ادیان و فقه فقه حنبلی | اهل تسنن

[iPardis]

مذهب حنبلي، يكي از چهار مذهب اهل سنت است كه مؤسس آن امام احمد بن حنبل مي باشد ، نام او ابو عبدالله است ، ايشان در سال 164 ق در بغداد به دنيا آمده و در سال 241 ق نيز در همان شهر از دنيا رفتند . او فقيهي بود كه بسيار سفر مي نموده و در طلب علم و حديث به شام ، حجاز ، يمن ، كوفه و بصره رفت و احاديث بسياري گردآوري و آنها را در مجموعه اي كه « مسند ابن حنبل» خوانده مي شود ، فراهم آورد .

ابن حنبل از تمسك به راي تبري مي جست و تنها به كتاب الله و حديث استدلال مي كرد . ابن حنبل از بزرگترين شاگردان شافعي بود ولي از مذهب وي روي برتافت و مذهب مستقلي به نام مذهب حنبلي ايجاد كرد. [1]

امام احمد بن حنبل مذهب خود را بر اصول ذيل بنياد نهاد :

1- نص قرآن و سنت

2- فتاوي صحابة پيغمبر (ص)

سبب اشتهار احمد بن حنبل ، پافشاري او بر حادث نبودن قرآن است كه در زمان مأمون و دو زمامدار عباسي پس از وي يعني (معتصم و واثق) مورد اختلاف شديد قرار گرفته بود . احمد بن حنبل هر گونه فشاري را در اين باره تحمل كرد و از عقيدة خود دست بر نداشت . اين امر موجب شهرت احمد بن حنبل و رسميت يافتن عقايد وي شد.[2]

وي در ضبط و نقل احاديث و اينكه ايمان به همة آنچه در احاديث دربارة صفات خداوند آمده ، تلاش نمود و با استناد به احاديث ، اصول عقايد اسلامي را تدوين كرد . لذا از او به عنوان امام « اهل حديث» ياد مي شود ، چنانكه گاهي تعبير « حنبليه » معادل اصطلاح اهل الحديث به شمار مي رود.

 

[iPardis]

عقايد احمد ابن حنبل :
1- از ديدگاه احمد ابن حنبل ايمان به قدر و رواياتي كه در اين باره وارد شده ، واجب است و هيچ گونه پرسشي در اين مورد جايز نيست . توصيه مي كند كه در اين مورد از مناظره اجتناب شود و كسي علم جدال را نياموزد .
2- در اثبات صفات براي خداوند ، تا مرز تشبيه به صفات مخلوق پيش مي رود.
3- وي معتقد بود كه قرآن حادث نيست ، بلكه قديم است.[3] يعني مانند ذات الله كه قديم مي باشد . از بزرگان مذهب حنبلي مي توان به ابن تيميه (بنيانگذار عقايد وهابيت) و ابن قيم اشاره كرد.
سير تاريخي مذهب حنبلي:
اين مذهب بعد از احمد حنبل اندكي گسترش يافت و بار ديگر در قرن هشتم هجري توسط احمد بن تيمية حراني دمشقي تبليغ و ترويج گرديد. هرچند مي توان گفت وي در حقيقت روش عثمانيه در عهد معاويه و بني اميه را احيا كرد و عقايد خود را به عنوان مذهب سلفيه كه برگرفته از اهل حديث و حنبلي بود، نام گذاشت و بعدها مذهب حنبليه به سلفيه معروف و مشهور گرديد . بنابراين ، ابن تيميه با عقايد و آرائي كه بوجود آورد زمينة فكري مذهب وهابيت را فراهم ساخت.

 

[iPardis]

وضعيت مذهب حنبلي در حال حاضر:
عقايد و آراء ابن تيميه قرنها به بوتة فراموشي سپرده شد، تا اينكه در قرن دوازدهم هجري عبدالوهاب ظهور كرده و به ترويج عقايد ابن تيميه پرداخت . ولي بيش از هر چيز بر همان آرائي كه ابن تيميه ابداع كرده بود ، پاي فشرد. عقايد و روش نادرست وهابيت در حال حاضر زير پوشش « سلفيت» ترويج مي شود .
ويژگي مهم حنبلي ها ، توجه آنان نسبت به قضيه امر به معروف و نهي از منكر است.
مذهب حنبلي در عربستان مذهب نخست است . در منطقه نجد عربستان اهل تسنن بيشتر حنبلي بوده ودر حجاز با مذهب شافعي و در احساء با مذهب مالكي رقابت مي كند . مسلمانان شام حنبلي هستند . اين مذهب پيروان كمي هم در مصر ، عمان و افغانستان دارد .