معمولاً وقتی صحبت از کمیکهای مارول و داستانهای ابرقهرمانی میشود، ذهنمان به سمت شخصیتهایی میرود که با قدرتهای فرا انسانی و ماورایی، با سبکهای مبارزه متکی بر قدرتها و تواناییهای غیرطبیعیشان، به تقابل با شرارت میروند. اما ماجرای شانگ چی فرق میکند.
شانگ چی شخصیتی است که با مهارتها و هنرهای رزمی خود وظایف ابرقهرمانیاش را انجام میدهد. اما این شخصیت دقیقاً کیست و چرا به عنوان یکی از برترین مبارزان دنیای مارول محسوب میشود؟ در ادامه به سراغ معرفی استاد کونگ فوی مارول میرویم.
شناسنامه شانگ چی (Shang-Chi)
– اولین حضور: شماره ۱۵ کمیک Special Marvel Edition (انتشار در ماه دسامبر سال ۱۹۷۳)
– ناشر: مارول
– خالقان: استیو اینگلهارت (Steve Englehart) و جیم استرالین (Jim Starlin)
– کمیکهای پیشنهادی برای مطالعه:
Deadly Hands of Kung Fu: Out of the Past (انتشار در ماه نوامبر سال ۲۰۱۴)
Master Of Kung Fu: Battleworld (انتشار از ماه جولای تا اکتبر سال ۲۰۱۵)
Agents of Atlas (انتشار از ماه اکتبر سال ۲۰۱۹ تا ماه فوریه سال ۲۰۲۰)
Shang-Chi (انتشار از ماه نوامبر سال ۲۰۲۰ تا ماه مارس سال ۲۰۲۱)
Shang-Chi (شروع انتشار از ماه جولای سال ۲۰۲۱)
شانگ چی شاید پسر یکی از بدترین ویلنهای دنیای مارول باشد اما خودش به عنوان یکی از برترین قهرمانان شناخته میشود. شانگ چی زندگیاش را وقف کامل کردن مهارتهایش در هنرهای رزمی کرده و به جای استفاده از این تواناییها برای شهرت و ثروت، در دنیا سفر میکند و مشکلاتی که بتواند را حل میکند. گاهی اوقات، او تنها کار میکند و در دیگر مواقع در کنار قهرمانانی مثل اسپایدرمن، دردویل یا حتی اونجرز میجنگند. اما شانگ چی هر کجا که برود، الهام بخش امید در قلب بیگناهان است و به دل هر کسی که جرئت کند او را به یک مبارزه دعوت کند، وحشت میاندازد.
شانگ چی روی کاور شماره ۱۵ کمیک Special Marvel Edition (برای دیدن سایز کامل روی تصویر کلیک کنید)
شانگ چی اولین بار در شماره ۱۵ کمیک Special Marvel Edition در سال ۱۹۷۳ به مخاطبان معرفی شد. با کمرنگ شدن محبوبیت ابرقهرمانان در دهه ۷۰ میلادی، مارول به طور فزایندهای در حال تلاش برای ورود به دیگر ژانرهای داستان مثل فانتزی (با سری Conan the Barbarian) و ترسناک (با سری Tomb of Dracula) بود. مثل شخصیتهای آیرون فیست (Iron Fist) و دختران اژدها (Daughters of the Dragon)، شانگ چی نیز یکی دیگر از تلاشهای مارول برای ورود به ژانر هنرهای رزمی بود که به لطف فیلمهای این سبک، به عنوان یکی از ژانرهای محبوب آن دوران شناخته میشد.
در ابتدا، مارول قصد داشت مجوز چاپ کمیک از سریال تلویزیونی Kung Fu را به دست آورد. با شکست خو*ردن در این زمینه، این انتشارات به سراغ به دست آوردن حقوق آثار کافه نویسندگان نویس با نام ساکس رومر (Sax Rohmer) رفت. آنها مجوز ویلن بدنام چینی با نام دکتر فو مانچو (Dr. Fu Manchu) و رقیب شرلوک هولمز گونه او با نام سر دنیس نیلند اسمیت (Sir Denis Nayland Smith) را به دست آوردند. شانگ چی به عنوان فرزند از قبل معرفی نشده فو مانچو و بزرگترین تهدید برای نقشههای او در به دست آوردن دنیا به مخاطبان عرضه شد.
