به صدا در آمده است. همچنین، بعد از فروریختن برجهای دوقلوی نیویورک، در حادثهی یازده سپتامبر، طنین ناقوس امانوئل بار دیگر در شهر پاریس پیچید تا به درگذشتگان ادای احترام کند.
در قرن هجدهم، منارهی اولیهی کلیسا تخریب و مجدداً ساخته شد. در جریان انقلاب فرانسه تا اوایل قرن نوزدهم، آسیبهای جدی به این بنا وارد آمد اما اندکی بعد، تاجگذاری ناپلئون و در پی آن موفقیت رمان ویکتور هوگو به نام نوتردام پاریس یا گوژپشت نوتردام در سال ۱۸۳۱، توجه عموم را به این بنا جلب کرد و باعث شد، در نیمهی قرن نوزدهم بازسازیهای اساسی در آن انجام گیرد. در این زمان دو معمار به نامهای ژان بابتیسته آنتونیه لاسوس (Jean-Baptiste-Antoine Lassus) و یوجین امانوئل ویولت لدوک (Eugène-Emmanuel Viollet-le-Duc) مناره و دیوارهای پشتبند را مجدداً بازسازی کردند.
در سال ۱۴۳۱، هنری ششم (Henry VI)، پادشاه انگلستان، در داخل کلیسای نوتردام بهعنوان پادشاه فرانسه تاجگذاری کرد.
جیمز پنجم، پادشاه اسکاتلند، در سال ۱۵۳۷ مراسم ازدواج خود را با شاهزادهی فرانسوی به نام مادلین در این کلیسا برگزار کرد.
ناپلئون بناپارت که به دنبال نجات این کلیسای مشهور بود در سال ۱۸۰۴ در این بنا بهعنوان امپراطور فرانسه، تاج بر سر گذاشت.
ژاندارک، قرنها پیش در جنگ فرانسه و انگلیس، کمک زیادی به پادشاه فرانسه کرد و درنهایت بر دیرکی سوزانده شد اما مدتها بعد، در سال ۱۹۰۹، پاپ پیوس دهم (Pius X) در این کلیسا برای او آمرزش طلبید.
مراسم آمرزش خوانی برای دو رئیسجمهور درگذشتهی فرانسه، شارل دوگل و فرانسوا میتراند، در کلیسای نوتردام برگزار شد.
تاج خاردار و ردای لویی نهم یا سنت لویی ابتدا در کلیسای سنت شاپل (Ste. Chapelle) قرار داشت اما بعدها به نوتردام انتقال یافت. این تاج و ردا از شعلههای آتشسوزی اخیر در امان مانده و در حال حاضر در تالار شهر پاریس قرار دارد. اعتقاد بر این است که این تاج خاردار همان تاجی است که مسیح در هنگام مصلوب شدن بر سر گذاشته بود.
منارهی کلیسا که در آتشسوزی سال ۲۰۱۹ سقوط کرد، دارای بقایایی مثل دندانها، استخوانها و موی قدیسین حامی پاریس، قدیس دنیس (St. Denis) و ژنویو (St. Geneviève)، بود. بقایای قدیسین توسط یکی از اسقفهای اعظم بر فراز منارهی نوتردام گذاشته شد تا از کلیسا محافظت کنند.
جزیرهی کوچک سیته که کلیسای نوتردام بر روی آن ساخته شده است، روزگاری شهری گالو - رومی (Gallo-Roman) به نام لوتشیا (Lutetia) را در خود جای داده بود. این احتمال وجود دارد که خود کلیسا هم درست بر روی بقایای یک معبد قدیمی بنا شده باشد. در سال ۱۷۱۰ میلادی، در جریان حفاریهای زیر سِن گروه کُر کلیسا، قطعاتی از یک محراب نقش برجسته کشف شد که به ژوپیتر و خدایان دیگر پیشکش شده بود. در دهه ۱۹۶۰ و ۷۰ خرابههای باستانی دیگری در این محل کشف شدند که در سردابهی باستانشناسی ایل دو لا سیته مدفون شده بودند.
سه دروازه در نمای غربی کلیسا خودنمایی میکنند که هرکدام پیکرتراشیهایی از قدیسین و صحنههای مقدس را به تصویر میکشند. یکی از این دروازهها به نام دروازهی سنت آنه (Sainte-Anne)، سبکی قدیمیتر از بقیه دارد و متناسب با اندازهی دروازه نیست. شخصیتهای آن مانند کودکی مسیح که در مرکز کلیسا قرار دارد، در مقایسه با پیکرتراشیهای سایر دروازهها از انعطاف کمتری برخوردار هستند. بررسیهای بیشتر در سال ۱۹۶۹ نشان داد که این سر درب متعلق به این مکان نبوده و از کلیسای رومانسک دیگری به اینجا انتقال یافته است.
این کلیسا، یکی از قدیمیترین داربستهای چوبی را در پاریس دارد و در حدود ۲۱۰ هزار مترمربع درخت را در بر میگیرد که در قرن دوازدهم قطع شدند. به خاطر اینکه هر کدام از تیرهای سقف از یک درخت درست شدهاند، این داربست تاریخی به جنگل شهرت یافته است.
پشت بندهای معلق نوتردام، رواج دهنده سبک گوتیک
کلیسای نوتردام یکی از اولین بناهایی بود که با پشتبندهای معلق خارجی ساخته شد. این پشتبندهای معلق به یکی از ویژگیهای نمادین طراحی گوتیک بدل شد. هرچند اختلافنظرهایی وجود دارد که آیا نوتردام، نخستین کلیسایی بود که پشتبندها را در طراحی خود بهکار گرفت یا خیر. اما جای تردید نیست که استفاده از آنها را در معماری مذهبی رواج داد.
در سال ۱۷۹۳، در جریان انقلاب فرانسه، گروهی از مردم خشمگین، ۲۸ مجسمه از پادشاهان انجیل کلیسا را با طناب پایین کشیدند و سر از تن آنها جدا کردند. اندکی پیش از آن، مردم ناراضی لویی شانزدهم، را با گیوتین گردن زده بودند و هر تصویر یا نمادی که با سلطنت ارتباط پیدا میکرد، موردحملهی آنها قرار میگرفت. در سال ۱۹۷۷، کارگران در حین کار در زیرزمین بانک تجارت خارجی فرانسه، سرهای جدا شدهی ۲۱ مجسمه از پادشاهان را کشف کردند. این سرها در حال حاضر در موزهی کلونی (Musée de Cluny) نگهداری میشوند.
برج های دو قلوی ناهمسان کلیسا
با یک نگاه به برجهای کلیسا، تصور میکنید که آنها کاملاً با یکدیگر یکسان هستند اما با نگاهی دقیقتر متوجه میشوید که برج شمالی کمی بزرگتر از برج جنوبی است. این اختلاف، گویای این حقیقت است که عناصر متفاوت کلیسا در دورههای مختلف ساخته شده و در نتیجه ترکیبی از گرایشهای گوناگون را در معماری بازتاب میدهند.