معرفی معروفترین تئاتر های ایران

[hana.88]

فیلم تئاتر ایرانی ای وای های
«ای وای های» یک فیلم تئاتر ایرانی است که در ۱۳۹۲ منتشر شد. این فیلم تئاتر به مدت ۴۸ دقیقه شما را به تماشای یک تئاتر عروسکی می‌نشاند. نمایش عروسکی «ای وای های» داستان پسر خیاطی است که عاشق دختر پادشاه شده اما دختر پادشاه در طلسم است. پسر به همراه پدرش آواره‌ی کوی و بازار می‌شوند تا راز طلسم را پیدا کنند. در بین راه با جنی آشنا می‌شوند که ادعا می‌کند می‌تواند مشکل آنان را برطرف و به دختر پادشاه کمک کند. نویسنده و کارگردان این تئاتر «ستاره امینیان» است. از نقش‌آفرینان این تئاتر می‌توان به نوشین غفاری، محسن هادی، فاطمه پورهاشمی، سپهر حق‌شناس، بابک برآبادی، الهام قادری، زهرا رضایی، مهرداد مصطفوی و نعیما کرمی اشاره کرد.

این نمایش به شیوه‌ی سایه اجرا می‌شود و درآمیختگی سایه‌های رنگی با موسیقی، فضای وهمی و خیال‌انگیزی را برای تماشاگر تداعی می‌کند. سبک نمایشی اثر تناسب زیادی با مفهوم قصه‌های کهن و جادویی دارد. می‌توان این نمایش را یک تئاتر موزیکال نیز به شمار آورد که با سایه‌های رنگی و در ترکیب با سایه‌های سیاه‌کار شده است. تمامی عروسک‌های نمایش با رنگ‌های شیشه‌ای طراحی شده‌اند. در طول اجرای نمایش نیز شخصیت‌های کوتوله و دختر پادشاه، دیالوگ‌هایشان را کاملا به‌صورت ریتمیک بیان می‌کنند. با این تفاوت که دیالوگ‌های کوتوله با ریتم تند و متفاوتی از دختر پادشاه بیان می‌شود. نمایش «ای وای های» در دهمین دوره جشنواره تئاتر عروسکی دانشجویان جایزه بهترین نویسندگی، طراحی و کارگردانی را گرفته و پس از آن نیز در جشنواره بین‌المللی تهران مبارک، دوباره همین سه عنوان جایزه را به خود اختصاص داد و همچنین کاندیدای دریافت بهترین جایزه موسیقی شد. این نمایشنامه بر اساس طرحی از «صمد بهرنگی» پایه‌ریزی شده و قسمت‌هایی از نمایش بر اساس شعر «سکوت سرشار از ناگفته‌ها» ترجمه «احمد شاملو» نوشته شده است.

 

[hana.88]

فیلم تئاتر ایرانی دکلره
تئاتری به کارگردانی مهدی کوشکی که در ۱۳۹۱ فیلم آن منتشر شد. «دکلره» مونولوگی در ژانر تئاتر مستند و یکی از نمایش‌های برگزیده فستیوال مونولیو در سال ۱۳۹۱ بوده است. در این فیلم مهدی کوشکی، لیلی رشیدی، آوا شریفی و صحرا فتحی به هنرمندی پرداخته‌اند. غیر از این فیلم تئاتر بد نیست بدانید که این نمایش طی مقطع‌های زمانی متفاوتی با تغییر بازیگران و حضور بازیگرانی چون نوید محمدزاده، مهناز افشار و ستاره پسیانی به اجرا برده شده است.

نمایش دکلره مساوی با تماشای یک اتفاق جنایی است که در آن جنایت دست‌مایه قرار گرفته و به‌عنوان یک متریال به کار گرفته می‌شود. در این نمایش اثر از فضای کلی فاصله می‌گیرد و موضوعات با معرفی محیط و دغدغه‌های ساده اجتماعی مطرح می‌شوند. بسیاری از تماشاگران این نمایش معتقدند این فیلم تئاتر را بیشتر می‌توان یک تله تئاتر به شمار آورد. فیلم‌نامه‌ی این اثر نیز توسط «مهدی کوشکی» نوشته شده است. این اثر از نظر تاریخچه‌های فعالیت کارگردان و بازیگران این نمایش اهمیت بسیاری دارد. بر اساس امتیازهای مردمی فیلم تئاتر دکلره یکی از چهار اثر شاخص «مهدی کوشکی» و «لیلی رشیدی» در حرفه‌ی بازیگری به شمار آورده می‌شود.

