هنری مجسمه سازان معاصر

[ماه تیتی]

───────────────────────
✽به نام پروردگار مقتدر✽
───────────────────────



_مجسمه سازی:
هنرمجسمه سازی خلق متفکرانه ی سه بعدی یک پیکر، چهره یا شیء است که به دنبال هنر سفالگری در جهان باستان به
وجود آمد، این هنر با ساخت مجسمههای کوچک انسانی و حیوانی ازجنس گل، چوب، فلز به منظور سرگرمی، نمادی از اسطوره،
پادشاهان و یا قدرتمندان جامعه پیش رفت تا به خلق تندیسهای منحصربه فرد و نقش برجستههای باشکوه در شاهکارهای
معماری منجرشد. درایران میتوان از تندیس مرد اشکانی، تندیس عظیم شاپور در غار بیشابور و مجسمه ها و نقش برجستههای
باشکوه تخت جمشید به عنوان شاخصه های مجسمه سازی ایران نام برد. هنر مجسمهسازی درکشور ما، به مرور زمان دستخوش
فراز و نشیبهای زیادی شده است. از کاربرد دینیاسطوره ایآیینی گرفته تا ممنوع شدن ساخت آن در آغاز ورود اسالم به
ایران، و شروع دوباره آن در سالهای اخیر. ساخت تندیسهای مشاهیر ایران از جمله موضوعاتی است که شاهد پیشرفت آن در
بین مجسمه سازان معاصرایران هستیم. ​

 

[ماه تیتی]

علی اکبر صنعتی،پیکره ساز و نقاش ایرانی، 1916/1295ش – 2006/1358ش.هنرمندی مردمگرا که در ساخت پیکره های
واقع نما دستی توانا داشت. در کودکی به یتیم خانه صنعتی در کرمان سپرده شد. در جوانی به تهران رفت و در مدرسه ی صنایع
مستظرفه به تحصیل نقاشی و پیکرهسازی پرداخت)1319-1307 .)همان سال ها ،
نقاش آلمانی مقیم ایران و روش ساخت موزاییک تصویری را نزد علی رخساز فرا گرفت...صنعتی پیکره هایش را غالباً از گچ
میساخت، سپس جزئیات چهره و جامه را به دقت نقاشی می کرد تا پیکرهها ))زنده(( به نظر آیند. موضوع کار او عمدتاً فرودستان
اجتماع یا نخبگان نامدار بودند. نمونههایی از آثارش : پیکرههای کمالالملک )1325)؛ مرد بیکار؛ کودکان یتیم )1327)؛
سفالگر)1330( )پاکباز،1399:424()تصویر شماره2 .)مرحوم صنعتی از نخستین مجسمه سازان و نقاشان واقعگرای دورهی معاصر
محسوب میشود. او طی چند دهه فعالیت هنری تعداد زیادی مجسمه پدید آورد. در28مرداد1332 و در انقالب1357 تعدادی
از مجسمه های او تخریب شد که تا جایی که توانست به مرمت و ساخت دوباره آنها تالش کرد. آثار او در موزهی صنعتی تهران
و کرمان به نمایش گذاشته شده است. فرشتهی عدالت از مشهورترین آثار اوست که به همراه ابوالحسن صدیقی و ارژنگ رحیمزاده
طراحی و ساخته شد. فرشتهی عدالت انسانوارهای نمادین است برای اِعمال اصول اخالقی در دستگاه عدالت. عناصر ترازو،
شمشیر و نگاه بیتفاوت )یا چشمان بسته(، از مشخصههای فرشتهی عدالت در همه فرهنگها و کشورها بهشمار میرود که نشان
از لزوم برقراری عدالت بیطرفانه است. نقش برجستهی فرشتهی عدالت در ایران میتواند نماد ایزد )رشن( باشد که در اوستا
ستایش شده و بر سر پل چینوت، مردم را قضاوت میکند. )

 

[ماه تیتی]

غالمرضا ارژنگ رحیم زاده،پیکره ساز ایرانی، 1279 ش- 1338 ش(. در کودکی همراه خانوادهاش از آذربایجان شوروی به
مشهد کوچید. بعداً در آکادمی کییف ]اوکراین[ در رشته ی پیکرهسازی آموزش دید. به ایران بازگشت و چندسالی در مدارس
مشهد به تدریس هنر اشتغال داشت )1306-1299 .)در تهران اقامت گزید و در شهرداری به کار مشغول شد )1307 .)در مقام کارشناس بر ساخت تندیسهای رضاشاه برای میدانهای تهران و اصفهان نظارت کرد. جهت کسب تجربیات فنی از سوی دولت
فرانسه اعزام شد و دو سالی را در آنجا گذراند. نمونههایی از آثار او: پیکره ی نبرد گرشاسب با اژدها ]میدان حر[ )دههی 1310)؛
نقش برجستههای نمای خارجی کاخ دادگستری ]باهمکاری ابوالحسن صدیقی و علی اکبر صنعتی)پاکباز1399 :317-318)
تندیس نبرد گرشاسب با اژدها از معدود تندیسهایی است که پس از انقالب آسیب ندید و جابجا نشد. گرشاسب:
نماد انسان و اژدها نماد نفس انسانی است که این صحنه نمایانگر پیروزی خیر بر شر است.