شانگ چی خیلی زود تبدیل به یکی از آثار موفق مارول شد. دو شماره پس از اولین حضورش، نام کمیک Special Marvel Edition به The Hands of Shang-Chi: Master of Kung Fu تغییر پیدا کرد و تبدیل به سری اصلی این مبارزِ خانه به دوش شد. شانگ چی همچنین هر از چند گاهی در دیگر عناوین مارول مورد استفاده قرار گرفت و با بسیاری از شخصیتها، از مرد عنکبوتی گرفته تا ثینگ (The Thing)، یک تیم تشکیل داد.
متأسفانه، محبوبیت این شخصیت در دهه ۸۰ کمرنگ شد و کمیک او با شماره ۱۲۵ در سال ۱۹۸۳ به اتمام رسید. حضورهای شانگ چی نیز از این نقطه به بعد کمتر شد. این روند باعث شد تا مارول در نهایت حقوق فو مانچو را از دست دهد و کند و کاو سابقه خانوادگی شانگ چی یا حتی انتشار مجدد سری کمیک The Hands of Shang-Chi: Master of Kung Fu برای این انتشارات بسیار سخت شود. تمام اینها در کنار واکنشهایی که نسبت به فو مانچو به عنوان یک پدیده ضد نژادی ایجاد شده بود، قرار میگیرند.
خوشبختانه، شانگ چی در سالهای اخیر دوباره مورد توجه قرار گرفته است. او تبدیل به استاد هنرهای رزمی مرد عنکبوتی شد و به این قهرمان کمک کرد تا وقتی پیتر پارکر به صورت موقت قابلیت اسپایدر سنس خود را از دست داده بود، یک فرم جدید هنرهای رزمی بر اساس عنکبوت ابداع کند. شانگ چی همچنین در چندین نسخه اونجرز به عنوان عضوی از این گروه مورد استفاده قرار گرفته است. در سری Secret Avengers سال ۲۰۱۰، او حتی توانست پسزمینه و ارتباطاتش را با فو مانچو احیا کند و مشخص شد که فو مانچو در واقع یک هویت پوششی برای ژنگ زو (Zheng Zu) است؛ یک جادوگر نامیرا.
به طور کلی، شانگ چی به عنوان یک مبارز معمولی و بدون تواناییهای فرا انسانی خاص به تصویر کشیده میشود. اما با وجود نداشتن حواس بهبود یافته دردویل، قدرت فرا انسانی کاپیتان آمریکا و دستهای نشکن آیرون فیست، از شانگ چی به عنوان بهترین مبارز تن به تن دنیای مارول یاد میشود. او در تعدادی از فرمهای مبارزهای متفاوت، چه با سلاح و چه بدون سلاح، مهارت بالایی دارد. به خاطر این که شانگ چی به چی بدنش به طور کامل تسلط دارد، به قدری قدرتمند است که بتواند فلزها را بشکند و به قدری سریع است که حتی از مسیر گلولههای شلیک شده نیز خارج شود.
اخیراً، مارول یک تغییر در این شخصیت به وجود آورده و به شانگ چی توانایی فرا انسانی جدیدی داده است؛ قدرت این که بتواند از خودش کپیهای بیشماری تولید کند که هر کدام از این کپیها به اندازه خودش در زمینه هنرهای رزمی مهارت دارند.