 

[hana.88]

فیلم تئاتر ایرانی ایوانف
«ایوانف» تئاتری نوشته‌ی آنتوان چخوف و به کارگردانی امیررضا کوهستانی به مدت دو ساعت ونیم که در سال ۱۳۹۰ فیلم آن منتشر شده است. در این نمایش حسن معجونی، سعید چنگیزیان، رضا بهبودی، نگار جواهریان و مهین صدری به هنرمندی پرداخته‌اند. داستان نمایش ازاین‌قرار است که ایوانف مردی است نیک‌سرشت و خوش‌قلب که در معرض کج فهمی‌ها و افترازنی‌های اطرافیان قرار می‌گیرد. سرخورده از زندگی و همسر بیمارش از محیط خانواده می‌گریزد. دختری به نام ساشا که شیفته‌ی او شده است و شاید با انگیزه‌ی دلسوزی و ترحم می‌خواهد او را از ورطه‌ی زندگی ملال‌آورش رهایی بخشد اما ایوانف که دچار ناامیدی مرگ‌آوری است و پس از مرگ همسرش طاقت ورود به ماجرا و زندگی جدیدی را ندارد، درست در زمان فرارسیدن جشن ازدواج با ساشا خود را با تیر می‌زند. این نمایش دو اجرا در سال‌های ۱۳۹۰ و ۱۳۹۵ داشته که با استقبال خوبی روبرو شد. «ایوانف» یکی از پنج نمایشنامه بلند چخوف محسوب می‌شود و دراماتورژی و اقتباس امیررضا کوهستانی از این متن آن را به نمایشی امروزی با مختصات زندگی در جامعه معاصر تبدیل کرده است. بهره‌گیری از بازی‌های مینیمال و میزانسن ایستا که جز ویژگی‌های آثار امیررضا کوهستانی است باعث شده در این نمایش در عین حفظ شدن روح چخوف، شاهد فضایی فرمالیستی که مورد علاقه‌ی کارگردان است باشیم.
یکی از ویژگی‌های مثبت این اثر نمایشی، بازی‌های باورپذیر بازیگران خصوصا «حسن معجونی» در نقش ایوانف است که به‌درستی توانسته یکی از منفعل‌ترین و تنبل‌ترین کاراکترهای نمایشی را خلق کند. ایوانف فردی اهل مطالعه است و آشنایی محدودی با ادبیات و فلسفه دارد که در تصور خویش با نگاهی انتقادی هذیان‌گویی‌های آشفته‌ی خود را نزدیک به احوالات هملت می‌بیند. افرادی که در عین نارضایتی از خود، تلقی و احساسی قهرمانانه از خویش دارند. این نمایش در سال ۱۳۹۱ توانست جایزه بهترین نمایش سال را دریافت کند.

 

[hana.88]

فیلم تئاتر ایرانی دیوار چهارم
این نمایش که برداشت آزادی از نمایش انگلستان اثر «تیم کراوچ» است با بازی رامبد جوان و نگار جواهریان به روی صحنه می‌رود. دیوار چهارم به کارگردانی امیررضا کوهستانی است که در ۱۳۹۱ فیلم تئاتر آن عرضه شده است. نمایشنامه‌ی این تئاتر که با اجازه‌ی رسمی امیررضا کوهستانی از نویسنده مورد بازنویسی قرار گرفته است، دارای عنوان‌هایی چون «تئاتر تعاملی» و «تئاتر محیطی» است.

دیوار چهارم در اصطلاح تئوری تئاتر دیواری فرضی است که میان بازیگران و تماشاگران کشیده می‌شود. زمانی این دیوار می‌شکند که فاصله‌ی بین تماشاگران و بازیگران از میان برود و تماشاگران نیز وارد جریان بازی شوند. اما این شکسته شدن این دیوار نیست که موضوع این نمایش امیررضا کوهستانی باشد. داستان نمایش دیوار چهارم، از یک سکوت طولانی داخل گالری اکو شروع می‌شود. دیوار چهارم داستان یک زوج آلمانی – ایرانی است. مرد آلمانی‌تبار نمایشگاه گردان است و زن ایرانی در انتظار قلبی که احتمالا از ایران برسد. تمام نمایش لحظه‌های بازی بازیگران در کنار تماشاچیان در فضایی کاملا رئال و بدون دکور و حتی تمهیدات نوری است. تماشاگران تا پایان نمایش همراه بازیگران مسیر بازی را طی می‌کنند. از مهم‌ترین ویژگی‌های تئاتر کوهستانی تجربه‌های او روی صدا و دیالوگ است. او زبانی ساده و معاصر را برای نمایشنامه‌هایش انتخاب می‌کند و اعتقادی به زبان استعاره‌مند و نمادین ندارد.

