خواب کودکان

[آناشید]

روش ناپدید شدن تدریجی یکی از روش‌های آموزش خواب به کودکان است که ناپدید شدن والدین یا اردو زدن هم نامیده می‌شود. تکنیک‌ ناپدید شدن تدریجی به بیشتر خانواده‌ها کمک می‌کند که همهٔ اهل خانه کمی بیشتر بخوابند و همچنین کودک شما کمتر گریه کند. اگر شما روش «گریه تا خواب» را دوست ندارید یا نگرانید که روش «بدون گریه» ممکن است جوابگو نباشد، می‌توانید روش ناپدید شدن تدریجی را امتحان کنید. در این مطلب می‌توانید با آموزش خواب به روش ناپدید شدن تدریجی، چگونگی انجام آن

اساس و اهداف روش ناپدید شدن تدریجی​

این روش نسخهٔ ملایمی از روش گریه تا خواب است و منظور از آن هر نوع روش آموزش خوابی است که در آن گریه کردن کودک برای مدت مشخصی ایرادی نداشته باشد. در روش ناپدید شدن تدریجی، والدین نقش خود را در خواباندن کودک به تدریج کاهش می‌دهند و به او فرصت می‌دهند که بفهمد چگونه خودش را آرام کند و دوباره به خواب برود. به عبارت دیگر شما باید مربی کودک در خوابیدن و یادگیری به خواب رفتن باشید. این روش می‌تواند از پنج ماهگی کودک استفاده شود و حتی برای کودکان نوپا و خردسال دو تا چهار سال هم به کار گرفته شود. کارشناسان حامی و طرفداران این روش در تئوری زیربنایی آموزش خواب ناپدید شدن تدریجی به مواردی معتقدند که برخی از آنها شامل موارد زیر است:
استقلال کودک: تسکین و تسلی خود درست مثل یادگیری راه رفتن، یک مهارت ضروری است که همهٔ کودکان باید در مسیر رشد خود برای رسیدن به استقلال آن را بیاموزند.
خواب مناسب والدین: درست است که جنباندن کودک یا شیر دادن به او تا وقتی خوابش می‌برد فوق‌العاده گرم و صمیمانه است، اما این واقعیت را نیز به دنبال دارد که او هر بار در طول شب بیدار شود برای خوابیدن دوباره به شما نیاز پیدا خواهد کرد و این خواب و در نتیجه زندگی شما را مختل خواهد کرد.
تعادل رفتاری والدین: روش ناپدید شدن تدریجی به والدین کمک می‌کند تا تعادل درست بین کمک زیاد و کمک کم به کودک را پیدا کنند و این موضوع برای تمام افراد دیگر خانه نیز خوب و مفید است.
پیشگیری از افسردگی مادران: یک پژوهش وسیع و بلندمدت به این نتیجه رسید که روش ناپدید شدن تدریجی به کودکان کمک کرد تا بهتر بخوابند و مادران آنها نرخ پایین‌تری از افسردگی داشتند. همچنین در یک پژوهش تکمیلی که روی همین کودکان وقتی شش ساله شدند انجام گرفت، محققان هیچ تأثیر ادامه‌دار خوب یا بدی را که ناشی از آموزش خواب باشد در کودک ندیدند.
کمک به پیوند عاطفی: این روش با فراهم کردن امکان مراقبت از کودک و تشویق او به اعتماد به مهارت‌های خودش، می‌تواند دلبستگی عاطفی او با والدینش را بیشتر ‌کند.
چگونگی آموزش روش ناپدید شدن تدریجی
دو رویکرد اصلی برای انجام این روش وجود دارد که شامل اردو زدن و سر زدن به صورت زمان‌بندی‌شده است. در هر دوی این روش‌ها کودک را وقتی خواب‌آلوده ولی هنوز بیدار است در رختخواب می‌گذارید و با سر زدن‌هایتان به او اطمینان خاطر می‌دهید. شما می‌توانید این دو روش به شکل زیر انجام دهید:
اردو زدن: این رویکرد می‌تواند کلافگی را به حداقل و اطمینان خاطر کودک را به حداکثر برساند. برای انجام این روش، تا وقتی کودک کاملاً خوابش می‌برد روی یک صندلی کنار گهواره‌اش بنشینید. وقتی کودک گریه یا بی‌قراری می‌کند می‌توانید با هیس گفتن آرامش کنید یا با ملایمت به پشتش بزنید. هر چند شب یک بار، صندلی‌تان را کمی عقب‌تر ببرید اما طوری که هنوز در دیدرس کودک باشید. شما می‌توانید با بردن صندلی به وسط اتاق، سپس کنار در و بعد به بیرون از اتاق در طول چندین روز این مرحله را کامل کنید. ظرف دو هفته شما باید بتوانید بعد از شب به خیر گفتن اتاق را ترک کنید. به خاطر داشته باشید که درست است که تماس فیزیکی با کودک باید کمترین مقدار باشد اما اگر کودک به شکل هیستریکی گریه می‌کرد والدین باید او را ب*غل کنند.
سر زدن‌ زمان‌بندی‌شده: در این رویکرد هدف این است که کار تسکین و تسلی را به کودکتان بسپارید. برای انجام این روش، کودک را در تختش بگذارید و اتاق را ترک کنید. او را برای فواصل کوتاهی تنها بگذارید. چند دقیقه به کودک فرصت بدهید تا خودش را آرام کند، معمولاً فقط پنج دقیقه و سپس چند لحظه برگردید و اگر هنوز بی‌قراری می‌کرد آرامش کنید.
برخی کارشناسان توصیه می‌کنند که با کمترین مداخلهٔ ممکن به کودکتان پاسخ دهید. به عنوان مثال برای کودکان کوچک‌تر، قبل از صحبت کردن، لم*س کردن یا تغذیهٔ کودک ببینید آیا تنها وارد شدن به اتاق برای آرام شدن او کافی نیست. برخی نیز می‌گویند ایرادی ندارد که به پشت کودک بزنید و برخی دیگر توصیه می‌کنند که فقط از تسکین و تسلی کلامی استفاده کنید، مثلاً به او بگویید که وقت خواب است و شما او را دوست دارید و سپس اتاق را ترک کنید. این کار را هر اندازه که لازم است و به شکل فرایندی دقیق تکرار کنید تا کودک بخوابد. بعد از چند شب این کار باید راحت‌تر انجام شود.