شانگ چی با بازی سیمو لیو در فیلم Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings
شانگ چی در خارج از دنیای کمیکها خیلی کم مورد استفاده قرار گرفته. بزرگترین حضورهای این شخصیت در دنیای بازیها مربوط به برخی از عناوین کمتر شناخته شده مثل بازی موبایلی فریتوپلی Marvel Future Fight است. البته با وجود قدرتها و مهارتهای مبارزهای او، خیلی عجیب است که از شانگ چی در بازیهای مبارزهای بر اساس شخصیتهای مارول استفاده نشده.
عدم استفاده از شانگ چی در فیلمهای مارول اما از روی بیتوجهی نسبت به این شخصیت نبوده است. در چندین مقطع قرار بود که بر اساس این شخصیت فیلمی ساخته شود اما هر بار، برنامهها عملی نمیشدند. حتی قرار بود تا در مقطعی از برندون لی، پسر بروس لی، برای ایفای نقش شانگ چی استفاده شود.
با این حال، در نهایت حضور شانگ چی در یک فیلم سینمایی در دسامبر سال ۲۰۱۸ و به عنوان بخشی از دنیای سینمایی مارول اعلام شد. دیوید کالاهام که سابقه کار روی فیلم Wonder Woman 1984 را داشت برای نوشتن فیلمنامه انتخاب شد و با هدف یک جنبش فرهنگی همانند فیلم Black Panther، قرار شد یک کارگردان از نژاد آسیایی برای فیلم شانگ چی انتخاب شود. در مارس ۲۰۱۹ مشخص شد که مارول به سراغ دستین دنیل کرتون برای کارگردانی فیلم Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings رفته است تا بالأخره اولین اثر لایو اکشن با حضور استاد کونگ فوی مارول ساخته شود.
«شانگ چی» شخصیتی بود كه به دست استیو انگلهارت و جیم استارلین در سال 1973 برای مارول خلق شد تا بتواند از رایت شخصیتی به نام «فو مانچو» (Fu Manchu) استفاده كند (درباره فومانچو در مورد بعدی توضیح داده خواهد شد). او پس از اينكه فهمید پسر فو مان چو ميباشد، تصمیم گرفت عمر خودش را وقف مبارزه با نقشه های پلید پدرش كند (البته الان سالهاست که قضیه پدر شانگ چی رو تغییر داده اند چون مارول رایت فو مانچو را نداره) كمیك های شانگ چي محبوب بود چون در دورانی چاپ میشدند كه هنرهای رزمی به لطف فیلم های سینمایی «بروس لی» در اوج بودند و بنابراین شانگ چی از نظر ظاهری خیلی شبیه به بروس لی است (مخصوصا در کمیک بوک های اولیه خودش). شانگ چی هر از گاهی به داد دیگر قهرمانان مارول رسیده و حتی برای مدتی عضو اونجرز بوده . در هر حال او که ملقب به «استاد کونگفو» (Master of Kung Fu)، بزرگترین استاد بزرگ هنرهای رزمی چینی عالم مارول است و از کودکی برای تبدیل شدن به جنگجویی ماهر تعلیم دیدهاست. یک بار «آرس» درباره او گفت که شاید تنها موجود فانی باشد که میتواند بدون نیروهای فوق بشری یا جادو در مقابل یک نفر با قدرت های خداگونه دوام بیاورد! او استاد تمرکز و مدیتیشن است و در استفاده از سلاح های مختلف مثل شمشیر، نانچیکو، اسکریما، چماق و شوریکن استاد است و به بهترین شکل میتوانند از چی درونی خودش بهره بگیرد. او در ضمن میتواند از گلوله های شلیک شده جاخالی بدهد! درسته که گاهی اوقات و در برخی داستان های به طور موقتی دارای قدرت فوق بشری شده ولی خیلی زود آن را از دست داده و همواره به لطف مهارت های رزمی مبارزه میکند. در ضمن شاید براتون جالب باشه که بدونید شانگ چی در زبان چینی به معنی "ارتقا و پیشرفت روح" میباشد. ضمناَ شانگ چی در دهکده ای به نام یانگ - نین در کشور چین به دنیا آمده و قبل از اینکه به آمریکا بیاید اکثر عمرش را در آنجا سپری کرده بود.
