آموزشی شیوه‌های پردازش شخصیت‌ | انجمن کافه نویسندگان

[شکارچی]

شيوه هاي شخصيت پردازي
« شيوه هاي شخصيت پردازي در داستان متعدد است . نويسنده با توسل به ابعاد مختلف شخصيت او را به خواننده معرفي مي كند و در جريان داستان به نقطه ي اوج و پايان داستان راهنمايي مي كند.
شخصيت داستاني مانند انساني واقعي است؛ داراي ابعادي متفاوت كه بعضي از آنها از چشم انسان پوشيده اند و بعضي در معرض چشم همه قرار دارند. بعد اصلي و زيربنايي شخصيت، انديشه و روان است و طبيعي است كه روان افراد قابل درك و لم*س نيست، ولي اعمال، رفتار ، گفتار و حتي قيافه ي ظاهري افراد نشان دهنده ي ابعاد پنهاني و دروني آن هاست.»

 

[شکارچی]

نويسنده براي بيان خصوصيات دروني و بيروني و معرفي اشخاص داستاني خود از شيوه هاي گوناگون شخصيت پردازي استفاده مي كند. چرا كه شخصيت داستاني مانند يك انساني واقعي است و مدل و الگويي از واقعيت اجتماعي خود است و نويسنده اين شخصيت ها را از محيط اطراف خود واز بطن اجتماع خود مي گيرد و در داستان پرداخت مي نمايد.
هنري فيلدينگ مي گويد:« تنها راه هايي كه از رهگذر آن ها مي توانيم درباره ي آن چه در ذهن ديگران مي گذرد، اطلاع حاصل كنيم، همانا گفتار و كردار خود آنان است.»
« بنابراين ما با درون افراد از طريق گفتار، رفتار و قيافه شان آشنا مي شويم.
بيشاپ مي گويد:
« اگر انگيزه ي شخصيت روشن و مشخص نباشد، اعمال او غيرقابل توضيح يا باورنكردني است.»

 

[شکارچی]

?️انگيزه ي شخصيت اساساً از دو منبع ناشي مي شود:
1- از طبيعت درون شخصيت كه قبل از شروع رمان شكل گرفته است.
2- از سلسله اي از حوادث بيروني كه بعد از شروع رمان نياز ها و انتظارهاي خاصي براي شخصيت ايجاد مي كند.»

?نکته:
« پس، داستاني كه شخصيت ها را در عمل نشان مي دهد، خود به خود براي ما كه دايماً دركنش متقابل با ديگران مي باشيم جذابيت دارد. شخصيت هاي چنين داستاني، از جهان خود ما و انسان هاي اطراف ما هستند، لذا با خواندن داستان، درك عميق ترين از شخصيت خودمان و ديگران كسب مي كنيم. زيرا انگيزه ي رفتار و گفتار اشخاص ساخته شده، همه نشأت گرفته از خصوصيات خلقي و رواني آن ها هستند. اما از آن جا كه در دنياي واقعي پيرامون ما آدم ها از افشاي اسرار دروني و خصوصي خود تا حدودي سرباز مي زنند و شناخت آدم ها و آگاهي يافتن از درون آن ها در زمينه ي شخصيت پردازي كاري مشكل است اما نويسندگان و كارآگاهان نمي توانند بگذارند اسرار خصوصي زياده از حد، سربسته بماند. آن ها با شناخت دقيق و بهره گيري از تجربيات خود اسراردروني و رازهاي پنهان آدم ها را كه در عالم واقع سربسته است، آشكار و برملا مي سازند.

 

[شکارچی]

نويسندگان و نظريه پردازان داستان روش هاي شخصيت پردازي را به دو دسته تقسيم كرده اند:
?شخصيت پردازي مستقيم "صریح"
?شخصيت پردازي غيرمستقيم "غیر صریخ"

?️شیوه صریح
درشيوه ي ارايه ي مستقيم، نويسنده به طور مستقيم با طبقه بندي و تشريح به ما مي گويد كه شخصيت شبيه چيست؟ يا كس ديگري در داستان هست كه به ما مي گويد قهرمان شبيه كيست؟