نکاتی برای بهره‌گیری بیشتر از تکنیک ناپدید شدن تدریجی​

برای اینکه از این روش نتیجهٔ مطلوب‌تری بگیرید، بهتر است از قبل توصیه‌ها و راهنمایی‌هایی آشنا باشید که برخی از آنها شامل موارد زیر است:
زمان خواب شب را مناسب تعیین کنید: کارشناسان توصیه می‌کنند کودک را در فاصلهٔ ساعت هفت تا هشت شب بخوابانید. کودکی که بیش از حد خسته شده باشد، در به خواب رفتن مشکل خواهد داشت.
به یک مراسم روتین و ثابت پایبند بمانید: یک برنامهٔ روتین و معمول آرامش‌دهنده برای قبل از خواب شب مثل کتاب خواندن با هم و خواندن یک لالایی انتخاب کنید و به آن پایبند بمانید.
به کودکتان کمک کنید ریتم طبیعی بدنش را پیدا کند: برخی کارشناسان تأکید می‌کنند که والدین ساعت چرت‌های روزانه، خواب شب، تغذیه‌ها و غیره را در یک دفترچه بنویسند تا به ایجاد یک برنامهٔ روتین طبیعی کمک کنند.
بیش از حد به او کمک نکنید: به کودکتان فرصت بدهید که خودش را آرام کند و در مقابل وسوسهٔ برداشتن او از گهواره‌ یا تختش مقاومت کنید. وقتی نیمه‌شب صدای گریهٔ کودک را می‌شنوید، بهتر است چند دقیقه منتظر بمانید تا بفهمید که آیا او واقعاً به شما نیاز دارد یا دوباره خوابش می‌برد.
انتظار مقداری گریه را داشته باشید: کودکان تغییر را دوست ندارند و با گریه کردن این را به شما می‌فهمانند اما آنها می‌توانند به برنامه‌های جدید هم عادت کنند، پس گریه کردنشان نباید زیاد طول بکشد.
یک شیء آرامش‌دهنده به او بدهید: وقتی کودک حداقل یک ساله است و ریسک مرگ ناگهانی نوزادان در این سن نیز کاهش پیدا کرده است، دادن یک پارچهٔ نرم که بزرگ‌تر از یک لیف نباشد یا یک عروسک نرم و کوچک می‌تواند خوابیدن را برای او آسان‌تر کند.
ثبات را فراموش نکنید: اگر والدین، پدربزرگ و مادربزرگ و دیگر مراقبان کودک از همان روش و برنامهٔ شما پیروی نکنند، ممکن است خیلی بیشتر طول بکشد تا کودک خوابیدن در شب را یاد بگیرد. پس لازم است با همسرتان و دیگر مراقبان کودک هماهنگ شوید تا اطمینان حاصل کنید که روش ناپدید شدن تدریجی را به شکل باثبات و یکسانی اجرا می‌کنید.
به استعداد کودکتان اعتماد کنید: اگر شما در روش مورد استفادهٔ ‌خود ثابت‌قدم باشید، کودک به زودی الگوی رفتاری جدید شما را تشخیص می‌دهد و به آن اعتماد می‌کند. تسکین دادن به صورت قابل پیش‌بینی و زمان‌بندی‌شده و داشتن برنامهٔ روتین، به کودک احساس ایمنی و امنیت می‌دهد.

میزان تأثیر و مفید بودن روش ناپدید شدن تدریجی​

برخی والدین ظرف چند روز استفاده از این روش، بهبود در خواب کودک را مشاهده می‌کنند و مشوقان آن نیز می‌گویند که این روش اغلب باید ظرف دو هفته جواب بدهد. همچنین تکنیک‌های اصلی این روش با توصیه‌های علمی و به‌روز خواب کودک در دنیا هماهنگی دارد، اما بهتر است یادمان باشد که هیچ استراتژی آموزش خوابی برای همهٔ کودکان مؤثر نیست، بنابراین ممکن است لازم باشد سبک‌های مختلف را امتحان کنید تا رویکردی را پیدا کنید که برای شما و خانواده‌تان مفید یا حتی مفیدتر باشد.

 

[آناشید]

نحوه خواباندن کودک و شکل دهی عادت خواب در فرهنگها، قبایل و حتی خانواده ها متفاوت است. بعضیها بچه را وقت خواب قنداق می‌کنند، بعضی لباس نازک به او می‌پوشانند و یا حتی بعضی او را لخت می‌خوابانند. ممکن است کودک در یک اتاق مجزا، به تنهایی یا با چند خواهر و برادرش بخوابد یا به اتفاق همه اعضای خانواده در یک جا و حتی در یک رختخواب بخوابد.

کودک ممکن است به پشت، پهلو و یا روی شکم، در یک اتاق تاریک، نیمه تاریک، کاملاً روشن یا در یک محیط بی سرو صدا یا با صدای رادیو و تلویزیون و با وجود صداهای ناگهانی مثل هواپیما بخوابد. ممکن است وقت شیر خو*ردن در ب*غل مادر با قرص خواب آور یا با لالایی در گهواره به خواب رود یا این که نیاز به شنیدن یک قصه و یک دعا و بازی کردن داشته باشد و یا کلاً زمان مشخصی برای خواب نداشته باشد یا بر عکس باید هر شب طبق نظم خاصی بخوابد.

اهمیت داشتن یک برنامه روزمره برای خواب
بعضی از روشهای خواب بهتر از برخی دیگر هستند اما در واقع کارهای زیادی وجود دارد که به رفتار خواب مربوط می‌شوند اگر برنامه دائمی انجام می‌شود و کودکتان با این برنامه شبها به راحتی می‌خوابد و در طول شب هم به کرات بیدار نمی‌شود و در طول روز هم رفتار او رضایت بخش است باید گفت این برنامه کاملاً مناسب است. برخی عادتها و شیوه ها به کودک شما کمک بیشتری می‌کند تا یک الگوی درست در او شکل بگیرد و از مشکلاتی که در سالهای بعد احتمال پیدایش آن می‌رود جلوگیری شود. به عنوان مثال اگر عادت دارید هر شب کودکتان را بیست سی دقیقه روی پا لالایی دهید تا خوابش ببرد و حتی نیمه شب هم که او یکی دوباره از خواب بیدار می‌شود مجبور هستید با همین روش دوباره او را بخوابانید، باید گفت که شما عملاً در عادت خواب او مداخله کرده‌اید و یادگیری شروع خوابش را به تعویق انداخته‌اید.

اگر کودک را در رختخوابش بگذارید و اجازه دهید که بدون لالایی و تکان دادن خودش به تنهایی بخوابد و در طول شب نیز به خواب ادامه دهد، مطمئناً برای شما و فرزندتان بهتر خواهد بود. در هر حال به نفع کودک است که خوابی پیوسته و منسجم داشته باشد. ممکن است شما و کودکتان در یک رختخواب بخوابید و کاملاً هم از این بابت راضی باشید و حتی کودک تمام شب را به خوبی بخوابد؛ اما ادامه این عادت برای مدت طولانی برای هر دوی شما مطلوب نیست. توجه داشته باشید که باید در این عادت تغییراتی داده شود. منظور از روش و عادتهای قبل از خواب همان کارهایی است که قبل از خواب برای آماده کردن کودک انجام می‌دهید. اگر او نوزاد است احتمالاً پوشاک او را عوض می‌کنید و روی پا لالایی می‌دهید تا خوابش ببرد و سپس او را به جای خوابش منتقل می‌کنید. ممکن است او را در حالی که بیدار است به جای خوابش ببرید و خود به تنهایی بخوابد. عموماً همه این الگوها برای چند ماه اول عالی است؛ چرا که انتظار نداریم که یک نوزاد سر تا سر شب را بطور پیوسته بخوابد.
اگر فرزند ۵ تا ۶ ماهه شما هنوز سازگاری نیافته، باید به برنامه و عادت زمان خواب او نگاه عمیقتر و دقیقتری بیندازید. اگر کودک شما به هنگام خواب روی پا لالایی شود و یا با شیر خو*ردن در ب*غل بخوابد باید گفت که این کودک هنگام بیداریهای معمول نیمه شب برای خواب رفتن دوباره دچار مشکل خواهد شد. برای این که بتوانید به او کمک کنید تا شبها خواب بهتری داشته باشد. می‌بایست در عادتهای زمان خواب او تغییراتی ایجاد کنید و مثلاً او را بیدار بگذارید تا نحوه سازگاری و تنهایی خوابیدن در رختخواب را چه اول شب و چه نیمه شب بیاموزد. به تدریج که کودک بزرگتر می‌شود عادتهای زمان خواب اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. اگر زمان خواب برایش لحظات خوشی باشد، دید خوبی به آن خواهد داشت.

