سکهشناسی
سکههای ضربشده در دوران اردشیر، بهلحاظ طرحِ نگاشته به سه دستهٔ کلی تقسیم میشوند:
دستهٔ نخست سکههایی هستند که تصویری تمامرخ از اردشیر بر روی سکه و نیمرخی از بابک پدر اردشیر —که به سبک اشکانیان بهچپ مینگرد— بر پشت سکه نگاشته شدهاست. بر روی این سکهها عبارت «اردشیر شاه» و بر پشت سکه عبارت «خدایگان بابک شاه» نگاشته شدهاست.
دستهٔ دوم همانند سایر سکههای عصر ساسانی، دارای تصویر نیمتنهٔ اردشیر با کلاه یا تاجی برسر در حال نگریستن به سوی راست است؛ بر پشت دستهٔ دوم از سکههای اردشیر، —بهسان همهٔ سکههای عصر ساسانی— نمایی از آتشدانِ آتشکده بهچشم میخورد. بر روی دستهٔ دوم از سکهها، عبارت «مزداپرست، خدایگان اردشیر شاهنشاهِ ایران که چهره از یزدان میدارد» نگاشته شدهاست که نمایانگر باورهای مذهبی اردشیر میباشد.
بر روی دستهٔ سوم از سکهها، تصویر اردشیر روبروی تصویر پسرش شاپور و عبارتهای «شاپور شاهِ ایران که چهره از یزدان میدارد» و «آتشِ اردشیر» نگاشته شدهاست. پشت سکهها نیز منقوش به آتشدان آتشکدهاست.
نشان پشت سکهٔ دستهٔ دوم، نقشی آذرگاهی است برپایهٔ طرحی یافته در پارس و عبارت «آتشِ اردشیر»، اشاره به آتشی شاهی میدارد که در آغاز سلطنت هر شاه برافروخته میشد. بخش پایهٔ پیشتیبان آذرگاه، شباهتهایی به تخت شاهی هخامنشیان میدارد. نوارهای آویخته نیز انتهای پیشانیبندی باز —که نماد پادشاهی در سنن ایرانیاست— انگاشته شدهاست. بدینسال نقشِ پشتِ این دست سکهها، نماینگر دلمشغولی اردشیر برای نمایاندن خویش نه صرفاً بهعنوان جانشین برحق هخامنشیان، بلکه بهمثابه زردشتیای دیندار است. در آرایش سر و موی، اردشیر در نخستین سکهها به سنن اشکانی پایبند بود و تاجی همانند با تاجهای دوران مهرداد دوم برگزید. اما در سالهای پایانی، تاج اصلی اردشیر، از نوعی بود که بخشی از موها، در گویی در بالای سر آراسته شدهبود؛ گوی و سرپوش، با تورِ ابریشمینی نازک پوشیده و نوارهایی بهسوی پشت از آن آویخته شدهبود.
آخرین ویرایش توسط مدیر: