?از اوصاف حضرت مهدی علیه السلام، ربّانی است که در زیارت آل یاسین به آن توصیف شده است: «اَلسَّلامُ عَلَیکَ یا داعِی اللَّهِ وَرَبّانِی آیاتِهِ»؛
«سلام بر تو ای امام زمان که دعوت کننده خلق به سوی خدایی و مظهر آیات الهی و مرآت صفات ربّانی هستی».
?رَبُّ الارض
?به معنای صاحب، مالک و پرورش دهنده زمین است، و بر اساس آیه شریفه «وَأَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبِّها»اخباری از امامان معصوم علیهم السلام رسیده است که آیه را چنین تفسیر کرده اند.
?امام صادق در تفسیر آیه «وَأَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبِّها» فرمود: «رَبُّ الأَرْضِ إِمامُ الْأَرْضِ» «رب زمین یعنی همان امام زمین است».
?لذا فرمود: «إِنَّ قآئِمَنا إِذا قامَ اَشْرَقَتِ الارْضُ بِنُورِ رَبِّها وَاسْتَغْنَی الْعِبادُ عَنْ ضَوْءِ الشَّمْسِ وَذَهَبَتِ الظُّلْمَة»؛
«آن گاه که قائم ما قیام نماید، زمین به نور ربّ و امام خود روشن می‌شود و بندگان خدا از نور خورشید بی نیاز می‌گردند و تاریکی پایان می‌یابد».
? رَبِیعُ الانام
?«او» بهار است، بهار خلایق، و لذا به این عنوان توصیف شده و چنین بر او سلام می‌دهیم: «اَلسَّلامُ عَلی رَبِیعِ الْأَنامِ وَنَضْرَةِ الْأَیامِ»؛ «سلام بر آن که بهار پاینده اهل عالم است و صفا و شادی بخش روزگاران است».
?رَجاء الأُمّه
?او امید تمام امّت است، نه تنها امّت اسلام که امید همه مستضعفان و محرومان و جهانیان است، پس شایسته است با این وصف اشاره شود.
?رحمت واسعه
?امام زمان علیه السلام مظهر تام و تمام رحمت خداوند است، رحمت گسترده، او سراسر رحمت و برکت است، به همین جهت این گونه به او سلام می‌دهیم: «اَلسَّلامُ عَلَیکَ أَیهَا... الرَّحْمَةُ الْواسِعَةُ»؛«سلام بر تو ای رحمت واسع الهی بر تمام عالمیان».
? رشید
?به معنای کامل و کمال یافته، از القاب و اوصاف امام زمان علیه السلام گفته شده است؛ چنان که در زیارت مربوط به ایشان عرض می‌کنیم: «السَّلامُ عَلَیکَ اَیهَا الإِمامُ الوَحِیدُ وَالْقائِمُ الرَّشِیدُ».
«سلام بر تو ای امام یگانه و ای قیام کننده و رشید.
?از اوصاف حضرت مهدی علیه السلام، ربّانی است که در زیارت آل یاسین به آن توصیف شده است: «اَلسَّلامُ عَلَیکَ یا داعِی اللَّهِ وَرَبّانِی آیاتِهِ»؛
«سلام بر تو ای امام زمان که دعوت کننده خلق به سوی خدایی و مظهر آیات الهی و مرآت صفات ربّانی هستی».
?رَبُّ الارض
?به معنای صاحب، مالک و پرورش دهنده زمین است، و بر اساس آیه شریفه «وَأَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبِّها»اخباری از امامان معصوم علیهم السلام رسیده است که آیه را چنین تفسیر کرده اند.
?امام صادق در تفسیر آیه «وَأَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبِّها» فرمود: «رَبُّ الأَرْضِ إِمامُ الْأَرْضِ» «رب زمین یعنی همان امام زمین است».
?لذا فرمود: «إِنَّ قآئِمَنا إِذا قامَ اَشْرَقَتِ الارْضُ بِنُورِ رَبِّها وَاسْتَغْنَی الْعِبادُ عَنْ ضَوْءِ الشَّمْسِ وَذَهَبَتِ الظُّلْمَة»؛
«آن گاه که قائم ما قیام نماید، زمین به نور ربّ و امام خود روشن می‌شود و بندگان خدا از نور خورشید بی نیاز می‌گردند و تاریکی پایان می‌یابد».
? رَبِیعُ الانام
?«او» بهار است، بهار خلایق، و لذا به این عنوان توصیف شده و چنین بر او سلام می‌دهیم: «اَلسَّلامُ عَلی رَبِیعِ الْأَنامِ وَنَضْرَةِ الْأَیامِ»؛ «سلام بر آن که بهار پاینده اهل عالم است و صفا و شادی بخش روزگاران است».
