نقد سینما *نقد و بررسی فیلم جذاب جزیره شاتر*

[ReiHan]

همه ما از یک چیز مطمئن هستیم. مارشال در وضعیت روحی سالمی نبود. او قطعا بیمار بود.اما سوال اینجاست از چه موقع؟ اصلا مارشال چه موقع وارد شاترآیلند شده‌بود؟ آیا دکتر جان کولی حقیقت را میگفت و مارشال از چند سال قبل آن جا بود و یا همان شروع فیلم، لحظه ورود مارشال به جزیره بود؟
سیگار! راشل سولاندو به مارشال یک کد بسیار قوی داد : ((هرگز از سیگارهای آنها استفاده نکن)). سکانس آغازین فیلم تدی با چاک وارد گفت و گو می شود و اولین چیزی که بیان می کند این است که: ((حاضرم قسم بخورم سیگارم تو جیبم بود)). بعد چاک به او سیگار تعارف می کند. فیلم را با دقت نگاه کنید. تدی هیچ وقت خودش سیگاری از جیب درنمی آورد. در تمام طول فیلم یا کارکنان جزیره و یا چاک(دکتر شیهن) با سیگار، مارشال را کنترل می کردند.

 

[ReiHan]

تدی چند بار در رویاهای خویش از آتش‌سوزی به جد سخن می گوید. تدی مطمین است همسرش در آتش‌سوزی مرده‌است. به همان سادگی که آتش‌سوزی را در رویاها می بیند، غرق شدن و خفگی را هم در خیال خود باور می کند. پس به هیچ کدام از رویاهای او نمی توان اعتماد کرد. همه به نظر واقعی می رسند، اما به سادگی رنگ عوض می کنند. نکته جالب اینکه همه این رویاها در راستای چیزی هستند که دکتر جان کولی تمایل دارد تدی آنها را باور کند.

 

[ReiHan]

چیزی که جان کولی سعی دارد وارد ضمیرناخودآگاه مارشال کند این نکته است که او می تواند در شرایطی خشن و بی رحم باشد. در حالی که تدی در طول فیلم در سخت ترین شرایط کوچکترین اثری از بی رحمی و خشونت از خود نشان نمی دهد. دوست نویسنده‌ی زندانی و یا آن نظامی که مارشال را سوار ماشین خود می کند، ماموریت دارند که به مارشال بگویند تو فردی هستی که از آن گریزانی.تو خود اندرو لیدیسی هستی که از آن به عنوان یک هیولا یاد می کنی.
چیزی که از آن اطمینان دارم، این است که جان کولی با متدهای خود که بخشی از آن را راشل سولاندو لو داد، مارشال را بیمار می کند.اما چرا؟ چون مارشال به دنبال لو دادن جنایت هایی است که در پس این جزیره در حال رخ دادن است. مارشال بانفوذ است پس برای حذف او به نقشه‌ای قوی احتیاج است.
مارشال به سولاندو می گوید من مارشال هستم و به این سادگی نمی توانند مرا حذف کنند و سولاندو پاسخ محکمی می دهد : ((من هم پزشک مشهوری بودم از خانواده ای معتبر.اما مهم نبود)).

 

[ReiHan]

سکانسی که تدی بیماران را مورد بازپرسی قرار می دهد سکانسی دقیق برای معرفی شخصیت تدی است. تدی از بیمار نژادپرست و بی رحم، احساس انزجار می‌کند و روحش آزرده می شود. این هم دلیل دیگری است که به ما بفهماند جنایت‌هایی که کولی به مارشال نسبت می دهد واقعیت ندارند. در آن سکانس هم زنی وجود دارد که مطمینیم مارشال را از قبل دیده و وقتی مارشال از او می‌پرسد که اندرو لیدیس را می‌شناسد یا نه، فورا بغض می کند. او قبلا مارشال را دیده و نام او را اندرو لیدیس می پندارد.
دیدار راشل سولاندو و تدی واقعی بود. رویا نبود. چرا که اولا جان کولی از این دیدار خبر نداشت و دوما دیدار، طولانی‌تر از آن بود که یک رویا باشد. مخصوصااینکه صبح زود راشل محکم پای خود را روی شانه تدی گذاشت تا از خواب بیدار شود. و پس از بیداری او دوباره راشل را می دید. پس این دیدار توهم و خیال نبود.

 

[ReiHan]

اسکورسیزی به دنبال چه بود؟ بله! ترساندن مخاطب از گم شدن حقیقت. تصور کن شاترآیلند وسعت بیشتری پیدا کند. تصور کن کارکنان بیشتری به خدمت بگیرد. تصور کن حمایت بیشتری از حکومتی‌ها دریافت کند.آن وقت روز به روز قوی‌تر می‌شود. و تو برای رسیدن به حقیفت روز به روز سردرگم‌تر می‌شوی.و مارشال‌ها افراد مهمتری روز به روز حذف می شوند بی آنکه بفهمی واقعا جرمی مرتکب شده‌اند یا نه!

راشل جمله مهمی به تدی می‌گوید.اینکه سال‌ها بعد وقتی آزمایش‌ها جواب دهند و همه چیز لو رود آنگاه مردم خواهند گفت که همه چیز از اینجا شروع شده. از شاترآیلند. شاید خیلی از ایده‌ها دور از ذهن و بعید به نظر برسند اما سال‌های بعد به عنوان یک اصل ثابت، پذیرفته می‌شوند. پس باید مراقب باشیم به چه سمتی میرویم و بدانیم مکان‌های زیادی در گوشه و کنار جهان وجود دارند که روی کنترل مغزها و ایده‌ها فعال هستند. باید مراقب شاترآیلندها باشیم.

 

[ReiHan]

پایان فیلم جزیره شاتر Shutter Island
تدی در جریان کشتار آلمانی‌ها دشمنان زیادی پیدا کرده بود و حالا یک افسر نازی تصمیم گرفته از تدی انتقام بگیرد.

اگر دقت کنید زمانی که خاطراتش را نشان میداد اولین باری که غرق شدن بچه هایش وارد خاطراتش شد این خاطره با یک زن دیگر نشان داده شد و زن خودش هنوز در حادثه آتش سوزی بود.

بعدا زن خودش در خاطره نهایی قرار گرفت اما اینکه ابتدا یک زن دیگر یعنی همان راشل به جای همسرش ظاهر شد و بعد خاطره نهایی شکل گرفت نشان میدهد که این خاطره جعلی است.

چون اگر خاطره خودش بود در همه حالات همان زن خودش نشان داده میشد.
دقت کنید زمانی که به دروغ گفتند بیمار فراری پیدا شده است و تدی با او مصاحبه کرد، در صحنه های آخر فیلم که تدی بهوش آمد پرستاری که کنار تختش ایستاده بود همان دختری بود که قبلا نقش بیمار فراری پیدا شده را برایش بازی کرده بود!

این یعنی کل ماجرا حقه ای توسط آن دکترها بوده و حق با تدی بوده.

 

[ReiHan]

اما چرا تدی فرار نکرد؟
دقت کردید که آن دکتر پیر وقتی با تدی صحبت میکرد گفت من امثال شما را خیلی خوب میشناسم.

شما هیچوقت کوتاه نمی آیید، دوران مدرسه همیشه دعوا میکردید چون نمیخواستید کوتاه بیایید.

میخواستید تا آخر سر حرف خودتان وایسید.

دقیقا به خاطر همین اخلاقی که تدی داشت از آنجا فرار نکرد و تا آخر ماند و گرفتار شد.

در صحنه ای از فیلم زمانی که تدی با یکی از بیماران مصاحبه میکند، او درخواست یک لیوان آب میکند تا همکار تدی که عامل نفوذی است برود و در غیاب او بتواند برای تدی روی کاغذ بنویسد: فرار کن!

اما اگر دقت کنید موقع نوشیدن آب، لیوانی در دست زن نیست! این یعنی این اتفاق یک توهم در ذهن تدی بوده است.

اما می‌توان اینطور نتیجه گیری کرد که توهمات تدی به خاطر خو*ردن داروها باشند.

 

[ReiHan]

البته میتوان اینطور برداشت کرد که او بعد از آن شوک تصمیم گرفته در توهم خود نقش یک آدم خوب را بازی کند. پس این اتفاق هم می توان به هر دو صورت نتیجه گیری کرد.

و یک سوال مهم:

چرا در اتاق دکتر آن همه عکس های شکنجه نصب شده بود؟ اگر او دلسوز و اهل شکنجه نبود علاقه اش به این عکس ها برای چه بود؟

 

[ReiHan]

از دیگاه روانشناسی مرضی تدی تابلوی بالینی واضحی از یک بیماری روانی را بطور خاص ندارد. رفتار تدی بعضی اوقات نرمال گاهی همراه با پارانویا، هذیان گزند و آسیب، افسردگی، علائمی از اسکیزوفرنیا، اختلال شخصیت پارانویا، و بعضی اوقات احساسات سطحی اختلال شخصیت هیستریانیک را داراست. اما تأثیرات اضطراب که ناشی از اکثر بیماریهای روانی است در ضرب آهنگ فیلم نمایان بود. هرگاه تدی آرام بود ضرب آهنگ فیلم کُند و هرگاه دچار اضطراب و نوعی عذاب روانشناختی می شد ضرب آهنگ فیلم سرعت می گرفت.

 

[ReiHan]

قدرت فیلم همانند کتاب لهان، در آن است که هرگز به بیننده اجازه نمی دهد که با آنچه تماشا می کند راحت باشد. شاید برای رسیدن به همین منظور است که راوی نامشخص و نامطمئن است و چنان خطوط میان خیالپردازی و واقعیت تیره و تار می شود که در تمایز دادن بین آنچه واقعی است و آنچه غیرواقعی است به سادگی دچار مشکل می شویم