تاثیر روشهای خواب در برنامه ریزی خواب
برنامه و روشهای وقت خواب متفاوتند. باید برنامه و روشی متناسب با وضعیت خانواده خود انتخاب کنید. خوب است که هر شب دقایقی را با کودک خود سپری کنید و به او یاد بدهید که چه کارهایی را باید طبق برنامه هر شب انجام دهد. برای بچه‌های کوچکتر زمان خواب زمان جدایی است و تحمل او برای آن دشوار است. در واقع درست نیست بچه نوپا یا خردسالی را به تنهایی به رختخواب بفرستیم چون ممکن است سبب احساس محرومیت از بهترین لحظات روز شود. خوب است که ده تا سی دقیقه قبل از خواب به او اختصاص دهید. از شوخیها و بازیهای پر تحرک، تعریف قصه‌های ترسناک و یا هر عملی که به هنگام خواب هیجان کودک را برانگیزد، اجتناب نمایید. می‌توانید با او گفتگو یا بازی آرامی کنید یا برایش قصه بگویید یا کتاب بخوانید. هنگامی که چند صفحه به پایانداستان باقی مانده به او تذکر دهید که کم کم وقت تمام می‌شود و او می‌بایست بخوابد. نباید تسلیم خواسته‌های او برای خواندن داستان دیگری بشوید. با این شیوه کودک مقررات را می آموزد. چنانچه هر دو بدانید که چه کارهایی را باید به هنگام خواب انجام دهید هرگز میان شما بحثی روی نخواهد داد.

کودک بزرگتر هم که می‌شود دوست دارد مدتی را قبل از خواب با شما سپری کند. تماشای تلویزیون این هدف را تأمین نمی‌کند، حتی اگر او در کنار شما به تماشای تلویزیون بپردازد به لحظاتی خصوصی و صمیمی و نزدیکتر نیاز دارد. می‌توانید درباره وقایع مدرسه یا برنامه ریزی یک روز تعطیل و یا درباره چیزهای جالب و سرگرم کننده، یا در صورت امکان در مورد برخی نگرانیهای او صحبت کنید تا هنگام خواب کمتر به آنها فکر کند. برخی شبها ممکن است از پیاده روی و بازی و یا کار در منزل لذ*ت ببرد. یک کودک ۱۰ – ۱۲ ساله احتمالاً دوست دارد به تنهایی برای خواب آماده شود، با او به گفتن یک شب بخیر اکتفا نکنید، بلکه کمی با او صحبت کنید. آخرین کاری که قبل از رفتن به خواب انجام می‌شود خیلی مهم است. هر گونه دعوا و درگیری و تشنجی سبب می شود که کودک ، خواب آرام و راحتی نداشته باشد.

آیا کودک می‌تواند در رختخواب شما بخوابد؟
بسیاری از والدین برای رهایی از ناراحتیهای هنگام خواب، در مقابل کودک کوتاه می آیند و او را در تمایلاتش برای خوابیدن در کنار خودشان آزاد می‌گذارند. و احساس می‌کنند که این بهترین کار برای کودک است. اگر چه این کار برای یکی دو شب قابل توجیه است مثلاً وقتی که کودک بیمار است یا روحیه نامناسبی دارد؛ اما در بیشتر موارد این عمل مناسب نیست. همه ما این حقیقت را می‌دانیم که افراد در رختخواب مجزا بهتر می‌خوابند. مطالعات نشان داده که حرکات و بیداریهای یک فرد در طول شب افراد دیگری را که با او در یک رختخواب می‌خوابند بیدار کرده و باعث ایجاد تغییرات خواب می‌شود. لذا بهتر است که کودک را با افراد دیگر در یک جا نخوابانیم. تنهایی خوابیدن بخش مهمی از یادگیری کسب استقلال ، بدون اضطراب و همراه با آرامش و اطمینان است. این روند در رشد روانی به موقع او اهمیت بسزایی دارد.

خوابیدن کودک در بستر شما به جای آن که باعث آرامش و اطمینان او شود، برای او اضطراب و سردرگمی را به همراه می آورد. اگر به کودک خود اجازه بدهید تا میان شما و همسرتان بخوابد احتمالاً به دلیل این که خود را مسئول جدایی شما می‌داند احساس قدرت زیادی خواهد کرد و همین موجب نگرانی او هم می‌شود؛ چون می‌خواهد مطمئن شود که شما او را تحت کنترل دارید و هرگاه که صلاح باشد بی توجه به تمایل او اعمال سلیقه می‌کنید. اگر شما نشان دهید که نمی‌توانید به این نحو عمل کنید و او می‌تواند هر طور که بخواهد عمل کند ممکن است که احساس تزلزل کند.
اگر کودک با یکی از والدین خود زندگی می‌کند، یا یکی از والدین دور از خانه و در محل کار است و یا حتی در اتاق دیگر می‌خوابد وجود این وضعیت برای او اضطراب بیشتری را به همراه خواهد داشت. در اینجا بعضی والدین آسانترین راه را انتخاب می‌کنند و او را به رختخواب خود می آورند و یا یکی از آنها به رختخواب او می‌رود. اما کودک باز هم اطمینان خاطر نخواهد یافت چرا که احساس می‌کند جای یکی از آنها را گرفته است و یا خود را مسئول جدایی می‌داند و همین امر او را دوباره نگران می‌کند. اغلب بچه هایی که والدین آنها جدا از هم زندگی می‌کنند و یا طلاق گرفته‌اند خود را در این آشفتگی خانوادگی مقصر می‌دانند. ناراحتی این کودکان بیشتر مربوط به زمانی است که در رختخواب والدینشان می‌خوابیده‌اند. اکثر بچه‌ها مشکل جدی و مداومی برای تنهایی خوابیدن ندارند. اگر کودک شما از تنهایی خوابیدن خیلی می‌ترسد و شما اجازه می‌دهید کنار شما بخوابد مشکل او را حل نکرده‌اید. ترس او باید دلیل داشته باشد. شما وقتی به او کمک می‌کنید که به همراه او بکوشید تا علت ترس او را پیدا کنید. این کار به صبر، درک و استقامت قابل ملاحظه شما نیاز دارد.
اگر به خاطر تمایل خودتان او را به رختخواب خود می آورید بهتر است احساستان را دوباره ارزیابی کنید. برخی از افراد که تنها زندگی می‌کنند (به دلایل متفاوت) از این که شبها کنار فرزندشان بخوابند کمتر احساس تنهایی و ترس کرده و راضی تر هستند و یا گاهی اوقات که والدین از دست هم ناراحت هستند کودک را به رختخواب می‌برند. اگر شما هم با اینگونه مسائل درگیر هستید باید گفت که به جای کمک به کودکتان سعی دارید که مشکل خود را حل کنید. زمانی که چنین الگویی برای خواب وجود داشته باشد نه تنها کودک بلکه همه افراد خانواده از این مسئله رنج می‌برند. باید مشکل و نیاز خودتان را درک کنید و با آن کنار بیایید و اگر این مشکل به آسانی حل نشود می‌بایست از متخصصان کمک بگیرید.