اجازه بدید اولش یه توضیحی درباره شخصیت خبیث مهمی به نام «فون مانچو» بدم. این شخصیت سال 1912 توسط نویسنده ای انگلیسی به نام «ساکس رومر» (Sax Rohmer) در کتاب ها و مجلات پالپ خلق شد ( کتاب ها و مجلات پالپ از حدود سال 1896 تا دهه 1950 چاپ میشدند و آثار ارزانی بودند که اغلب داستانهایی کارآگاهی و جنایی در آنها چاپ میشد و از این رو که در انتشار این مجلهها از کاغذهای کاهی ارزانقیمت استفاده میشد٬ اینگونه نشریهها در ایران به «مجلهٔ زرد» و در کشورهای انگلیسیزبان به پالپ به معنای کاغذ خمیری/کاهی معروف میباشند. لازم است ذکر شود نام فیلم "پالپ فیکشن"نیز از همین مجلهها الهام گرفته و نشاندهندهٔ این است که موضوع فیلم به داستانهای این گونه مجلهها شباهت دارد). فو مانچو بسیار معروف شد و در فیلم های سینمایی، برنامه های رادیویی، کمیک بوک، کمیک استریپ های روزنامه ای و ... به کار رفت. این شخصیت به عنوان نماد و الگوی اصلی یک کاراکتر نابغه پلید و دانشمند دیوانه شناخته میشود که البته جنجالی هم بوده است. به طور مثال فیلم "نقاب فو مانچو" (The Mask of Fu Manchu) که در سال 1932 منتشر شد، دربارهٔ تلاشِ فو مانچو و پیروانش، در یافتنِ شمشیر و نقاب چنگیزخان است. پس از اکران این فیلم، دولتِ چین، آن را موردِ انتقاد قرار داده و سفارت چین در واشنگتون، به دلیلِ چهرهٔ خصمانهای که این فیلم از چینیها نشان میدهد، یک شکایت قضایی رسمی را آغاز نمود؛ به ویژه آنجایی که «فو مانچو» به پیروانش می گوید: "مردان سفیدپوست را بکشید و زنانشان را تصاحب کنید" ، بشدت مورد اعتراض واقع شد.
در هر حال ، مارول کامیکس رایت این شخصیت را در دهه 70 میلادی در اختیار داشت و میخواست هر طوری شده او را مورد استفاده قرار دهد. به همین دلیل فاش شد که پدر شانگ چی است که از کودکی او را آموزش داده تا امپراطوری پلید او را رهبری کند!
بخش عمده ای از داستان های شانگ چی هم درباره مبارزه او با پدرش بود زیرا علیه او قیام کرد. اما مساله اینه که مارول پس از چند سال رایت فومانچو را از دست داد و بنابراین دیگر نمیتوانست از فومانچو به عنوان پدر شانگ چی یاد کند. این مساله حتی باعث شده مارول نتواند کمیک های اولیه شانگ چی را تجدید چاپ کند و به همین دلیل کمیک بوک های اریجینال این شخصیت بسیار نایاب هستند! برای مدتی از اسم مستعار «دکتر هان» برای پدر شانگ چی استفاده میکردند تا اینکه در شماره های 6 تا 10 از کمیک Secret Avengers نوشته «اد بروبیکر» داستانی به چاپ رسید که در آن گروه خبیثی به نام "شورای سایه ها" نسخه های زامبی شده از دکتر فومانچو را زنده میکنند و فاش میشود فومانچو یک اسم مستعار و جعلی بوده و پدر شانگ چی در واقع یک جادوگر باستانی چینی بوده به نام «ژنگ ژو» (Zheng Zu) که سالها پیش به رمز و راز فناناپذیری دست یافت!
و بدین شکل مشکل مارول در ادامه دادن کمیک بوک های شانگ چی حل شد. در فیلم سینمایی "شانگ چی: افسانه 10 حلقه" نیز گفته شده اریجین شانگ چی را عوض کرده اند و پدر او «ماندارین» (از دشمنان مرد آهنی که در اینجا معرفی شده است) میباشد!
