هنری خط معلی

[ماه تیتی]

𖣔به نام خالق خطوط هستی𖣔​

---

معلی خطی گرافیکی است که در سال ۱۳۷۸ش توسط حمید عجمی ابداع شد و در کشور ایران و سازمان جهانی یونسکو ثبت گردید. نمایشگاه‌های داخلی و خارجی فراوانی در زمینه آثار خوشنویسی خط معلی برگزار شده است.

 

[ماه تیتی]

(نمونه ای از خط معلی)
خوشنویسی نام امام علی (ع)

 

[ماه تیتی]

از ویژگی‌های این خط قامت بلند و سماع و ستیز حروف در کلمات است. در این خط حرکت قلم از شش دانگ به سمت ضعف دفعتاً حرکت می‌کند. ویژگی دیگر این خط در هم تنیدگی حروف و کلمات است که حروف هنگام نوشتن، می‌توانند به‌آسانی از میان هم تردد کنند. هم‌اکنون تعدادی از خوشنویسان به توسعه و گسترش این خط زیر نظر حمید عجمی مشغول اند.از خط معلّی بیش‌تر در سطرنویسی و قطعه‌نویسی به کار می‌رود تا کتابت.

 

[ماه تیتی]

از ویژگی‌های این خط شهودی و حماسی بودن آن است و برای یادگیری آن لازم به یادگیری خطوط دیگر چون نستعلیق نیست.این خط از خطوط نوظهور و آخرین گونه از خطوط ابداعی محسوب می‌شود. از قالب‌های این خط، برای ثبت آیات قرآن، روایات و اسامی ائمه(ع) استفاده و در تبلیغات و طراحی‌های دینی و مذهبی بهره‌گیری می‌شود.

 

[ماه تیتی]

از مهم‌ترین ویژگی‌های این خط شکست‌های ناگهانی و قالب شکنی‌هایی است، که به روحیه بشر مدرن نزدیک‌تر است و پتانسیل بالایی برای استفاده در معماری را در خود دارد.برخی این خط را نقطه عطف هنر جمهوری اسلامی ایران دانسته که سبب جذب هنرمندان خوشنویس و نقاشیخط شده است و معتقدند که این خط می‌تواند در آینده در جهان اسلام به‌عنوان یکی از پدیده‌های مهم خوشنویسی مطرح شود. عجمی انقلاب اسلامی ایران و اتفاقات پس از آن را در شکل‌گیری این خط مؤثر دانسته است

 

[ماه تیتی]

خط معلی از معدود خطوطی دانسته شده که با چرخش کلمات مختلف، هندسه‌ آن به‌هم نمی‌ریزد و این موضوع سبب زیبایی اثر می‌شود و به دلیل صعود و نزول‌هایی که دارد برای نگاشتن آیات قرآنی و روایات مناسب‌تر است؛ همانطور که نستعلیق برای نوشتن اشعار مناسب است.
شیب قلم در این خط از سایر خطوط بیشتر است و شش‌دانگ قلم بر روی کاغذ رانده می‌شود و در عین لطافت خطاطی، خشونت خاص خود را دارد.
عده‌ای معتقدند که خط معلی با فراز و فرودها و الف‌های بلندی که دارد، اثر را زیبا می‌کند و این ویژگی سبب کاهش استفاده از تذهیب در این نوع خط شده است.

 

[ماه تیتی]

از دست دادن گیرایی و زیبایی در زمان زیاد شدن کلمات از معایب این خط دانسته شده است.

حمید عجمی، خط معلی را همچون خط نستعلیق، کاملا شهودی دانسته که موهبت‌های الهی در شکل‌گیری آن تأثیرگذار بوده است. وی روح حماسی را از مختصات این خط دانسته و معتقد است که روح حماسی آن از دیگر خطوط بالاتر است؛به‌گونه‌ای که نوشته شدن برخی از احادیث چون لافتی الا علی لاسیف الا ذوالفقار، با این خط بسیار زیبا می‌شود.

 

[ماه تیتی]

برخی معتقدند که از زمان شکل‌گیری خط نستعلیق تاکنون اتفاق خاصی در حوزه خوشنویسی ایران نیفتاده بود تا اینکه خط معلی به وجود آمد. عده‌ای انقلاب اسلامی ایران و رونق گرفتن مجدد فرهنگ دینی و مذهبی را در به وجود آمدن خط معلی، تأثیرگذار می‌دانند. این خط را به‌عنوان یکی از پدیده‌های مهم خوشنویسی دانسته‌اند که می‌تواند در سراسر جهان اسلام مطرح شود.

 

[ماه تیتی]

برخی این خط را نقطه عطف هنر جمهوری اسلامی ایران دانسته که سبب جذب هنرمندان خوشنویس و نقاشیخط شده است و معتقدند که این خط می‌تواند در آینده در جهان اسلام به‌عنوان یکی از پدیده‌های مهم خوشنویسی مطرح شود. عجمی انقلاب اسلامی ایران و اتفاقات پس از آن را در شکل‌گیری این خط مؤثر دانسته است.

 

[ماه تیتی]

بنیان‌گذار خط معلی عنایت امام علی(ع) و الهام از ایشان را در شکل‌گیری این خط مؤثر دانسته و معتقد است که خط معلی همسو با جاذبه و دافعه امیرالمؤمنین(ع) بوده و سادگی آن، از زندگی ساده امام الهام گرفته است.