اگرچه در روش غيرمستقيم هم نويسنده شخصيت را درحين عمل به ما نشان مي دهد تا ما براساس آن چه او انجام مي دهد يا مي گويد يا فكر مي كند، بتوانيم استنباط كنيم كه اوشبيه كيست.
« در روش مستقيم نويسنده درباره ي شخصيت خود صريح نظر مي دهد:
« او عادل است، هيچ حسادتي ندارد و...»
ولي در روش غيرمستقيم رفتار شخصيت بايد نشان دهنده ي عدالت و ايثار باشد؛ هنگامي كه توانايي انجام كاري دارد. به نفع خود از قدرت استفاده نكند و به حقوق ضعيفان حساسيت داشته باشد يا به رقابت در فضايي سالم علاقه مند باشد و ...
روش ارايه ي مستقيم به دليل واضح بودن و صرفه جويي، لازم است، اما هرگز به تنهايي نبايد از آن استفاده كرد. شخصيت ها تا وقتي كه وجود دارند،بايد عمل كنند. وقتي كه شخصيت ها عمل نكنند، داستان به يك مقاله شبيه تر خواهد شد. افزون براين ، روش مستقيم به تنهايي هيچ وقت متقاعدكننده نيست.»

 

[شکارچی]

?️شیوه غیر صریح

شخصيت غيرمستقيم آن است كه نويسنده از طريق رفتار، انديشه ها، گفتار و حتي نام شخصيت اطلاعاتي را به طور غيرمستقيم در اختيار خواننده قرار مي دهد، از آن جا كه انگيزه و هدف شخصيت هاي داستاني بر ما پوشيده است، حتي گاه برخود شخصيت ها هم پوشيده فرض مي شود. ولي اين قسمت هاي نهفته در رفتار نشان داده مي شود. عمل كسي كه در داستان دروغ مي گويد، يا جنايت مي كند، از رواني آشفته و صدمه ديده حكايت مي كند كه خود مي تواند علل متفاوت داشته باشد.
دراين گونه داستان ها ممكن است نويسنده هيچ گاه نگويد كه اين شخصيت داستان، فردي قاتل يا دروغگوست و لازم هم نيست كه بگويد، اما با اولين دروغ يا اولين جنايت بر ما به درستي روشن خواهد شد كه با چه نوع شخصيتي مواجه ايم. اين شخصيت ها در اعمالي كه انجام مي دهند، درون خود را نشان مي دهد. روح و انگيزه و روان افراد تنها را اعمال به خصوص نشان داده نمي شود، بلكه در جزييات رفتار و گفتار خود را نشان مي دهند كه با دقت و موشكافي مي توان به آن ها پي برد.»
در روش شخصيت پردازي غيرمستقيم، نويسنده با عمل داستاني، شخصيت داستان را معرفي
مي كند و ما از طريق افكار، كردار و گفت و گوهاي خود شخصيت او را مي شناسيم. دراين شيوه، شخصيت داستان اگر مغرورو خودخواه باشد، نويسنده نمي گويد اين شخصيت داراي چنين خصلتي است، بلكه با رفتار و گفتاري كه از شخصيت در داستان سر مي زند خواننده به خصلت هاي او پي مي برد.
درمعرفي غيرمستقيم، نويسنده به صراحت درباره ي شخصيت چيزي نمي گويد، بلكه صفات و خصوصيات او را غير مستقيم نشان مي دهد.
در شيوه ي غيرمستقيم معمولاً زاويه ي ديد راوي محدود است و نحوه ي بيان داستان هم به طور معمول نمايشي است . يعني اگر نويسنده بخواهد شخصيتي را مستقيماً بازسازي كند، معمولاً دوربيني جلوي او مي گذارد و از او فيلم برداري مي كند، نه اين كه ويژگي هاي او را شرح دهد، دراين شيوه كه با جزءنگاري-مثل توجه با ناخن هاي فرد، يك خال كوچك، حالت انگشت ها و نظاير آن ها- سروكار دارد، جزء، دلالت بركل مي كند. از كشيدن انگشت ها و به اصطلاح « شكستن» آن ها مي توان به شخصيت عصبي و ناراحت فرد پي برد.

 

[شکارچی]

براي شخصيت پردازي غير مستقيم از اين عوامل مي توان ياري و سود جست:
?1- كنش
?2- گفتار
?3- نام
?4- محيط
?5- وضعيت ظاهري

---