?رَجاء الأُمّه
?او امید تمام امّت است، نه تنها امّت اسلام که امید همه مستضعفان و محرومان و جهانیان است، پس شایسته است با این وصف اشاره شود.
?رحمت واسعه
?امام زمان علیه السلام مظهر تام و تمام رحمت خداوند است، رحمت گسترده، او سراسر رحمت و برکت است، به همین جهت این گونه به او سلام می‌دهیم: «اَلسَّلامُ عَلَیکَ أَیهَا... الرَّحْمَةُ الْواسِعَةُ»؛«سلام بر تو ای رحمت واسع الهی بر تمام عالمیان».
? رشید
?به معنای کامل و کمال یافته، از القاب و اوصاف امام زمان علیه السلام گفته شده است؛ چنان که در زیارت مربوط به ایشان عرض می‌کنیم: «السَّلامُ عَلَیکَ اَیهَا الإِمامُ الوَحِیدُ وَالْقائِمُ الرَّشِیدُ».
«سلام بر تو ای امام یگانه و ای قیام کننده و رشید. »
?به معنای حاکم و رسیدگی کننده امور و نیز به معنای پاداش دهنده است و از القاب امام زمان علیه السلام می‌باشد.
?و این است فرازی از زیارت آل یاسین: «اَلسَّلامُ عَلَیکَ یا بابَ اللَّهِ وَدَیانَ دِینِهِ»؛
«سلام بر تو ای درگاه لطف و رحمت خدا و حاکم و حافظ دین خدا».
?دین المَأثُور
?از دیگر القاب امام زمان علیه السلام است که در زیارت ایشان می‌گوییم:
«اَلسَّلامُ عَلَی الدِّینِ الْمَأْثُورِ وَالْکِتابِ الْمَسْطُورِ»؛ «سلام بر آن دین (یعنی حافظ دین) که از پیامبر رحمت رسیده است و سلام بر آن کتاب رقم شده به قلم حکمت الهی».
?همچنین برایش دعا می‌کنیم:
«سَلامُ اللَّهِ وَبَرَکاتُهُ وَتَحِیاتُهُ وَصَلَواتُهُ عَلی مَوْلای صاحِبِ الزَّمانِ صاحِبِ الضِّیاءِ وَالنُّورِ وَالدِّینِ الْمَأْثُورِ»؛
«سلام و برکات خدا و تحیات و درودهای بی پایان الهی بر مولای ما صاحب الزمان آن که صاحب نور و صاحب دین خداست».
?ذوالْبِرّ
?به معنای دارنده نیکی‌ها است و از اوصاف امام زمان علیه السلام که او مجمع تمام صفات عالی و نیکوست؛ لذا در دعای ندبه به دنبال آن عزیز سفر کرده می‌گردیم که: «أَینَ صَدْرُ الْخَلآئِقِ ذُو الْبِرِّ وَالتَّقْوی ؛«کجاست صدرنشین عالم که دارای حدّ اعلای تقوا و نیکوکاری است».
?ذوالتَّقْوی
?به معنای صاحب تقوا و نیکو کاری و خداترسی است و از القاب امام زمان علیه السلام می‌باشد؛ چنان که در دعای ندبه که از زبان معصوم صادر شده است، آن حضرت را این گونه توصیف نموده اند: «أَینَ صَدْرُ الْخَلآئِقِ ذُو الْبِرِّ وَالتَّقْوی ؛
«کجاست صدرنشین عالم که دارای حدّاعلای تقوا ونیکوکاری است».
?ذوالْحِلْم
?یعنی صاحب صبر و شکیبایی، از اوصاف امام زمان علیه السلام است؛ چنان که در اعمال نیمه شعبان و دعا برای امام زمان علیه السلام می‌گوییم:
«اَللّهُمّ بِحَقِ ّ لَیلَتِنا وَمَولُودِها... سَیفُ اللَّهِ الَّذِی لاینْبُو وَنُورُهُ الَّذِی لایخْبُو وَذُو الْحِلْمِ الَّذِی لایصْبُو... »؛
«خدایا به حقّ این شب و مولود آن... آن شمشیر خدایی که کند نمی شود و آن نور الهی که خاموش نمی گردد و آن بردباری که شکیبایی اش را از دست نمی دهد... ».
?ذوالفقار
?به معنای صاحب شمشیر دو دم است.
«السَّلامُ عَلَی الإِمامِ الْعالِمِ، الْغائِبِ عَنِ الأَبْصارِ، وَالحاضِرِ فِی الاَمْصارِ، وَالغائِبِ عَنِ الْعُیونِ، وَالحاضِرِ فِی الأَفْکَارِ، بَقِیةِ الأَخْیارِ الوَارِثِ ذُوالْفَقارِ الَّذِی یظْهَرُ فِی بَیتِ اللَّهِ الْحَرامِ... »؛
«سلام بر آن امامی که از دیده‌ها پنهان است، امّا در شهرها حاضر است. از چشم‌ها غایب است امّا در خاطره‌ها حاضر است، باقی مانده نیکان، همان که وارث ذوالفقار است
?یعنی جانشین امام حسن عسکری علیه السلام که امام یازدهم و جانشین یازدهم پیامبر خدا بوده، پس او امام دوازدهم و دوازدهمین امام خواهد بود.