اگر کودک عادت کند همیشه با شما بخوابد او را در مهد کودک هم نمی‌توانید تنها بگذارید. این عادت او در زندگی اجتماعی شما نیز تاثیر می‌گذارد و دیری نمی‌گذرد که احساس می‌کنید نسبت به کودکتان عصبانیت روزافزون پیدا کرده‌اید و زمانی هم که آن قدر بزرگ می‌شود که دیگر نتوانید با او در یک رختخواب بخوابید نمی‌توانید قانعش سازید که به رختخواب خودش برود. البته آن روز زمانی است که مجبور هستید حضور کودکتان را هر شب در اتاق خودتان تحمل کنید. ممکن است شما یک یا دو اتاق خواب داشته باشید و علاوه بر چند بچه، پدر بزرگ و مادر بزرگ هم با شما زندگی کنند که برای خودشان اتاق نیاز دارند و یا ممکن است در خانه کسی باشید که آنها تنها یک اتاق دارند. اینها همه نمونه‌هایی از موقعیتهای دشواری است که البته برای آنها راه حل هم وجود دارد. مثلاً اگر کودک شما مجبور است در اتاق شما بخوابد به او یک رختخواب جداگانه بدهید که گوشه‌ای از اتاق را به خودش اختصاص دهد و سعی کنید فضایی خصوص وسائل او ایجاد نمایید.

اسباب بازی یا یک ملحفه مخصوص
به جای آن که کنار کودک نوپا و یا خردسالتان بخوابید تا خوابش ببرد بهتر است از یک عروسک نرم پارچه‌ای، یک اسباب بازی و یا حتی پتوی مخصوص استفاده کنید. اسباب بازی معمولاً کودک را سرگرم و متقاعد می‌کند تا شب را به تنهایی سپری کند. این کار باعث می‌شود تا او احساس کند که بر دنیای پیرامون خود تا حدودی کنترل دارد. چرا که یک اسباب بازی و یا یک ملحفه را هر وقت که او بخواهد می‌تواند همراه داشته باشد و این اسباب بازی هیچگاه او را ترک نمی‌کند.

کودک معمولاً چنین اشیائی را در ابتدای سنین نوپایی انتخاب می‌کند و دوستی با آن را تا ۶ – ۸ سالگی ادامه می‌دهد اگر کودک شما با یک اسباب بازی و یا یک عروسک پارچه ای نرم سرگرم شود آن را وارد برنامه خواب خود خواهد کرد. اسباب بازی که با او غذا بخورد و به قصه‌هایش گوش دهد. به او اطمینان دهید که اسباب بازی اش را تا هر زمانی که بخواهد می‌تواند داشته باشد. این کار ، شب بخیر گفتن را برای او آسانتر می‌کند

 

[آناشید]

1. استفاده از چراغ های کم نور​

خواباندن کودک نباید در موقعیتی استرس زا باشد. هرچه به زمان خواب کودک نزدیک می شوید ،بهتر است فعالیت ها را آرام تر کنید ، محیط را کم نور تر نمایید و سکوت بیشتری در فضا حکم فرما شود .
هر استرسی در محیط خانه سبب آزاد شدن هورمون کورتیزول در بدن کودک می شود که هورمونی است که باعث بیدار ماندن آنها می شود.
با کم نور کردن چراغ ها و برقراری آرامش ، شرایط را برای خواب کودک آرام ، راحت و آماده کنید تا در نهایت کودک با تمایل خود به رختخواب برود

2.استفاده از اسانس اسطوخودوس​

یکی از موثرترین روشها برای به خواباندن کودک استفاده رایحه ها برای اثر گذاری بر مغز است. اسانس اسطوخودوس یکی از بهترین روش های درمان بی خوابی طبیعی است. با قرار دادن اسطوخودوس در یک دیفیوزر ، این رایحه را در خانه پخش می کنید. این امر به همراه نور کم کودک را در خواب عمیقی فرو می برد.

3. برنامه منظم قبل از خواب​

برای نوزادان ، کودکان نوپا و کودکان پیش دبستانی ،داشتن یک برنامه منظم قبل از خواب برای کمک به خواب رفتن کودک توصیه می شود. لازم نیست یک برنامه و روال پیچیده باشد. حمام یا داستان قبل از خواب جزو کارهای مفید و تاثیر گذار است .
این روال ، هرچه باشد ، به مغز علامت دهد که زمان آرامش و خواب رسیده است. با عادت کردن کودک به این روال ، بدن کودک هرچه به زمان خواب نزدیک می شود با انجام این کارها بیشتر احساس خواب می کند. این روال به شما کمک می کند کودک را به راحتی بخوابانید .

4- زمان خواب مشخص​

کودک زیر 11 سال هر شب به 11 ساعت خواب نیاز دارد.البته مانند بزرگسالان ، میزان واقعی خواب کودک می تواند بسیار متفاوت باشد.
توجه کنید که رفتار خواب کودک شما چگونه است ؟بهتر است به کودک خود عادت دهید که هر شب در یک ساعت مشخص به خواب برود و در هر شرایطی این ساعت خواب را به صورت یک استاندارد برای او درنظر بگیرید و اجرا نمایید .

5. زمان استاندارد بیدار شدن را تنظیم کنید​

همانطور که برای زمان خوابیدن کودک ساعت خاصی را تعیین می کنید ، برای بیدار شدن فرزندتان نیز ساعت مشخصی را تعیین کنید. هر روز صبح ، کودک را در همان ساعت از خواب بیدار کنید.
در آخر هفته ها می توانید بگذارید کودک کمی بیشتر بخوابند اما نه خیلی بیشتر از ساعت مقرر. خواب زیاد می تواند الگوی خواب کودک را کاملاً از حالت منظم دور کند. به یاد داشته باشید ، هرچه مدت خواب بیشتری در روز داشته باشند ، خوابیدن در شب دشوارتر خواهد بود.

6. علل ترس از خواب را برطرف کنید​

اگر دلیلی وجود دارد که کودک شما به خواب نمی رود و از چیزی ترسیده است ، هرگز ترس کودک را در این شرایط نادیده نگیرید. بی اهمیتی به این ترس ها ممکن است در حال حاضر راحت به نظر برسد اما این یک اشتباه بزرگ است. اگر فکر می کنید ممکن است کودکی از چیزی ترسیده باشد ، در این مورد با او صحبت کنید. به کودک اطمینان دهید که در کنار او هستید تا او بخوابد.

در صورت نیاز ، برای آنها یک چراغ شبانه ، یک اسباب بازی یا کالایی خریداری کنید که به آنها اجازه دهد احساس محافظت و امنیت بیشتری کنند. کودک باید در خواب احساس امنیت و محافظت کند.
وقتی به هر دلیلی این اتفاق نمی افتد ، ممکن است مشکلات روحی و روانی کوتاه مدت و بلند مدت برای کودک بوجود آید . گاهی بهتر است از یک مشاور برای یافتن علل اصلی این مشکلات استفاده نمایید .

7. دمای کمی سردتر اتاق خواب​

بدن ما در حین خواب به دما حساس است. وقتی می خوابیم ، دمای داخلی بدن ما کمی افت می کند. این امر به داشتن خواب راحت تر کمک می کند.
وقتی اتاق را کمی سردتر می کنید ، فقط یک یا دو درجه ، این دما کودک را تشویق می کند که راحت تر بخوابد .
در این شرایط کودکان تمایل بیشتری برای ماندن در زیر پتو و گرم شدن احساس می کنند و این تغییر دما به آنها کمک می کند تا به خواب روند.

