همگانی خاستگاری در محرم و صفر

[جوجـــه طـــلا]

نظر مراجع تقلید درباره احکام مراسم خواستگاری و ازدواج در ماه محرم و صفر را در این گزارش بخوانید.

شیعیان حرمت خاصی برای ماه محرم و صفر قائل هستند. از این رو به نشانه احترام به ایام عزای اهل بیت(ع) و شهادت امام حسین(ع) و یارانش، در این دو ماه به جشن و سرور نمی پردازند.



اما ازدواج مسئله مهمی است که ممکن است خیلی از مردم درباره انجام شدن و یا نشدن آن در ماه محرم و صفر مردد باشند.

 

[جوجـــه طـــلا]

نظر مراجع تقلید در اینباره در این گزارش آمده است:



مطابق نظر آیت الله خامنه‌ای



پرسش: حکم برگزاری مراسم عقد و عروسی در ایام محرم و صفر و دیگر ایام عزاداری ائمه‌ی معصومین علیهم السّلام چه حکمی دارد؟



پاسخ: مجرد انجام عقد در ایام عزاداری فی‌نفسه منعی ندارد، ولی برگزاری مجالس جشن و انجام کار‌هایی که موجب هتک و بی‌حرمتی گردد، در خصوص ایام عزا جایز نبوده و حرام است.

 

[جوجـــه طـــلا]

مطابق نظر آیت الله مکارم شیرازی



سوال:آیا در ایام شهادت و عزاداری و محرم و صفر خواستگاری کردن صحیح است؟



پاسخ: این کار اشکالی ندارد اما بهتر است در ایام عزا، بصورت مهمانی ساده باشد و از برگزاری مراسم شادی پرهیز شود.



سوال:از نظر شرعى و قانونى حکم ازدواج دایم و موقّت در ماه هاى محرّم و صفر چیست؟



پاسخ: عقد کردن در این ایام اشکالی ندارد اما جنبه هاى شادى در آن حذف شود و به اصل عقد که در آن عجله دارند، اکتفا کنند.

 

[جوجـــه طـــلا]

مطابق نظر آیت الله سیستانی

سوال: آیا ازدواج در ماه محرم یا در ماه صفر جایز است؟

پاسخ: اگر در این کار هتک [حرمت]باشد؛ حرام است.

 

[جوجـــه طـــلا]

 

[جوجـــه طـــلا]

آیا خواستگاری رفتن و انجام مقدمات ازدواج مثل مراسم بله برون و ... در ماه محرم و صفر اشکال دارد و بی احترامی محسوب می شود؟



رفتن به خواستگاری و اقدامات اولیه ازدواج در ایام ماه محرم و ماه صفر اشکال شرعی ندارد لیکن احترام این دو ماه باید رعایت شود. بهتر است مراسم اولیه را به طور ساده بر گزار کنید. پس از پایان ماه صفر مراسم مورد نظر را انجام دهید.



عروسی و ازدواج از سنت‌های مهم پیامبر اکرم است که در اسلام برای حفظ و سیانت انسان از فساد و تباهی و برای حفظ و بقاء نسل در جامعه، بر آن تأکید بسیار شده است؛ تا آنجا که اگر انسان در معرض گناه قرار گیرد، ازدواج کردن واجب است.



درباره این‌که در محرم و صفر حکم عروسی چگونه است، باید گفت همه روزها از ایام‌الله محسوب می‏شود، ولی همه مثل هم نیستند، بلکه در بعضی از ماه‌ها و روزها، فضیلت‌هایی وجود دارد که در سایر ماه‏ها و روزها نیست؛ مثل فضیلت ماه رجب، شعبان، رمضان. در هر یک از این ماه‏ها نیز بعضی روزها بر بعضی دیگر به دلایل خاص برتری دارد، مثلاً در ماه رجب، روز مبعث حضرت رسول اکرم(ص) قرار دارد که شیعه و سنی بر فضایلی که در این ماه و این روز وجود دارد، تأکید دارند، ازجمله روزه گرفتن، دعا کردن و... و یا شب و روز جمعه که فضیلت بیشتری برای آن در نظر گرفته‌شده است.

 

[جوجـــه طـــلا]

بنابراین، درست است که همه روزها و شب‏ها و ماه‏ها متعلق به خدای متعال است و انسان هر عمل مباحی را در هر روز از روزهای خدا، یا هر ماهی از ماه‏‌های خدا، می‏تواند انجام دهد؛ ولی همان‌گونه که گفتیم، در بعضی روزها و ماه‏ها، عمل مباح، از فضیلت بیشتری برخوردار می‏شود، مثلاً روزه گرفتن خوب است و ثواب دارد، ولی در روز مبعث و یا پنج‌شنبه و جمعه از ثواب بیشتری برخوردار هست؛ یا روزه گرفتن در عید فطر و قربان حرام است، یا در عید نوروز بنا بر عقیده اهل سنّت روزه گرفتن کراهت دارد.{1}