 

[hana.88]

فیلم تئاتر ایرانی کسوف
«کسوف» نام نمایشی به کارگردانی ایوب آقاخانی است که در سال ۱۳۹۵ انتشاریافته است. کسوف روایت یک مرد افغان است که هم‌زمان با جنگ افغانستان و آغاز جنگ تحمیلی ایران و عراق به ایران می‌آید و با زنی به نام ثریا ازدواج می‌کند. پس از مدتی که کارت اقامت او در ایران باطل می‌شود، تصمیم می‌گیرد که به همراه همسر خود به افغانستان بازگردد. در بین راه با مشکلاتی روبرو می‌شود و در نهایت مجبور می‌شود که در منطقه‌ی صفر مرزی چادر بزند. در این نمایش ایوب آقاخانی، نسیم ادبی و حمیدرضا آذرنگ به ایفای نقش پرداخته‌اند.

ایوب آقاخانی در مورد تئاتر کسوف می‌گوید: «سال ۱۳۸۷ بود محمد حاتمی با ایده‌ای در مورد افغان‌های مقیم ایران پیش من آمد و خواست نمایشنامه‌ای بنویسم. چالش غریبی بود. اثر نوشته شده در ابتدا با نام منطقه صفر در سال ۸۹ ثبت شد که بعد از مدتی به نام کسوف تغییر نام دادیم. در این نمایشنامه از گویش میوند که ترکیبی از سه گویش پشتو، تاجیک و دری است استفاده می‌شود.»

 

[hana.88]

فیلم تئاتر ایرانی جنایت و مکافات
تئاتری به کارگردانی ایمان افشاریان که در سال ۱۳۹۴ فیلم آن به‌نمایش‌درآمده است. «جنایت و مکافات» با اقتباس از رمان جنایت و مکافات فیودور داستایوفسکی است که رویدادها، شخصیت‌ها، نشانه‌ها و مفاهیم از زاویه دید راسکولنیکوف بیان می‌شوند. در این نمایش مهدی پاکدل، مجید آقا کریمی، محمد پویا، زهرا سعیدی، سوده شرحی، الهام شکیب، عطا عمرانی، لادن کامیاب و سپهر گودرزی به هنرمندی پرداخته‌اند. در این نمایش مهدی پاکدل شخصیت «راسکولنیکوف» را بازی می‌کند. این نمایش توانست نامزد شش جایزه از سی و چهارمین جشنواره بین‌المللی فجر و همچنین عنوان بهترین کارگردانی، بهترین بازیگر زن و همچنین بهترین طراحی گریم را از آن خود کند.

 

[hana.88]

فیلم تئاتر ایرانی مردی برای تمام فصول
«مردی برای تمام فصول» نمایشی است به کارگردانی بهمن فرمان‌آرا که در ۱۳۹۳ فیلم آن عرضه شده است. داستان این تئاتر درباره‌ی مردی به نام «توماس مور» است که در مقابل پادشاه هنری هشتم قرار گرفته و می‌خواهد برخلاف قانون کلیسا همسر خود را طلاق دهد و دوباره ازدواج کند. تقابل پادشاه یک دنده با کلیسا و قوانینش نیازمند یک قربانی است و قربانی کسی نیست جز مشاور پادشاه سر توماس مور که بعد از مرگ کاردینال به مقام صدراعظمی رسیده است و پادشاه اصرار دارد باتوجه‌به صداقت و اعتباری که سر توماس مور میان مردم دارد وی ازدواجش را تایید کند تا نیازی به تایید پاپ نداشته باشد. اما سر توماس که به اخلاق و اصولش پایبند است نمی‌تواند به این کار تن بدهد و همه‌ی مشکلات را به جان می‌خرد تا اصولش را زیر پا نگذارد. در این نمایش بازیگرانی چون رضا کیانیان، سیامک صفری، سهیلا رضوی، فرزین صابونی، هدایت هاشمی، احمد ساعتچیان، امیررضا دلاوری، بهناز جعفری و بهمن فرمان‌آرا به هنرمندی و ایفای نقش پرداخته‌اند. اگر به گونه‌های کلاسیک تئاتر علاقه دارید، دیدن این نمایش خالی از لطف نیست.