8- تلویزیون ، صفحه نمایش و عوامل تحریک بصری را خاموش کنید​

حدود یک یا دو ساعت قبل از خواب ، تلویزیون را خاموش کرده و صفحه های مانیتور و موبایل را خاموش کنید. نور ساطع شده از کامپیوتر و تلویزیون می تواند در تولید ملاتونین اختلال ایجاد کند. این امر می تواند کودک را بیشتر از زمان دلخواه بیدار نگه دارد.

قطعا شما می خواهید کودک در ساعت خواب خود احساس خواب آلودگی داشته باشند پس بهتر است صفحه نمایش پر نور را از او دور کنید

9. اتاق خواب را به فضایی بدون مانیتور تبدیل کنید​

اتاق خواب باید کاملاً مخصوص خواب شب باشد. این به معنای دور نگه داشتن تلویزیون ، صفحه نمایش و رایانه از آن مکان است. زمان خواب باید اتاق خواب کاملاً تاریک باشد.
وجود هر مانیتوری در اتاق کودک به معنای این است که فرزند شما به صورت مداوم مشغول آن خواهد بود و در این شرایط کودک کمتر تمایل به خوابیدن یا احساس خستگی نشان می دهد .
طولی نمی کشد که ساعت 1 بامداد است و کودک همچنان در صفحه نمایش خیره شده است. به منظور خواباندن کودک ، اتاق خواب را به منطقه ای بدون مانیتور تبدیل کنید.

10. داستان های قبل از خواب​

یک راه خوب برای آرامش بخشیدن به کودک در پایان روز خواندن کتا ب داستان است. این کار می تواند با کتابی انجام شود که برای کودک جالب باشد . البته گاهی خواندن داستان شفاهی توسط والدین نیز کاری تاثیر گذار است .

11. رعایت سکوت​

بعد از اینکه کودک شما به رختخواب می رود ، مسئولیت والدین حفظ آرامش در خانه به عهده والدین است . شما باید ساکت تر از حالت عادی خود باشید. این به این معنی است که باید صدای تلویزیون را کم یا خاموش نگه دارید .
از شستن و به هم زدن ظرفها خودداری کنید . صدای موسیقی را کم نمایید . اگر فضای خانه ساکت باشد و شرایط کلی دیگر برای به خواب رفتن کودک آماده باشد ، کودک احساس نمی کند که کار دیگری غیر از خواب وجود دارد . بنابراین رعایت سکوت روش خوبی برای خواباندن کودک است.

 

[آناشید]

یک تا چهار هفتگی: ۱۵ تا ۱۶ ساعت در شبانه روز

نوزادان معمولاً ۱۵ تا ۱۸ ساعت شبانه روز را در خواب سپری می‌کنند‌، ولی هر بار تنها در دوره‌های کوتاه دو تا چهار ساعته می‌خوابند. نوزادان نارس بیش‌تر و کودکان مبتلا به کولیک کم‌تر از این مدت زمان می‌خوابند.

از آنجایی که در نوزادان هنوز ساعت زیستی داخلی بدن (circadian rhythm) شکل نگرفته است، الگوهای خواب آن‌ها به چرخه‌ی شب و روز وابسته نیست. در حقیقت خواب آن‌ها یک الگوی مشخص را دنبال نمی‌کند.

یک تا چهار ماهگی: ۱۴ تا ۱۵ ساعت در شبانه روز

با رسیدن به ۶ هفتگی، نوزاد آرام‌تر شده و الگوی خواب منظم تری پدیدار می‌شوند. طولانی‌ترین دوره‌ی خواب در این سن به ۴ تا ۶ ساعت رسیده و معمولاً به صورت منظم در زمان غروب آفتاب رخ می‌دهد‌. در این سن اشتباه گرفتن شب و روز به پایان می‌رسد.

چهار تا دوازده ماهگی: ۱۴ تا ۱۵ ساعت در شبانه روز

در حالی که تا ۱۵ ساعت زمان ایده‌آل به نظر می‌ر‌سد، بیش‌تر نوزادان بالای یازده ماه تنها ۱۲ ساعت در روز می‌خوابند‌. رسیدن به یک الگوی خواب ثابت، هدف اصلی این دوره است. چرا که در این سن کودک اجتماعی‌تر شده و الگوهای خوابش هم به والدین شبیه تر می‌شود.

در حول و حوش شش ماهگی، کودک ۳ یا ۲ بار در طول روز چرت می‌زند. در این زمان و یا حتی زودتر کودک قادر است که به صورت کامل در طول شب بخوابد. زمانی که ساعت زیستی داخل بدن به صورت کامل به تکامل برسد، الگوی چرت عصرگاهی کودک هم به ثبات خواهد رسید.

چرت نیمه صبحگاهی کودک معمولاً از ساعت ۹ صبح شروع شده و یک ساعت ادامه خواهد داشت. چرت ظهرگاهی هم معمولا یک تا دو ساعت طول کشیده و معمولاً از ظهر تا ساعت ۲ بعد از ظهر ادامه دارد. چرت عصرگاهی هم هر زمانی بین ساعت ۳ تا ۵ بعد از ظهر رخ داده و از نظر مدت زمان در افراد مختلف متفاوت است.

یک تا سه سالگی: ۱۲ تا ۱۴ ساعت در شبانه روز

زمانی که کودک یک سالگی را پشت سر می‌گذارد و با رسیدن به ۱۸ تا ۲۱ ماهگی، کم کم تمایل به چرت صبحگاهی و غروب خود را از دست داده و تنها یک بار در روز چرت می‌زند. در حالی که کودکان نوپا به ۱۴ ساعت خواب در روز نیاز دارند، آن‌ها معمولاً تا ۱۰ ساعت به خواب می‌روند.

بیش‌تر کودکان ۲۱ تا ۳۶ ماهه، کماکان به یک خواب کوتاه نیمروز نیاز دارند، مدت زمان این خواب بین یک تا سه و نیم ساعت متفاوت است. کودکان در این سن معمولاً بین ساعت ۷ و ۹ شب به رختخواب رفته و صبح‌ها بین ساعت ۶ و ۸ از خواب بیدار می‌شوند.

سه تا شش سالگی: ۱۰ تا ۱۲ ساعت در شبانه روز

کودکان در این سن معمولاً بین ساعت ۷ تا ۹ شب به خواب رفته و بین ساعت ۶ تا ۷ صبح از خواب بیدار می‌شوند. این الگوی خواب درست مانند الگوی خواب کودک در سنین پایین‌تر است‌.

در سه سالگی هنوز کودکان خواب کوتاه روزانه را دارند در حالی که در پنج سالگی بیش‌تر آن‌ها دیگر در هنگام روز به خواب نمی‌روند. چرت روزانه به تدریج کوتاه‌تر می‌شود‌. مشکلات خواب جدید بعد از سن سه سالگی معمولاً ایجاد نمی‌شود.

هفت تا دوازده سالگی: ۱۰ تا ۱۱ ساعت در شبانه روز

در این سنین، به دلیل فعالیت‌های اجتماعی، فعالیت‌های خانوادگی و روتین مدرسه، ساعت خواب کودک به تدریج دیر و دیرتر می‌شود.بیش‌تر دوازده ساله‌ها تقریبا ساعت ۹ شب به رختخواب می‌روند. با این همه ساعت به خواب رفتن کودکان در این سن متفاوت بوده و بین ساعت ۷ تا ساعت ۱۰ خواهد بود. کل ساعت خواب کودک در این سن ۹ تا ۱۲ ساعت و به صورت میانگین ۹ ساعت خواهد بود.

