با خواندن و نوشتن رشد کنید,به آینده متفاوتی فکر کنید که بیشتر از حالا با خواندن و نوشتن می‌گذرد.در کوچه پس کوچه‌های هفت شهر نوشتن با کافه نویسندگان باشید
برگزاری نمایشگاه کتابهای کاربردی و دانشگاهی طی 17 دوره با هدف تامین منابع و کتابهای درسی دانشجویان برگزار می‌شد، در این نمایشگاه نمایندگان ناشران خارجی مجموعه‌ای از کتابهای زبان اصلی را به زبان‌های انگلیسی و عربی در قالب نمایشگاه به دانشجویان و استادان عرضه می‌کردند؛ اما برگزاری این نمایشگاه سال گذشته متوقف شد. دلیل اصلی آن به گفته مدیران نمایشگاه شیوع بیماری کرونا همچنین بالا بودن نرخ ارز بود؛ نمایشگاهی که طی سال‌های اخیر در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران برگزار می‌شد و اغلب تخفیف‌های خوبی برای دانشجویان در نظر گرفته شده بود.
اینکه نمایشگاه کتابهای کاربردی و دانشگاهی امسال می‌تواند به پله هجدهم صعود کند یا نه را در گفت‌وگو با احد رضایی، مدیرعامل انجمن فرهنگی ناشران بین‌الملل بررسی کردیم. رضایی در این مصاحبه از عدم برگزاری نمایشگاه و اثرات آن بر جامعه علمی و دانشگاهی کشور سخن گفت.
درهای هجدهمین نمایشگاه کتابهای کاربردی و دانشگاهی امسال گشوده می‌شود؟ بعید می‌دانم این اتفاق بیفتد. دلیل عمده مشکلات مربوط به کرونا است که هنوز تجمع جمعیت در مکان‌های مسقف و سرپوشیده هنوز ممنوع است. در این مدت زمان کوتاه هم بعید می‌دانم به نتیجه برسد. از سوی دیگر اگر قرار باشد نمایشگاه هم برگزار شود؛ ولی دانشگاه‌ها و کتابخانه‌ها تعطیل هستند و ما مخاطبان خود را نخواهیم داشت. از سوی دیگر پیش‌بینی موج ششم کرونا شده است. نمایشگاه ما علمی و کاربردی است و مخاطبان اصلی ما جامعه دانشگاهی است و به همین دلیل نمایشگاه طی سالیان گذشته در دانشگاه‌ها برگزار می‌شدند و در صورت تعطیلی دانشگاه‌ها، نمایشگاه ما عملا بازدهی مناسبی نخواهد داشت.
مشکلی در زمینه تامین و تهیه کتابهای خارجی مورد نیاز وجود ندارد؟ مشکلی که طی دو سال گذشته رخ داده، این است که به دلیل عدم برگزاری نمایشگاه، کتاب زیادی هم به کشور وارد نشده است و طبیعتا با کتابهای قدیمی نمی‌توان نمایشگاهی در خور توجه و قابل اهمیت برگزار کرد. اتفاقا در صحبتی که با معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی داشتیم به این نکته اشاره کردیم که حدود دو سال است که کتاب جدیدی وارد نشده است.
تا جایی که به یاد دارم ورود کتاب به کشور شامل پروسه ثبت سفارش می‌شد، این مساله حل شده است؟ بحث ورود کتاب، ثبت سفارش و استفاده از منشأ ارزی مشکلات زیادی دارد. مساله‌ای که با آن درگیر هستیم این است که ورود کتاب به کشور بسیار سختگیرانه شده است. متاسفانه کتاب همانند سایر کالاها برای ورود باید ثبت سفارش شود و منشاء ارزی آن مشخص شود، این ثبت سفارش باید در سامانه جامع تجارت انجام شود که یک عملیات فنی دارد و ناشران ما با این عملیات‌ها و گشایش اعتبار اسنادی آمادگی کار ندارند. علاوه بر‌آن وضعیت به‌گونه‌ای است که با توجه به وضعیت تحریم آمادگی دریافت پول از سوی ایران برای ناشران خارجی مهیا نیست و نمی‌توانند پولی که منشاء آن ایران است دریافت کنند. همه این موارد وقتی در کنار هم قرار می‌گیرد می‌بینیم انجام پروسه ثبت سفارش برای کتاب امر معقول و ممکنی نیست. از سوی دیگر تنوع کتاب زیاد و تعداد کمی دارد؛ ممکن است یک ناشر 500 عنوان کتاب به ایران ارسال کند که برخی از آن‌ها یک یا دوجلدی است، محاسبه وزن خالص و ناخالص و اینکه شرکت اطلاعات بدهد تا در سامانه جامع تجارت ثبت شود، چندان عملی نیست. در این زمینه اگر توافق‌نامه‌ای هم بین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش و پزشکی و وزارت اقتصاد امضا شود، پس از آن ما را به صرافی می‌فرستند و مبالغی که ما می‌گیریم ناچیز است و مثل سایر کالاها نیست.
به یاد دارم که این مساله در یک برهه زمانی با توافق نامه مشترک حل شده بود، پس چه شد؟ در این زمینه ما بارها طرح مساله کردیم اما کسی پیگیری نکرده است اما در دوره قبل طی مذاکره با بانک مرکزی و وزارت اقتصاد شد توانستیم موافقت‌نامه بگیریم که به مدت دو سال ثبت سفارش برای ورود کتاب‌ها انجام نشود که این دو سال منقضی شده است.
با توجه به جمیع شرایطی که گفتید، عدم ورود کتابهای جدید و به‌روز برای منابع دانشگاهی و آکادمیک چه اثراتی بر جامعه دانشگاهی می‌گذارد؟ در این زمینه باید بگویم صنعت، علم پزشکی و همه علوم به منابع علمی نیاز دارند. این منابع علمی از دل این کتاب‌ها استخراج می‌شود و اگر قرار است این کتاب‌ها به کشور نیاید، صدمات زیادی به علم و نشر کشور وارد می‌شود. برخی به سراغ فایل پی‌دی‌اف منابع می‌روند؛ اما این فایل‌ها قابل استناد نیست و معمولا ناشران یکی – دو سال بعد از انتشار فایل آن را برای روی سایت خود قرار می‌دهند. الان دو – سه سال است که کتابهای جدید به کتابخانه‌های تخصصی و دانشگاهی وارد نشده است و در آخرین نمایشگاه کتابی که سال 1398 برگزار شد هم دانشگاه‌ها به دلیل نبود بودجه استقبال زیادی از خرید کتاب نکردند. منابع علمی جدید در دانشگاه‌ها محدود است و کتابهای از دو سال قبل تاکنون به دانشگاه‌ها راه نیافته‌اند و صدمات آن در امر تحقیق و پژوهش خود را نمایان می‌کند.
خیلی از دانشگاه‌های کشور به دلیل مشکلات بودجه و بحث کرونا به سراغ خرید کتابهای جدید نرفته‌اند. مساله اینجا است که کمبود منابع علمی و پژوهشی مثل منابع غذایی و خوراکی خیلی زود خود را نشان بدهد، وقتی مواد غذایی کم باشد صف تشکیل می‌شود و جراید و رسانه‌ها به آن می‌پردازند و مسئولان متوجه می‌شوند و مشکل حل می‌شود. اما وقتی بحث پژوهش و کتاب کمرنگ شود به زودی خود را نشان می‌دهد و طی دو – سه سال آینده تاثیرات خود را نشان می‌دهد.