 

[hana.88]

فیلم تئاتر ایرانی کلمه سکوت کلمه
مائده طهماسبی کارگردان نمایشی به نام «کلمه سکوت کلمه» را در کارنامه‌اش دارد که فیلم تئاتر آن در سال ۱۳۹۴ عرضه شده است. داستان این نمایش درباره‌ی سه شامپانزه باهوش به نام‌های کافکا، میلتون و سویفت است که توسط دکتر رزنبام درون قفسی انداخته شده‌اند تا آزمایش خاصی را انجام دهند. در این نمایش امیرحسین رستمی، مریم سعادت، فرهاد آئیش، فرشته صدرعرفایی، سینا رازانی، سعید چنگیزیان و شبنم فردشادجو به ایفای نقش پرداخته‌اند. ساختار اپیزودیک در این نمایش یکی از جذابیت‌های روایی یک اثر نمایشی است که این نمایش با بهره‌گیری از آن توانسته مخاطبان زیادی را به خود جذب کند. کلمه سکوت کلمه پیش از آن که نمایشی درباره‌ی شرایط و وضعیت انسانی باشد، درباره‌ی نقد افکار و عقاید انسان است.

 

[hana.88]

فیلم تئاتر ایرانی «اعتراف»
نمایش اعتراف به کارگردانی شهاب حسینی در خرداد ماه 1396 در تئاتر شهر روی صحنه رفت. نمایشنامه این تئاتر در واقع برگرفته از اثر The Confession نوشته برد میرمن است که مجموعه تلوزیونی از آن در سال 2011 ساخته شد.

در این نمایش، یک جنایتکار نزد کشیشی می‌رود تا به گناهانش اعتراف کند. قاتل گذشته پیچیده‌ای دارد که با گذشت اجرا لحظه به لحظه روشن‌تر می‌شود. نویسنده در واقع در این داستان سعی کرده تا سنت اعتراف کردن را به چالش بکشد و در طول اجرا می‌بینیم که چندین مرتبه جای کشیش و قاتل عوض می‌شود و به گناهان گذشته کشیش پرداخته می‌شود.

این تئاتر با بازی علی نصیریان، شهاب حسینی، صالح میرزاآقایی، نیما رئیسی، پرویز بزرگی، مهدی بجستانی، میثاق زارع، غراله نظر، شهرام ابراهیمی، ایلیا نصرالهی، پرند عین بیگی و فاطمه عرب کرمانی اجرا شد و توانست نظر مثبت بسیاری از تماشاگران را به خود جلب کند، هرچند که عده‌ای نسبت به محتویات آن انتقاد داشتند.

این تئاتر در زمان طولانی 2 ساعت اجرا شده و در آن بازی قوی علی نصیریان در نقش کشیش را مشاهده می‌کنیم که یکی از نقاط قوت این نمایش، همین بازی بی‌نقص علی نصیریان در جایگاه کشیش است. از دیگر نقاط قوت این نمایش، می‌توان به طراحی صحنه خوب آن اشاره کرد که در تناسب کامل با داستان نمایش است.

 

[hana.88]

فیلم تئاتر ایرانی «نامه‌های عاشقانه از خاورمیانه»
نمایش نامه‌های عاشقانه از خاورمیانه به کارگردانی کیومرث مرادی در دو مرحله در سال‌های 96 و 95 روی صحنه رفت. نمایشنامه این تئاتر حاصل قلم مشترک کیومرث مرادی، پوریا آذربایجانی و محمد مساوات بوده و درباره داستان زندگی پرفراز و نشیب سه زن است.

همانطور که اشاره کردم این نمایش در دو مرحله روی صحنه رفت. یکبار در سال 95 با بازی هانیه توسلی، طناز طباطبایی و پانته‌آ پناهی‌ها و بار دیگر در سال 96 با بازی هانا کامکار، آزاده صمدی و پانته آ پناهی‌ها. هردو مرحله این تئاتر با استقبال خوب تماشاگران رو به رو شد و همچنین اجرای سال 96 کاندید بهترین موسیقی سی و پنجمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر با هنرآفرینی هانا کامکار به عنوان طراح موسیقی و آذرنوش خدامی، تارا موسویان، مهرنام رستگاری، سحر عباسی، بهناز بلوکی به عنوان گروه موسیقی زنده شد.