دوازده تا هجده سالگی: ۸ تا ۹ ساعت در شبانه روز

نیاز به خواب برای سلامت و کیفیت زندگی نوجوانان بسیار ضروری و حیاتی است‌. در این سن بسیاری از نوجوانان به ساعت‌های خواب بیش‌تری نسبت به سال‌های گذشته احتیاج دارند. با این همه بسیاری از نوجوانان و جوان در این سنین به دلیل افزایش فشارهای اجتماعی، به مقدار کافی و مورد نیاز نمی‌خوابند.

تنظیم ساعت خواب کودک در سنین پایین​

برای داشتن یک خواب خوب و مفید برای کودک باید یک برنامه منظم چید و ساعت خواب کودک را تنظیم کرد. نخست بدانیم که روتین شبانه‌ی خواب کودک چیست؟

روتین شبانه برای تنظیم خواب کودک چیست؟​

تنظیم ساعت خواب کودک و داشتن یک روتین منظم نیازمند اجرای فعالیت‌های کمی است. در واقع نکته‌ی کلیدی ماجرا این است که این فعالیت‌ها هر شب به شیوه‌ی یکسانی انجام شوند. در واقع بیست دقیقه قبل از ساعت خواب کودک این فعالیت‌ها شروع می‌شوند.

بیش‌تر روتین‌های شبانه برای تنظیم خواب کودک شامل فعالیت‌های پیش از خواب مانند حمام کردن، مسواک زدن و انجام فعالیت‌های لذ*ت بخش مانند کتاب خواندن و یا گوش دادن به یک داستان صوتی است. برای اینکه محیط خواب کودک آرام و مثبت باقی بماند، باید از توجه مثبت و تشویق استفاده کرد.

مثال‌هایی از یک روتین شبانه که می‌تواند بعد از شام یا حمام آغاز شود، شامل:

• کودک برای ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بازی می‌کند – این مدت زمان می‌تواند کتاب خواندن با پدر و مادر را هم شامل شود.
• پدر یا مادر به همراه کودک به اتاق خواب می‌روند.
• پدر یا مادر کودک را به آرامی در آغو*ش کرده و او را می‌بوسند.
• کودک در تخت قرار داده می‌شود.
• در پایان بیست دقیقه به فرزند خود شب بخیر بگویید. در این زمان اگر کودک پافشاری کرد و یا اینکه در برابر خوابیدن مقاومت کرد، شما باید جدی باشید. با رفتار خود به کودک نشان دهید که الان موقع خواب است و بعد بلافاصله اتاق خواب کودک را ترک کنید.

شروع تنظیم ساعت خواب کودک: انتخاب زمان مناسب

کودکان در سنین پایین معمولاً بین ساعت ۷ تا ۸ شب به خواب می‌روند و پدر و مادر هم ممکن است این ساعت را به عنوان ساعت خواب ایده آل در ذهن داشته باشند.

اما با این همه بهتر است که ساعت خواب کودک را برای زمانی تنظیم کرد که کودک به صورت طبیعی به خواب می‌رود. با این کار شانس بالاتری وجود دارد که روتین شبانه با موفقیت به زمان خواب کودک متصل شود. برای مثال اگر کودک در نهایت در ساعت ۹ شب به خواب می‌رود، از این ساعت به عنوان ساعت خواب موقت استفاده کنید.

ساعت خواب واقعی کودک را به آرامی به ساعت خواب دلخواه خود نزدیک کنید

یک هفته بعد از شروع روتین خواب، شما می‌توانید ساعت خواب کودک را به آرامی به سمت جلو بکشانید. برای این کار باید هر دو روز یکبار ساعت خواب کودک را ۱۵ دقیقه به جلو بکشید. این کار را تا زمانی ادامه دهید که به ساعت دلخواه خود برسید.

برای مثال اگر کودک شما ساعت ۹ به خواب می‌رود، ولی ساعت ایده آل شما ساعت ۹ است، باید کارهای زیر را انجام دهید:

• ساعت ۸:۴۵ دقیقه کودک را در تخت قرار دهید.
• این کار را برای دو شب انجام دهید
• در دو روز آینده ساعت خواب کودک را ۱۵ دقیقه به جلو کشیده و او را در ساعت ۸:۳۰ در تخت قرار دهید.
• این کار را تا زمانی که ساعت خواب کودک به ساعت دلخواه شما برسد، ادامه دهید.

این کار ممکن است چندین هفته طول بکشد ولی در نهایت تنظیم خواب شبانه کودک فواید بسیار زیادی داشته، تعداد دفعاتی که کودک در طول شب بیدار می‌شود را کاهش داده و به را*بطه‌ی بهتر والد – فرزندی منجر می‌شود.

فواید زود خوابیدن کودک​

والدین اعتقاد دارند که خواب خوب روی خلق و خوی کودک تاثیر مستقیم دارد و از طرفی دیگر بسیاری از آن‌ها باور دارند که خواب اثر مستقیمی روی یادگیری و رفتار کودک دارد. اما از طرفی دیگر یافته‌های اخیر پژوهشگران ثابت کرده است که خواب برای سلامت کودک بسیار ضروری و مهم است.

زمانی که کودک به اندازه کافی می‌خوابد، خطر اضافه وزن و یا ابتلا به دیابت در او کم شده و مشکلات یادگیری و تمرکز تا حد زیادی در او کاهش پیدا می‌کند.

خواب به اندازه ورزش کردن و غذا خو*ردن اهمیت دارد. در مدت زمانی که کودک در خواب به سر می‌برد، نوروترانسمیترها و یا پیام رسان‌های شیمیایی مغز فرصت تجدید قوا پیدا می‌کنند. از طرفی دیگر تحقیقات جدید دانشمندان نشان داده است که در هنگام خواب سلول‌های مغزی از شر مواد زائد و عوامل سمی بیماری‌زا رها می‌شوند.

نکته خطرناک و نگران کننده‌ی این تحقیقات این است که کودکان با سرعت بیش‌تری وارد منطقه خطر می‌شوند. عواقب ناشی از کمبود خواب تنها بعد از ۴ روز که کودک یک ساعت کم تر از حالت عادی به خواب رفته، خود را نشان می‌دهد.

خواب باعث رشد بهتر می‌شود

بعضی از صبح‌ها ممکن است به فرزند خود نگاه کرده و با خود بگویید که در عرض یک شب چه قدر بزرگتر شده است. پزشکان معتقد اند که هورمون رشد در دوره خواب عمیق ترشح می‌شود. کودک باید ۵۰ درصد از زمان خود را در خواب عمیق سپری کند و این مقدار خواب برای حفظ سلامتی کودک بسیار اهمیت دارد.

پزشکان ایتالیایی کودکانی که از سطح کافی و مناسب هورمون رشد برخوردار نیستند را مورد مطالعه قرار دادند و به ابن نتیجه رسیده‌اند که این دسته از کودکان بسیار کم‌تر از متوسط کودکان می‌خوابند.

خواب به سلامت قلب کمک می‌کند

در مدت زمان خواب هورمون‌های استرس و کلسترول بد خون آسیب رساننده به دیواره رگ‌های خونی در خون به جریان در آمده و به این خاطر از بدن در برابر آسیب‌های قلبی و عروقی محافظت خواهد شد.