در مورد عروسی در این دو ماه، شیعه و سنی فتوا به تحریم آن نداده‌‏اند و مثل سایر امور آن را مباح و جایز می‌‏دانند و حتی اگر ترک کردن آن موجب واقع‌شدن در گناه باشد، نه‌تنها بی‏‌اشکال، بلکه واجب است؛ ولی از جهت این‌که ماه محرم، ماه شهادت سلاله پاک رسول‌الله است که در صحرای کربلا برای حفظ و صیانت از دین مبین اسلام امام حسین(ع) خون خود و 72 تن از عزیزانش را اهدا کرده و با ل*ب‌تشنه به شهادت رسیده‏‌اند، ماه حزن و اندوه در میان مسلمانان نام‌گرفته است، گرچه پس از مصیبتی که در کربلا بر خاندان حضرت رسول وارد شده است، همه ایام، مسلمانان عزادارند و در غم و اندوه به سر می‏برند، ولی چون‌که آن حادثه جان‌گداز در ماه محرم واقع‌شده است، حزن و اندوه مسلمانان در این ماه بیشتر بوده و از حادثه‌‏ای که در کربلا، و در این ماه روی‌ داده است، متأثر می‏شوند و در این ایام، به یاد مصائبی که بر آن عزیزان گذشته است، از شادی کردن و جشن گرفتن خودداری کرده و به عزاداری و زنده کردن یاد شهدای کربلا می‏‌پردازند و این مراسم عزاداری، کمترین کاری است که در مقابل جان‌فشانی سید الشهدا در کربلا می‏توان انجام داد، اگر ما خود را مسلمان و پیرو پیامبر(ص) و اهل‌بیت پیامبر می‏دانیم، باید بر حزن آنان اندوهگین و بر شادی آنان شاد باشیم؛ چنان‌که امام صادق(ع) می‏فرماید:«شیعتنا خلقوا من فاضل طینتنا یفرحون بفرحنا و یحزنون بحزننا». امام صادق(ع) همواره در این ماه، محزون بودند.

 

[جوجـــه طـــلا]

در مورد عروسی در این دو ماه، شیعه و سنی فتوا به تحریم آن نداده‌‏اند و مثل سایر امور آن را مباح و جایز می‌‏دانند و حتی اگر ترک کردن آن موجب واقع‌شدن در گناه باشد، نه‌تنها بی‏‌اشکال، بلکه واجب است.

 

[جوجـــه طـــلا]

حضرت رسول اکرم(ص) وقتی‌که امام حسین(ع) را می‏‌دیدند او را می‌‏بوسیدند و بسیار به وی احترام می‏کردند و می‌‏فرمودند:«حسین منی و انا من حسین»{2} روایات فراوان دیگری در مورد امام حسین(ع) و جایگاه والای او نزد حضرت محمد(ع) واردشده است.



حضرت محمد(ص) صحرای کربلا را در زمان حیات خود یادآور شد و بر امام حسین(ع) گریه کرد.{3}



بنابراین، ما نیز باید در ایام حزن و اندوه پیامبر(ص) و اهل‌بیت(ع)، محزون و در روزهای شادی آنان شاد باشیم و همان‌طور که وقتی پیامبر از این حادثه خبر می‏دهد محزون می‏شود، ما نیز باید محزون شویم.

 

[جوجـــه طـــلا]

از این‌رو، در این ماه انجام دادن مراسمی که شادی آور و شادی‌بخش باشد، مانند عروسی و... که مظهر شادی و فرح و سرور است، از نظر اخلاقی ناروا بوده، و قلب پیروان واقعی اهل‌بیت(ع) و شهدای کربلا را جریحه‌دار می‌کند و ممکن است نشان‌دهنده همراهی با دین‌ستیزان و کسانی باشد که فرزندان پیامبر(ص) و مسلمانان را در کربلا با ل*ب‌تشنه به جرم حمایت از دین اسلام و ایستادگی در مقابل فاسدان به شهادت رساندند.



ماه صفر نیز همین‌گونه است، زیرا مصادف با اربعین شهدای کربلا و سالار شهیدان، و مصادف با رحلت بزرگ منجی عالم بشریت حضرت ختمی مرتب و فرزندان آن حضرت یعنی امام حسن مجتبی و امام رضا(ع) است و ماه اندوه و مصیبت نام‌گرفته است. بدین‌جهت شیعیان از برگزاری مراسم عروسی در این ماه خودداری می‏کنند. بزرگان دین نیز از آن نهی کرده‌‏اند؛ ازجمله امام رضا(ع) فرمود: از دنبال حوایج دنیا رفتن در این ماه بپرهیزید که خدا حوایج شما را در دنیا و آخرت برآورده می‏کند، و در روز عاشورا اندوهگین باشید تا روز قیامت شاد باشید. بنابراین ازدواج در این ماه اشکالی ندارد، اما اگر کسی به‌قصد این‌که چون‌ اهل‌بیت پیامبر(ص) شهید شده‏ اند و عزادارند، اقدام به برگزاری جشن و سرور کند حرام است.



[1]. الفقه علی المذاهب الاربعْ و مذهب اهل‌بیت، ج 1، ص 721.

[2].قند وزی، یتابیع المودْ ج 2 ص 207، بیروت، دار الاسوْ، چاپ اول،

[3].محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج 44، حدیث 5، ص 255 و ج 9.