در کمیک های اولیه شانگ چی و زمانی که هنوز فومانچو پدرش محسوب میشد، او علیرغم اینکه میخواست نقشه های پدرش را نقش بر آب کند ولی هرگز قصدش این نبود که او را بکشد. حتی وقتی دوست دوران کودکی او به نام M'Nai از سوی پدرش فرستاده شد تا در نیویورک بکشتش اما باز هم قصد نابودی پدرش را نداشت. ولی در نهایت وضعیتی پیش آمد که شانگ چی باعث کشته شدن پدرش شد. در واقع فومانچو به لطف ماده ای به نام Elixir Vitae بیش از 200 سال عمر کرده بود اما متوجه شدیم که تاثیر آن کم کم در حال از بین رفتن است و او به خون پسرش برای زنده ماندن نیاز پیدا کرد. شانگ چی در شماره 118 از کمیک Master of Kung Fu به همراه متحدین خود به مقر پدرش نفوذ کرد و ذخیره خون خودش را نابود کرد و آخرین شیشه ای محتوی خون خود را روی زمین ریخت و بدین ترتیب پدرش از آن محروم شد و به دلیل سن بسیار بالا مُرد!
اگر به طراحی های اولیه شانگ چی در دهه 70 میلادی نگاه کنید قطعاً متوجه شباهت ظاهری او به «بروس لی» میشوید. این مساله اتفاقی نیست زیرا خالقین او عمدا او را این اسطوره تکرار نشدنی فیلم های سبک هنرهای رزمی خلق کردند. در حقیقت هدف مارول از خلق شانگ چی بهره برداری از تب داغ فیلم هایی بود که به لطف آثار بروس لی کل دنیا را فرا گرفته بود. دی سی هم پس از مارول به فکر افتاد قهرمان رزمی کار خلق کند و همانطور که در این مقاله گفته شد، شخصیت های مشابهی مثل «ریچارد دراگون» (Richard Dragon) و «ببر برنزی» (Bronze Tiger) را خلق کرد تا از مارول عقب نیفته! ولی هیچ کدام به محبوبیت و موفقیت شانگ چی نرسیدند زیرا او همزمان در دو سری اختصاصی حضور داشت و چاپ سری اصلی او به نام Master of Kung Fu ، 125 شماره دوام داشت که واقعا برای دوره خودش حیرت انگیزه و اگر مشکلاتی که بر سر رایت شخصیت فو مانچو پیش آمد نبود این سری بیشتر هم ادامه پیدا میکرد.
تا قبل از دهه 70 میلادی طرز به تصویر کشیده شدن شخصیت های آسیایی و چینی تبار در دنیای کمیک بوک معمولا جنجالی بود. خود مارول در اواسط دهه 50 میلادی سری کمیک بوکی به نام «پنجه زرد» (Yellow Claw) چاپ میکرد که کاملا مشخص بود شخصیت اصلی آن از روی فومانچو تقلید کرده و به طوری نژادپرستانه به تصویر کشیده میشد:
در دهه 70 هم که شانگ چی خلق شد برخی از هواداران از رنگ پوست این شخصیت شکایت کردند چون او به صورت طلایی و پدرش (فو مانچو) هم با رنگ زرد مات به تصویر کشیده میشدند. خیلی ها به مارول در این باره نامه نوشتند و نسبت به رنگ آمیزی این دو شخصیت اعتراض کردند. مارول هم مجبور شد توضیح بده که به دلیل محدودیت های چاپخانه ها نمیتونه از رنگ بهتر و واقعی تری استفاده کنه. تا اینکه با پیشرفت هایی که زمینه printing به وجود آمد ما اولین بار در شماره 412 از کمیک های Captain America که سال 1993 منتشر شد، رنگ آمیزی قابل قول تری از شانگ چی در دنیای کمیک دیدیم: