آموزشی اصطلاحات موسیقی غرب

[Matin-ms]

پلی ریتم (Polyrhythm):
هم زمانی دو یا چند ریتم متضاد و مستقل که اغلب در موسیقی سده بیستم دیده میشود.

پونم سمفونیک (Symphonic یا Tone poem):
اثری برنامه ای برای ارکستر در یک موومان که میتواند فرمی سنتی(مانند سونات یا روندو)یا فرمی آزاد و ویژه خود داشته باشد.

پولونز (Polonaise):
اثری تک موومانی با وزن سه تایی که حالتی با وقار دارد و اغلب برای پیانو سولو ساخته شده است،پولونز در اصل،رق*ص لهستانی و درباری بوده است.

پیتسیکاتو (Pizzicato):
نواختن ساز های زهی_آرشه ای با زخمه زدن بر سیم ها،اغلب با یکی از انگشتان دست راست.

تابلا (Tabla):
یک جفت طبل یک رویه که طبل راست با نت تونیک کوک شده و طبل چپ به عنوان طبل باس به کار میرود،مهم ترین ساز کوبه ای در موسیقی هند شمالی

 

[Matin-ms]

پرلود (Prelude):
قطعه ای کوتاه که به عنوان مقدمه فوگ یا اثری دیگر ساخته و اجرا میشود،قطعه کوتاه پیانویی

پستلود (Postlude):
قسمت خاتمه،بخشی کوتاه که در پایان برخی از قطعه های هنر آواز می آید،به جمع بندی آن ها میپردازد و به وسیله پیانو سولو نواخته میشود.

پل یا گذر (Bridge یا Transition):
در بخش ارائه تم ها در فرم سونات،قسمتی است که تم اول را در تونالیته تونیک به تم دوم در تونالیته ای دیگر پیوند میدهد.

پلی آکورد (Polychord):
آمیزه ای دو آکورد هم زمان و متفاوت که در موسیقی سده بیستم به کار رفته است.

پلی تونالیته (Polytonality):
گرایشی در سازمان بخشیدن به صداها که مبتنی بر استفاده هم زمان از دو یا چند تونالیته متفاوت است و در موسیقی سده بیستم دیده میشود.

 

[Matin-ms]

تم و واریاسیون (Theme and variations):
فرمی که در آن ایده موسیقایی اصلی(تم)بارها تکرار و هر بار از نظر ملودی،ریتم،هارمونی،دینامیک یا رنگ آمیزی دچار تغییر شود.این فرم به صورت مستقل یا در موومانی از یک اثر بزرگ تر بکار رفته است.

توالی آکوردی (Progression):
زنجیره ای از آکوردهای پیاپی

توتی (Tutti):
واژه ای ایتالیایی به معنای همه،تمام ارکستر یا گروهی بزرگ از نوازندگان که در اجرای موسیقی برابر گروهی کوچک تر قرار میگیرند.

تونالیته (Key یا Tonality):
مرکزیت یک صدا،گام و آکورد در قطعه،به گونه ای که دیگر صداها،گام ها و آکورد های اثر در ارتباط با آن معنا یافته و نقشی ویژه میابند.

تونالیته تونیک یا تونالیته مبدا (Tonic Key یا Home Key):
تونالیته مرکزی در قطعه که اغلب با وجود تونالیته هایی دیگر،قطعه با آن آغاز شده و پایان میابد.

 

[Matin-ms]

تونالیته ماژور (Major Key):
کیفیت صوتی حاصل از بکارگیری صداهای گام ماژور

تونالیته مینور (Minor Key):
کیفیت صوتی حاصل از بکارگیری صداهای گام مینور

جز (Jazz):
سبکی که ریشه در بداهه پردازی دارد و ویژگی های آن ریتم سنکوپ دار،ضرب آهنگ مداوم و رنگ آمیزی ها و تکنیک های اجرایی خاص است.
*جز در ایالات متحده و بیشتر به وسیله موسیقیدانان سیاه پوست تکامل یافت و در اوایل سده بیستم به سبکی محبوب بدل شد.

جز آزاد (Free jazz):
سبکی در جز که مبتنی بر فرم های با قاعده و الگو های تثبیت شده آکورد ها در جز سنتی نیست،این سبک در دهه 1960 پدید آمد.

جز کول (Cool jazz):
سبکی در جز که مرتبط با بیباپ اما آرام تر از آن و بیش تر متکی بر قطعه های تنظیم شده است،این سبک در حدود سال 1950 پدید آمد.

 

[Matin-ms]

جزنیواورلئان یا دیکسیلند (New Orleans یا Dixieland jazz):
سبکی در جز که در آن ساز های رده اول،یا سازهای ملودیک،همزمان به بداهه نوازی چندین ملودی متضاد میپردازند و به وسیله سازهای بخش ریتم که ضربی واضح دارند و آکورد های زمینه را تدارک میبینند همراهی میشوند.قطعه های این سبک اغلب مبتنی بر ملودی یک مارش یا ملودی کلیسایی،قطعه ای رگتایم،یک آواز مردم پسند یا بلوز 12 میزانی هستند.

جواب (Answer):
دومین ارائه سوژه در یک فوگ،اغلب در گام دومینانت

حامل (Staff):
مجموعه پنج خط افقی که نت رویشان یا میانشان نوشته میشوند.

حامل بزرگ (Grand staff):
ترکیبی از دو حامل زیروبم که برای نت نگاری در گستره ای وسیع از صداهای زیروبم بکار میرود و در موسیقی پیانو برای نگارش تمام نت های قابل اجرا با دو دست بکار گرفته میشود.

