هنری خط غبار

[ماه تی تی]

❁به نام شنواترین همدم❁​

---

خط غبار یا غبار الحلبه (غبار به معنای گرد خاک ناشی از سم اسبان) در ایران جهت سرعت در نوشتن و استفادهٔ کم‌تر در کاغذ، مورد استفاده قرار می‌گرفت که در قرن سوم هجری از خط ریاسی مشتق شده است.

 

[ماه تی تی]

این خط دارای حروف ریز و ساختاری مدور است. بعضی ویژگی‌های این خط وابسته به خط ثلث و خط نسخ است. این نوع خط در ابتدا برای فرستادن پیغام هائی استفاده می‌شد که کبوتران نامه بر حامل آن بودندو همچنین خط بال هم نامیده می‌شد. خط جامع و یکپارچه‌ای بوده و به طور برجسته‌ای مدور، بدون کشیده، خیلی فشرده و سریع می‌تواند نوشته شود. کاربرد خط غبار بیشتر در نگارش پیام‌هایی بود که می‌بایست با کبوتر ارسال شوند. همچنین در نگارش نامه‌ها و مکاتبه روی ورقه‌های کوچک کاغذ و حتی کتابت قرآن‌های کوچک از این خط استفاده می‌شده است.

 

[ماه تی تی]

خوشنویسانی که بعدها وارد این جرگه شدند، منکر خط غبار به عنوان یک خط مجزا بودند. آنها می‌گفتند:هر خطی می‌تواند به طور یکسان و مساوی کوچک شود.

 

[ماه تی تی]

این خط دارای حروف ریز و ساختاری مدور است. بعضی ویژگی‌های این خط وابسته به خط ثلث و خط نسخ میباشد.

این خطِ جامع و یکپارچه‌ای بوده و به طور برجسته‌ای مدور، بدون کشیده، خیلی فشرده و سریع می‌تواند نوشته شود.



حافظ در یکی از اشعارش مینویسد:

گردست دهد خاک کف پای نگارم بر لوح قلم خط غباری بنگارم

خط غبار بپوشانید خورشید رخش یا رب بقای جاودانش ده که حسن جاودان دارد

 

[ماه تی تی]

حافظ در این شعر اشاره به خط غبار دارد که به علت ظرافت و زیبایی میتواند رمزی باشد بین عاشق و مع*شوق و بیگانه ای توانایی خواندن آن را نداشته باشد و کنایه از خطی است که تازه از رخسار نوجوانان دمیده.
خوشنويسي همواره براي مسلمانان اهميتي خاص داشته‌است. زيرا در اصل آن را هنر تجسم کلام وحي مي‌دانسته‌اند. آنان خط زيبا را نه فقط در استنساخ قرآن بلکه در اغلب هنرها به‌کار مي‌بردند. خوشنويسي يا خطاطي در کليه کشورهاي اسلامي همواره به عنوان والاترين هنر مورد توجه بوده‌است. مردمان اين رزمين‌ها به‌ويژه ايرانيان در اوج قدرت و نهايت ظرافت در اين هنر تجلي يافت و خوشنويسي به مانند محوري در ميان ساير هنرهاي بصري ايفاي نقش کرده‌است.

 

[ماه تی تی]

بیدل دهلوی در شعری می نویسد:

خاک ما نامه ها به جانب یار مینویسد ولی به خط غبار



غبارنویسی، خوشنویسی است و در بزرگ‌نمایی ضعف‌ها و قوت‌هایش مشخص است.

غبار، خطی است یک در یک سانتی‌متر که باید برای نگارش آن قدرت چشم و قدرت دست بالایی داشت.

در خوشنویسی غبار، نوک قلم باید بسیار نازک شده باشد تا بتوان خطی ظریف و کوچک را نوشت. در واقع غبارنویسی یک نوع هنر ارزنده است و در بزرگ‌نمایی مانند همان خوشنویسی است و تفاوتی با آن ندارد.

 

[ماه تی تی]

خط غبار، خطی بسیار ریز است که در ایران جهت سرعت در نوشتن و استفاده کم تر در کاغذ، مورد استفاده قرار می گرفت و در قرن سوم هجری از خط ریاسی مشتق گرفته شده است.
خط غبار برای نوشتن یادداشت های کوچک توسط کبوتران نامه بر فرستاده میشدند، بکار گرفته میشد. بعد ها از این خط برای نوشتن قرآن های کوچک مورد استفاده قرارگرفت. بسیاری از افراد برای صرفه جویی در وقت خط غبار را به صورت یکدست، یکنواخت وریز و کوچک مینوشتند.

خط غبار، خطی است بسیار ریز که با انواع خط نوشته می‌شود بنابراین برخی از خطاطان گذشته براین باورند که قلم غبار را یک نوع خط خاص نمی توان به حساب آورد و میگویند که تمام خطوط را می توان با قلم غبار نوشت.

 

[ماه تی تی]

این خط دارای حروف ریز و ساختاری مدور است. بعضی ویژگی‌های این خط وابسته به خط ثلث و خط نسخ میباشد.

این خطِ جامع و یکپارچه‌ای بوده و به طور برجسته‌ای مدور، بدون کشیده، خیلی فشرده و سریع می‌تواند نوشته شود.

 

[ماه تی تی]

150 سال پیش یعنی حدودا در سال 1291 قرآن نفیسی به خط میرزا محمد خوانساری به شیوه نسخ غبار نوشته شده است که به قرآن عمامه ای معروف است. این قرآن به اندازه‌ای کوچک است که علما و روحانیون آن را برای بزرگداشت و احترام به قرآن بر بالای سر و یا در عمامه‌ها قرار می‌دادند و یا به جاهای گوناگون که می‌رفتند برای یاری جستن از این کتاب آسمانی از آن بهره می‌بردند.

این قرآن‌ها به علت ظرافت حتی با ابزار امروزی هم به سختی قابل خواندن هستند که توانایی و قدرت نوشتن و بینایی این هنرمند بزرگ قابل ستایش است. همچنین پوست و کاغذی که این آیات بر آن نگاشته شده، تا به امروز دوام آورده است.

 

[ماه تی تی]