و این است قسمتی از زیارت سرداب مقدّس: «مَولای صاحِبَ الزَّمانِ... وَالْخَلَفَ الْحَسَنِ»
«ای مولا و آقای من ای صاحب الزمان... و ای جانشین امام حسن عسکری... »
?خَلف سَلَف
?به معنای جانشین پیشینیان است. چون او جانشین و آخرین جانشین همه انبیا و اوصیای الهی است.
?در زیارت آن حضرت می‌گوییم:
«اَلسَّلامُ عَلی خَلَفِ السَّلَفِ وَصاحِبِ الشَّرَفِ»؛
«سلام بر جانشین اولیای گذشته که صاحب مجد و شرافت است».
?و در زیارت دیگر می‌گوییم:
«السَّلامُ عَلَیکَ یا خَلَفَ السَّلَفِ»؛
? خلف صالح
?از القاب امام زمان علیه السلام خلف صالح است.
?امام صادق علیه السلام فرموده است:
خلف صالح از فرزندان من است، اوست مهدی، اسم او محمّد و کنیه اش ابوالقاسم و در آخرالزمان قیام می‌کند.
? خلیفه
?خلیفه مطلق در زمان کنونی امام زمان علیه السلام است؛ چنان که در زیارت ائمه سرّ من رأی به پدر امام زمان علیه السلام یعنی امام عسکری علیه السلام خطاب می‌کنیم:
«اَلسَّلامُ عَلَیکَ یا أَبا خَلِیفَةِ... »؛
«سلام بر تو ای آقایی که پدر خلیفه هستی».
?خلیفة اللَّه
?مهدی موعود و امام زمان علیه السلام خلیفه خداست، لذا یکی از اصلی ترین عنوان‌ها و مقامات او «خلیفة اللَّه» است.
پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله فرمود:
«یخْرُجُ الْمَهْدِی وَعَلی رَأْسِهِ غِمامَةٌ فِیها مُنادٍ ینادِی: هذَا الْمَهْدِی خَلِیفَةُ اللَّهِ فَاتَّبِعُوهُ»؛
«مهدی خروج می‌کند و بر سر او ابری است که از آن ندا می‌آید: این مهدی خلیفة اللَّه است، پس او را پیروی کنید».
?و در جای دیگر نیز آمده است:
«خَلِیفَتِکَ فِی أَرْضَکَ»
«خَلِیفَتِکَ فِی بِلادِکَ».
?خلیفة الاتقیا
?از القاب شریف امام زمان علیه السلام خلیفة الاتقیا است؛ یعنی جانششین پرهیزکاران و خداترسان، و شاهدش آنجاست که امام حسن عسکری علیه السلام هنگام تولد ایشان فرمود: سخن بگو ای خلیفه اتقیا و ای نور اصفیا....
?خلیل
?به معنای دوست است و از القاب مهدی موعودعلیه السلام می‌باشد، چون او نیز مانند خدا و رسول خداصلی الله علیه وآله با بندگان و مؤمنان دوست و مهربان است؛ این آیه شریفه در مورد پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله نازل شده است. «لَقَدْ جَآءَکُمْ رَسُولٌ مِّنْ أَنفُسِکُمْ عَزِیزٌ عَلَیهِ ما عَنِتُّمْ حَرِیصٌ عَلَیکُم بِالْمُؤْمِنِینَ رَءُوفٌ رَّحِیمٌ»
به یقین، رسولی از خود شما به سویتان آمد که رنج‌های شما بر او سخت است؛ و اصرار بر هدایت شما دارد؛ و نسبت به مؤمنان، رئوف و مهربان است!
? خُنَّس
?به معنای سیاره ای که پنهان شده و
دوباره بر می‌گردد.
?از امام باقرعلیه السلام در مورد آیه «فَلَآ أُقْسِمُ بِالْخُنَّسِ» سؤال کردند، فرمود: «إمام یخنس فی زمانه عند انقطاع من علمه عند الناس سنة ستین ومأتین ثمّ یبدو کالشهاب الواقد فی ظلمة اللیل فان ادرکت ذلک قرّت عینک»؛
«امامی است که پنهان می‌شود زمانی که مردم از علم او منقطع می‌شوند در سال ۲۶۰ ه. ق. آن گاه همانند شهاب درخشنده در شب تاریک ظاهر می‌شود. اگر آن هنگام را درک کردی چشمت روشن خواهد شد. »