کودکان دچار مشکلات خواب، بیش‌تر از دیگر کودکان در معرض خطر انگیختگی مغز (brain arousal) در حال خواب قرار دارند. این حالت امکان بروز پاسخ جنگ و گریز را در طول شب چندین بار افزایش خواهد داد.

مقدار گلوکز و کورتیزول خون در طول شب بالا خواهد ماند و این دو ماده ارتباط مستقیمی با افزایش خطر ابتلا به دیابت، چاقی و حتی بیماری‌های قلبی دارند.

خواب روی وزن بدن اثر می‌گذارد

شواهد زیادی وجود دارد که خواب کم در کودکان به افزایش وزن منجر می‌شود و این روند از دوران نوزادی آغاز می‌شود. محققان معتقدند که زمانی که والدین قادر به تشخیص فرق بین گرسنگی و دیگر دلایل بر هم زننده‌ی آسایش کودک بوده و کودک را با روش‌های دیگری همچون چرخاندن و تاب دادن به جای غذا دادن آرام کنند، کودک بهتر به خواب رفته و کم‌تر دچار اضافه وزن خواهند شد. این تحقیق از سن دو هفتگی کودک شروع شده و تا یک سالگی او ادامه داشته است. نکته مهم و اساسی این است که ارتباط بین خواب و وزن مانند یک گلوله‌ی برفی است.

زمانی که برای سیر شدن به اندازه کافی غذا می‌خوریم، سلول‌های چربی هورمون لپتین خواهند شد. این هورمون باعث تولید پیامی می‌شود که در نتیجه فرد دست از غذا خو*ردن خواهد کشید.

کمبود خواب، ممکن است روی این هورمون اثر گذار باشد، بنابراین کودک به غذا خو*ردن ادامه خواهد داد. به مرور زمان کودکی که به غذا خو*ردن بیش از حد ادامه می‌دهد، بیش‌تر در معرض چاقی قرار خواهد داشت.

کودکان خسته هم به نسبت کودکانی که به اندازه کافی استراحت می‌کنند به گونه‌ی متفاوت‌تری غذا می‌خورند. تحقیقات نشان می‌دهد که کودکان هم به مانند بزرگسالان در زمان خستگی تمایل به مصرف بیش‌تر مواد غذایی پر کالری و سرشار از چربی را دارند.

از طرفی دیگر کودکان خسته به نسبت دیگر کودکان فعالیت بدنی کم‌تری داشته و همین مسئله باعث کم‌تحرکی آن‌ها و در نهایت سوختن کالری کم‌تر خواهد شد.

خواب به مبارزه بهتر با میکروب‌ها کمک می‌کند

در طول خواب، بدن کودکان به مانند بزرگسالان شروع به ساخت پروتئینی به نام سیتوکیناز می‌کند که بدن برای مبارزه با عفونت، بیماری و استرس به آن نیاز دارد. علاوه بر مبارزه با بیماری‌ها این ماده باعث خواب آلودگی فرد هم خواهد شد و به همین دلیل است که فرد در هنگام سرماخوردگی یا آنفولانزا احساس خستگی و خواب آلودگی زیادی دارد. این حالت فرد را مجبور به استراحت کرده و به بدن این فرصت را می‌دهد تا به خوبی و به سرعت بهبود پیدا کند.

مقدار خواب کم روی مقدار سیتوکیناز هم اثر می‌گذارد. تحقیقات نشان داده است که بزرگسالانی که کم‌تر از ۷ ساعت در شبانه روز می‌خوابند، سه برابر بیش‌تر از دیگرانی که ۸ ساعت یا بیش‌تر می‌خوابند در معرض ابتلا به سرماخوردگی قرار دارند. تحقیقات کمی در این را*بطه روی کودکان انجام شده است ولی نتایج تحقیقات روی نوجوانان نشان داده است که مواجه با بیماری با طولانی شدن خواب شبانه کاهش پیدا می‌کند.

خواب خطر بروز جراحت را کاهش می‌دهد

زمانی که کودک به اندازه کافی نمی‌خوابد، شتابزده تر عمل کرده و بنابراین بیش‌تر در معرض تصادفات و آسیب قرار می‌گیرد. یک تحقیق در کشور چین روی کودکان در سن مدرسه انجام شده که در نتیجه‌ی آن مشخص شده که کودکانی که کم‌تر از ۹ ساعت در طی شب می‌خوابند، بیش‌تر از باقی کودکان دچار آسیب‌هایی می‌شوند که نیاز به درمان‌های پزشکی دارد.

مشخص شده که کودکانی که در طول یک دوره ۱۲ ماهه دوبار و یا بیش‌تر دچار جراحت شده‌اند، هر شب کم‌تر از ۹ ساعت می‌خوابند.

خواب دامنه توجه کودکان را افزایش می‌دهد

کودکانی که به صورت مداوم تا قبل از سه سالگی نه ساعت یا کم‌تر می‌خوابند، سه بار بیش‌تر از سایر کودکان تا سن ۶ سالگی دچار اختلالات پیش فعالی خواهند شد.

علایم کمبود خواب و اختلال کم توجهی بیش فعالی( ADHD )مانند هم هستند. به عبارت دیگر کودکان خسته بی توجه و حواس پرت می‌شوند در حالی که لزوما به اختلال ADHD مبتلا نیستند. مشخص نیست که این مشکل در چه تعدادی از افراد به اشتباه تشخیص داده شده است ولی بررسی مشکلات خواب یکی از گام‌های مهم تشخیص است.

نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که اگر هر شب ۲۷ دقیقه به خواب کودک اضافه شود، کودک در مدرسه عملکرد بهتری خواهد داشت. کودکان مبتلا به اختلال کم توجهی بیش فعالی هم، به خاطر کمبود خواب تحت تاثیرات زیادی قرار می‌گیرند و از این نظر بسیار شکننده تر هستند.

از طرفی دیگر والدین این کودکان هم سه بار بیش‌تر از دیگر والدین در خوابیدن و یا بیدار شدن از خواب دچار مشکل می‌شوند.

خواب یادگیری را تقویت می‌کند

زمانی که کودک خوابیده است، ممکن است آرام به نظر برسد ولی در حقیقت مغز کودک در این زمان در شلوغ‌ترین و پرکارترین حالت خود قرار دارد. محقیقین معتقدند که نوزادان در واقع در طول خواب شبانه مسائل مختلف را می آموزند.

در این پژوهش صداهای مشخصی برای کودک بخش شده و همزمان به آرامی جریان هوا روی پلک‌های کودک وزیده می‌شود. بعد از بیست دقیقه، کودکان که بین یک تا دو روز سن دارند با چپ کردن چشم‌ها به وزش هوا واکنش نشان می‌دهند.

شاید برای شما سوال باشد که دلیل تکان‌های ناگهانی کودکان در هنگام خواب چیست. به نظر می‌رسد که در این زمان سیستم عصبی در حال آزمایش ارتباط بین مغز و ماهیچه‌ها است.

خوابیدن به فرایند یادگیری کودکان در همه رده‌های سنی کمک می‌کند و دانشمندان حتی به خواب‌های کوتاه عصرگاهی هم به چشم یک معجزه نگاه می‌کنند.