 

[ماه تیتی]

ابوالحسن صدیقی،پیکره ساز، نقاش و مدرس ایرانی، 1897/1276 ش – 1995/1374 ش(. شاگرد محمد غفاری[ کمال الملک] و کسی که پیکرهسازی حرفه ای را در ایران باب کرد.او پس از پایان دوره ی هنرآموزی در مدرسهی
صنایع مستظرفه ، برای ادامهی تحصیل به اروپا رفت.1307.به مدت چهار سال در رشتهی مجسمه سازی مدرسه ی بوزار پاریس آموزش دید. در آن سالها عمدتاً به نقاشی رنگ و روغنی و آبرنگی پرداخت. پس از بازگشت به ایران، ریاست مدرسهی
صنایع مستظرفه را بر عهده گرفت. پس از تاسیس دانشکده هنرهای زیبا به تدریس پیکره سازی در این دانشکده مشغول شد.
در همان اوان، ضمن عضویت در انجمن آثار ملی )1329 )به ساختن تندیس های مشاهیر ایران همت گماشت ) پاکباز1399
:422 .)از جمله نمونه کارها و پیکره های او میتوان به موارد زیر اشاره کرد: یادمان مفرغی نادرشاه )1335 ،)فرشتهی عدالت
در کاخ دادگستری تهران )1323 ،)نقش برجستهی سه خان رستم در زورخانهی بانک ملی ایران )1325 ،)تندیس فردوسی در
میدان فردوسی تهران )1350 ،)تندیس خیام در پارک الله تهران )1354 ،)یعقوب لیث سوار بر اسب در میدان مرکزی زابل
)1356 )و تندیس امیرکبیر)1357 .)در سردر زورخانهی بانک ملی تهران، روایت سه خان رستم در شاهنامه به صورت نقش
برجستهی سنگی توسط ابوالحسن صدیقی کار شده است.: اسیر کردن زن جادوگر، کشتن اژدها و به بند کشیدن دیو سفید.
مجسمه فردوسی ساخت ابوالحسن صدیقی معروفترین مجسمه ی فردوسی شاعر حماسه سرا در ایران است که در میدان فردوسی تهران قرار دارد.

 

[ماه تیتی]

ایرج محمدی )1324 )مجسمهساز ایرانی و عضو هیئت موسس انجمن هنرمندان مجسمهساز ایران است. )تصویر شماره9)
در سال 1352 برای تحصیل به ایتالیا میرود و لیسانس مجسمهسازی میگیرد. بیشتر شهرت او به واسطهی طراحی و اجرای
دقیق مجسمهی کاوهی آهنگر، مجسمهی رفتگر و مجسمهی امیرکبیر و مجسمهی نی لبکزن است. همچنین بخشی از شهرت
او به واسطهی سرنوشت نامعلوم آثاری از جمله مجسمه شاه عباس، کاوه آهنگر و سهراب سپهری است که هرکدام به دلیلی برداشته شد. در سال 1397 مجسمه کاوه آهنگر مجدداً در میدان آزادی شهر اصفهان قرار گرفت .

 

[ماه تیتی]

پرویز تناولی: مجسمهساز، نقاش، چاپگر، پژوهشگر، و هنری نویس ایرانی، )1937/1316 .) هنرمندی که در رویکرد نوگرایانه
اش به سنت از مرزهای سقاخانه که خود یکی از بنیانگذاران آن بود، فراتر رفته و به معادلهای بصری برای مفاهیم ادبی دست
یافته است )پاکباز244:1399.از جمله آثار معروف او : ارابهی داریوش، فرهاد و آهو، دست فرهاد روی تیشه،
شاعر و مع*شوق، هیچ خوابیده، سقوط پرنده، دیوار بر دیوار، دست ها، قفل و قفس را میتوان نام برد. مجسمهی دست فرهاد
روی تیشه مبین دست خستگی ناپذیر فرهاد است که دائماً در حال کار است. دستی که شبانه روز تیشه میزده و هربار، هزاران
سنگ را پایین میریخته. پنجه ها و انگشتان قوی داشته بهطوری که آنقدر به تیشهاش فشار آورده که جای انگشتانش روی آن فرو رفته است. دست عاشقی که به جای تیشه زدن ، میتوانست عاشقی کند )مصا