حل (Resolution):
حرکت از صدا یا آکوردی دیسونانس به صدا یا آکوردی کنسونانس

 

[Matin-ms]

خط اتحاد (Tie):
در نگارش ریتم خطی منحنی است که بر دو نت همنام و همصدا قرار گرفته و کشش آن ها را (بدون مکث برای نواختن نت دوم) به یکدیگر میافزاید.

خط های اضافه (Ledger lines):
خط هایی کوتاه و افقی در بالا یا پایین حامل که برای نت نویسی نت های زیرتر یا بم تر از آن چه بر خط حامل قابل نگارش است،به کار گرفته میشوند.

خوشه صوتی (Tone cluster):
آکوردی که فقط از نت هایی به فاصله نیم پرده یا یک پرده از یکدیگر ساخته شده و در موسیقی سده بیستم بکار رفته است.

داکاپو (Da capo):
از آغاز،نشانه ای که اغلب بر لزوم تکرار بخش آغازین قطعه پس از بخش میانی آن اشاره دارد.

دنباله (Stem):
خطی عمودی که به سر نت متصل شده و شکل آن نشان دهنده کشش نسبی نت است.

 

[Matin-ms]

رسیتاتیف یا همراهی (Accompanied recitative):
ملودی گفتارگونه ای که یک تکخوان به همراه ارکستر میخواند.

رسیتاتیفِ سِکّو (Secco recitative):
آوازی گفتارگونه که به وسیله تکخوان و فقط با همراهی باسو کُنتینوئو اجرا میشود.

رکوردر (Recorder):
خانواده ای از ساز های بادی چوبی که صدایشان با دمیدن در دهانی سوتک شکل ایجاد میشود و اغلب از چوب یا پلاستیک ساخته میشوند.

رکوییم (Requime):
مسی برای طلب آمرزش روح مردگان

رگتایم (Regtime):
سبکی تصنیفی(غیر بداهه پردازانه)در موسیقی پیانو که به طور عام مبتنی بر وزن دوتایی و تمپویی متعدل و مارش گونه است و در آن دست راست پیانیست ملودی بسیار سنکوپ دار را بر زمینه همراهی دست چپ،که وزن دوتایی را با تقسیم هر ضرب به دو نت مساوی برقرار نگه میدارد،مینوازد.رگتایم در آغاز توسط پیانیست های سیاهپوست آمریکایی توسعه یافته و از 1890 تا 1915 در اوج شکوفایی بود.

 

[Matin-ms]

رُمانس (Romance):
در موسیقی سده نوزدهم،قطعه ای است کوتاه و تغزلی برای پیانو سولو یا سازی تکنواز با همراهی پیانو

رنگ صوتی (Tone color یا Timber):
کیفیت ویژه صدای هر ساز یا آوازخوان که سبب تمایز آن از دیگری میشود.

روباتو (Rubato):
کاهش یا افزایشی جزئی در تمپو به هنگام اجرا به منظور کیفیت بیانی بیشتر که اغلب در موسیقی رمانتیک دیده میشود.

روندو (Rondo):
فرمی تصنیفی که یک تم اصلی(A)را به طور مکرر و در تناوب با تم هایی دیگر ارائه میکند و فرم آن اغلب به صورت A B A C A یا A B C A B A است.فرم روندو اغلب در موومان آخر سمفونی ها،کوارتت های زهی و سونات های دوره کلاسیک به کار رفته است.

ریتم (Rhythm):
سَیَلان منظم موسیقی در زمان؛الگویی از نت ها و سکوت ها با کشش های معیّن.

 

[Matin-ms]

ریتم نقطه دار (Dotted rhythm):
الگوی ریتمیک کشیده _ کوتاه که در آن به دنبال یک نت تقطه دار نتی بسیار کوتاه تر است.

ریتورنلّو (Ritornello):
در ایتالیایی به معنای برگردان؛در موسیقی باروک بخشی تکرار شونده از قطعه است که اغلب توسط تمام ارکستر یا توتّی نواخته میشود.

ریچرکار (Ricercar):
اثری پلی فونیک و سازی که در آن تقلید فراوان است و اغلب در موسیقی دوره رنسانس دیده میشود.

ریزپرده (Microtone):
فاصله کوچک تر از نیم پرده

ریف (Riff):
در موسیقی جاز،عبارتی کوتاه و تکرار شونده است که میتواند نقش همراهی کننده داشته یا خود یک ملودی مستقل باشد.

 

[Matin-ms]

زبانه (Reed):
باریکه ای بسیار نازک از نی که در ساز های بادی چوبی برای ایجاد صدا بکار میرود و با جریان هوا به نوسان در می آید.

ساز الکترونیک (Electronic instrument):
سازی که صدا در آن با روش های الکترونیکی ایجاد،پرورانده و تقویت میشود.

ساز بادی برنجی (Brass instrument):
سازی از جنس برنج یا نقره که صدای آن با لرزش ل*ب های نوازنده هنگام دمیدن در دهانیِ فنجانی یا قیفی ساز پدید می آید.نوسان های پدید آمده در لوله ای که انتهای آن بوقی است تقویت شده و طنین و رنگی ویژه میابد.

ساز بادی چوبی (Woodwind instrument):
سازی که صدایش بر اثر نوسان ستون هوا در یک لوله ایجاد میشود؛سوراخ ها یا دریچه هایی که در طول لوله ساز قرار گرفته اند با انگشت یا بالشتک هایی باز و بسته میشوند و صداهایی با زیر و بم های گوناگون پدید می آید.

ساز زهی (String):
سازی که صدای آن با نوسان سیم ها ایجاد میشود.