بیوگرافی رکن الدین اوحدی مراغه‌ای| شاعر و عارف ایرانی تبار

[Noah]

رکن‌الدین اوحدی اصفهانی مراغه‌ای (۶۷۳–۱۵ رمضان ۷۳۸ قمری) عارف و شاعر پارسی‌گوی ایران در قرن هشتم هجری و اهل مراغه است.​

 

[Noah]

زندگی‌نامه​

اوحدالدین بن حسین اصفهانی در حدود ۶۷۳ه‍.ق مراغه به دنیا آمد. چون تولد و وفات اوحدی در مراغه روی داد، به مراغه‌ای نیز شهرت یافت. در آغاز تخلص او صافی بود، سپس به سبب ارادتی که به پیر و عارف مشهور، ابوحامد اوحدالدین کرمانی پیدا کرد، تخلص اوحدی را برگزید. اوحدی در دوران پادشاهی ارغون خان مغول در شاعری ظهور کرد. اوحدی پس از انتخاب غیاث الدین محمد به وزارت ابوسعید بهادر مثنوی جام جم خود را به نام وی به نظم درآورد. او همچنین مدتی در اصفهان به سر برد و بار دیگر به مراغه بازگشت. او در سرودن انواع شعر تبحر داشت. آرامگاه او در مراغه است. هم‌اکنون یک موزهٔ دائمی در مقبرهٔ اوحدی در مراغه دایر می‌باشد.
​

مذهب​

دانشنامهٔ بزرگ اسلامی در پیرامون مذهب او چنین آورده‌است:
​

دربارهٔ مذهب اوحدی مطلبی به صراحت بیان نشده‌است، ولی در دیوان او اشاراتی هست که از اعتقاد وی به تشیّع حکایت می‌کند. از جمله: چندین بار از علی، حسین، رضا و مهدی یاد کرده‌است…​

با این حال سعید نفیسی، با تکیه بر اشارات شاعر به خلفای راشدین و «چهار یار» خواندن آن‌ها و اشارهٔ او به «شافعی»، در نهایت این‌گونه استدلال می‌کند که او می‌تواند شافعی بوده‌باشد.​

 

[Noah]

آثار و اشعار​

اشعار اوحدی مراغه‌ای از ابتدا مورد توجه بوده‌است و تعداد آن‌ها به ۱۴٫۷۲۹ بیت می‌رسد. از آثار اوحدی دست‌نویس‌های بسیاری به‌جای مانده‌است.
​

• دیوان: که شامل قصاید، غزلیات، ترکیبات، ترجیعات و رباعیات است.​
• جام جم: که شامل مثنوی‌های اوحدی است.​
• منطق‌العشاق، (یا ده نامه، محبت‌نامه): شامل نامه‌هایی عاشقانه که میان عاشق و مع*شوق رد و بدل می‌شده‌است.​

معروف است که وی تخلص خود را از «اوحدی» عارف معروف اوحدالدین کرمانی (متوفی ۶۳۵ هـ. ق) گرفته‌است.
​

اشعار به زبان اصفهانی​

اوحدی مراغه‌ای سه غزل به زبان اصفهانی (پهلوی) دارد که جزو فهلویات شناخته می‌شود.

چند بیت از غزلی به زبان اصفهانی:

دیم تو خورد و چشم مو تر
هشکش ویکر وان خوزارو
واتت که سر فلا کروهینی تو ساعتی
کین آه سوته دل بهر چه تو وات ایستاده بو

علاوه بر این سه غزل، اوحدی همچنین در موقعیت‌های گوناگون از سرزمین پدری خود یاد می‌کند:

چشم سر ما غلط نبیند
کش سرمه ز خاک اصفهان است

یا دربارهٔ دوری خود از اصفهان چنین می‌سراید:

اوحدی ار می‌نهی دل به رخ آن نگار
تن به غریبی بده، یاد صفاهان مکن

و همچنان که آوازه سعدی را از شیراز می‌داند خود را از سپاهان معرفی می‌کند:

قصه اوحدی از راه سپاهان بشنو
همچو آوازه سعدی که ز شیراز آید​