پژوهشگران دانشگاهی در آمریکا به یک گروه ۴۰ نفره از کودکانی که در سن پیش از دبستان بودند یک بازی خاص یاد دادند. سپس از کودکان خواسته شد که یک هفته خواب به صورت متوسط ۷۷ دقیقه چرت عصرگاهی زده و یک هفته‌ی دیگر بیدار بمانند. کودکانی که بیدار مانده بودند، ۱۵ درصد از مسائلی که قبلاً آموخته بودند را فراموش کردند ولی زمانی که دوباره به خواب رفته و بیدار شدند تمام آموخته‌ها را دوباره به یاد آوردند. این کودکان نه تنها بلافاصله بعد از بیدار شدن از خواب، بلکه فردای آن روز هم عملکرد بهتری در بازی داشته و امتیاز بیش‌تری کسب کردند.

بایدها و نبایدهای روتین خواب کودک

تنها یک شیوه‌ی مشخص برای تنظیم خواب کودک وجود ندارد. برخی از کودکان دوست دارند که قبل از خواب قصه بشوند، برخی دیگر تمایل دارند در مورد کارهایی که در طول روز انجام دادند صحبت کنند و برخی دیگر تنها دعا می‌خوانند و بعد به خواب می‌روند. به محض اینکه کودک به آسانی به خواب رفت و بعد تمام طول شب به خوبی استراحت کرد، می‌توان گفت که روتین خواب شبانه به درستی و خوبی پیش رفته است.

کارهایی که باید قبل از خواب کودک انجام داد​

در ادامه لیستی از مواردی که باید قبل از خواب کودک انجام دهید را بررسی خواهیم کرد:

• استوار باشید: روتین خواب شبانه با گذشت زمان و بزرگ‌تر شدن کودک ممکن است تغییر کند. ولی نکته‌ای که اهمیت دارد این است که باید این الگو به صورت منظم در همان زمان مقرر شده انجام شده و سپس در روز بعد هم تکرار شود.

برای مثال، روتین خواب یک کودک نوپا ممکن است در ساعت ۸ بعد از ظهر شروع شده و شامل حمام، پوشیدن لباس راحتی، خواندن چندین داستان، رفتن به رختخواب و شب بخیر گفتن باشد.

• قرار دادن کارهای مربوط به بهداشت دهان و دندان در برنامه: تمیز کردن لثه‌های کودک نوپا و یادآوری مسواک زدن به بچه‌های بزرگ‌تر و در کل رعایت بهداشت دهان و دندان عادت بسیار خوبی است که هر شب می‌تواند در روتین خواب شبانه نوزاد قرار گیرد.
• کوتاه نگه داشتن مدت زمان روتین شبانه: یک روتین خواب خوب فقط بین ۱۰ تا ۱۵ دقیقه طول می‌کشد. اگر حمام کردن هم جزئی از برنامه باشد، ممکن است به این زمان، مقداری اضافه شود.
• تنظیم کردن برنامه مطابق سن کودک: روتین خواب کودک ممکن است با گذشت زمان تغییر کند. برای مثال، در حالی که نوزادان معمولاً در حال شیر خو*ردن به خواب می‌روند، کودکان در ۴ یا ۵ ماهگی در حالی که هنوز بیدار و در عین حال خواب آلود هستند، می‌توانند در تخت خواب قرار داده شوند.
• ارائه دادن چندین پیشنهاد:: کودک نمی‌تواند زمان خواب خود را تعیین کند. اما در جریان روتین شبانه می‌توان به او در مواردی قدرت تصمیم گیری داد. مثلا به او اجازه دهید که خود لباس خواب راحتی خود و یا کتابی که میخواهید برایش بخوانید را انتخاب کند.
• یادآوری استفاده از سرویس بهداشتی::این موضوع خصوصا در مورد کودکانی که دچار شب ادراری هستند، اهمیت دارد. پیش از خواب از کودک بخواهید که به دستشویی برود.
• روتین شبانه را از سن کم شروع کنید: داشتن یک روتین منظم خواب شبانه زمانی راحت‌تر می‌شود که کودک کم سن و سال‌تر باشد. با گذشت زمان اصلاح و یا تغییر الگوی خواب ناقص کودک نوپا و یا کودکی در سنین پیش از دبستان سخت‌تر خواهد بود
• آگاهی نسبت به طبیعی بودن مقدار کمی گریه: بعضی از کودکان زمانی که در تخت قرار داده می‌شوند و یا زمانی که در نیمه‌های شب از خواب بیدار می‌شوند، کمی گریه می‌کنند. توجه کنید که این مقدار گریه طبیعی است و بهتر است کمی به آن‌ها زمان داده شود تا به گریه ادامه دهند.
• استفاده از چراغ خواب:: کودکان کمی هستند که خوابیدن در تاریکی را دوست دارند، در این شرایط استفاده از چراغ خواب بسیار مناسب است.
• استفاده از وسیله‌ای که به کودک اطمینان خاطر می‌دهد: به این منظور می‌توان از پتو و یا عروسک مورد علاقه کودک نوپا یا پیش دبستانی استفاده کرد. این وسایل باید از میان وسایل بی خطر انتخاب شوند و معمولاً توصیه می‌شود که به همراه نوزادان وسیله‌ای در تخت قرار داده نشود.

کارهایی که نباید قبل از خواب کودک انجام داد​

همان‌طور که کارهای خوب و مناسب زیادی وجود دارد که می‌توان قبل از خواب انجام داد، کارهایی هم وجود دارد که باید از انجام آن‌ها پرهیز کرد.

• اجازه‌ی انجام دادن فعالیت‌های تحریک کننده قبل از خواب: ۳۰ تا ۶۰ دقیقه قبل از خواب از انجام فعالیت‌های محرک مانند بازی‌های ویدئویی، تلویزیون تماشا کردن یا صحبت کردن با تلفن باید خودداری کرد. پرهیز از انجام این کارها زمانی اهمیت بیش‌تری پیدا می‌کند که کودک در خوابیدن مشکلات زیادی داشته باشد
• تصور اینکه با بزرگ‌تر شدن کودک مشکلات خواب از بین خواهد رفت: متاسفانه در بسیاری از موارد، اگر مشکلات خواب نوزادان و نوپایان حل نشود، این مشکلات تا سنین رفتن به مدرسه ادامه خواهد داشت. هر چه زودتر این مشکلات با انجام یک روتین منظم شبانه حل شود، شرایط بهتری فراهم خواهد شد.

• وابسته کردن کودک به خود برای خوابیدن: مالش ک*مر کودک تا زمان به خواب رفتن، پخش موسیقی و یا روشن نگه داشتم تلویزیون، باعث می‌شود تا کودک در صورت بیداری به شما نیاز داشته باشد. کودک بیدار شده و دوباره گریه می‌کند و شما دوباره باید همان کارها را انجام دهید تا او به خواب برود.
• طولانی کردن مدت زمان روتین شبانه: کودک ممکن است با درخواست مکرر نو*شی*دنی، اسنک و یا رفتن به سرویس بهداشتی مدت زمان روتین شبانه را طولانی‌تر کند‌. بنابراین باید هر شب کودک در ساعت مخصوص به خود به رختخواب برود.
• خو*ردن نو*شی*دنی‌های کافئین دار پیش از خواب: به خاطر داشته باشید که علاوه بر نوشابه، چای و قهوه، کافئین در دیگر موارد غذایی مانند شکلات و بستنی‌های با طعم قهوه هم وجود دارد.