 

[ماه تیتی]

توکل اسماعیلی )مش اسماعیل پیکرهساز ایرانی،1302ش-1373ش(. هنرمندی مکتب ندیده بود. در دانشکدهی هنرهای
زیبا استخدام شد )1340 .)در کارگاه مجسمهسازی این دانشکده عالوه بر تهیه مواد و لوازم کار دانشجویان، در کارهایی چون
قالبگیری و جوشکاری نیز به آنان کمک میکرد. از اواسط دههی 1340 ،تصمیم گرفت برای خودش مجسمه بسازد، و با تشویق
و حمایت پرویز تناولی و دیگران این کار را ادامه داد. نخستین بار، مجموعهای از آثارش را در گالری سیحون تهران به نمایش
گذاشت )1346 .)از آن پس، در کارنماهای متعدد در ایران و کشورهای دیگر شرکت داشت. نمونههایی از آثارش: لحاف
دوز)1352 ،)درویش )1355 ،)قالی فروش ترکمن )1373( )پاکباز1399 :44-43.مجسمهی آهنی رستم
و دیو یکی از آثار این هنرمند است که در آن هر دو مجسمه از نظر اندازه و فرم شبیه هم هستند و هردو کالهخود بر سر دارند.
تفاوت نوع پوشش و ریزهکاریهای آن نشان از پیروزی شخصیت مثبت)رستم( بر منفی)دیو( دارد. برای مثال رستم دارای ریش
دو شاخ،گرز، تزیینات روی لباس و کفش ایرانی است، درحالیکه دیو بدون کفش است. نبرد رستم و دیو در داستانهای فردوسی
بسیار مورد توجه قرار گرفته و متنها و آثار هنری زیادی با این موضوع خلق شده است. این موضوع میتواند استعارهای از پیروزی
وجه اهورایی انسان بر دیو درون او باشد.

 

[ماه تیتی]

استاد »رضاآزی محمدی« متولد 1345در تهران، مجسمهساز معاصرکه در سرای سعدالسطنه قزوین نمایشگاه دایمی از آثار
سفالین خود برگزار کرده است، مجسمه هایی از جنس گل رس و موضوعات مشاهیر و اساطیر ایران باستان، قهرمانان، و
شخصیتهای شاهنامه از جمله وداع زال با سیمرغ، زاده شدن رستم، نبرد رستم و اژدها، رستم و اسفندیار، شیرین و فرهاد، کاوه
آهنگر، بیژن و منیژه، سیاوش، شیر و آهو، ابن سینا و ابوریحان بیرونی و... ازجمله آثاری است که دراین نمایشگاه عرضه شده.
. استاد رضا ازی محمدی هنرمند پیشکسوت تندیسگر از سال 1372 فعالیت خود را 20 است.
در رشتهی نقشبرجسته و مجسمهسازی آغاز کرد. وی تاکنون موفق به ایجاد و خلق آثار زیادی شده که بسیاری از آن ها در
سطح شهر قزوین و نمایشگاههای خارجی در دبی، دهلی نو، دهوک عراق، ترکیه و ... به نمایش گذاشته شده است. این هنرمند
پیشکسوت هم اکنون به عنوان مدیر موزه ی آثار مجسمه سازی استاد ازی محمدی(در سال 1393 در سرای سعدالسلطنه.)

 

[ماه تیتی]

علی قصرالدشتی از دیگر مجسمه سازان بنام دوره اخیر میتوان از علی قصرالدشتی خالق آثار زیادی در شهر شیراز و دیگر
شهرها نام برد. )تصویر شماره20 .)از جمله آثار او مجسمهی خواجوی کرمانی در ورودی شهر شیراز، آبنمای پارسه، مجسمه ی
کوهنوردان و سردیس کریمخان زند )است. یکی از آثار قصرالدشتی تندیس برنزی سیمرغ پرندهی افسانهای
است که برای نمایشگاه 2020 دبی، به عنوان نماد ایران ساخته شده و به نمایش گذاشته شده است.

 

[ماه تیتی]

از دیگر استادان بنام این رشته میتوان به بانو لیلیت تریان )1309-1397 ،)ژازه طباطبایی )1305-1386 ،)بهمن محصص
)1389-1309()تصویر24 ،)ویکتور دارش)1317 ،)سیمین اکرامی )متولد 1327 ،)طاهر شیخ الحکمایی )متولد1333 ،)مرتضی
نعمت الهی)1324()تصویر25 ،)قدرت اهلل معماریان )متولد1335()تصویر26 ،)و هادی ضیاءالدینی)1335 )اشاره کرد.