همگانی صنایع دستی هند-رنگرزی با روش گره زدن

  • نویسنده موضوع نویسنده موضوع MAHRO🌔
  • تاریخ شروع تاریخ شروع

MAHRO🌔

نویسنده رسمی رمان
نویسنده رسمی رمان
مدیر بازنشسته
فرشته زمینی
نوشته‌ها
نوشته‌ها
1,796
پسندها
پسندها
164
امتیازها
امتیازها
183
سکه
13
بسمه تعالی

این شیوه ساده ترین روش برای ایجاد طرح و نقش روی انواع پارچه نظیر رومیزی، پرده، روتختی و لباس زنانه (ساری) می باشد. طرز کار به این صورت است که قسمت‌هایی از کلافهای نخ را پیش از بافت توسط دستگاه‌های بافندگی و یا قسمت‌هایی از پارچه‌ی سفید بافته شده را گره زده و فاصله‌ی گره ‌ها را در محلول رنگ فرو می برند و پس از مدتی آن را خارج می سازند در نتیجه قسمت‌های موجود میان فواصل گره ‌ها رنگ را جذب نموده و به صورت خطوط زیگزاگ به قسمت‌های اطراف گره ‌ها نیز نفوذ می نماید. این کار با استفاده از رنگ‌های متفاوت در فواصل دو گره انجام گرفته که پس از بازکردن کلیه‌ی گره ها، حالت رنگین کمان در سطح پارچه مشاهده می شود. این روش طراحی روی پارچه علاوه بر هند در چین، ژاپن، اندونزی و اغلب کشورهای آسیای جنوبی و شرقی متداول است. البته برای انتقال نقوش روی پارچه در هر منطقه تفاوت‌هایی جزیی با سایر مناطق به چشم می خورد که ناشی از سنت‌های گذشته است. به این نحو که برخی از صنعتگران ابتدا طرح مورد نیاز را روی کاغذ ترسیم نموده و محل نقش را سوراخ می کنند تا نقاطی که باید رنگ شود مشخص گردد.
این روش رنگرزی و ایجاد نقش روی پارچه در ایران تنها در شهر یزد بر روی پارچه‌های ابریشم مصنوعی انجام می گیرد که تولیدات آن بیشتر به عنوان پرده و رومیزی به مصرف می رسد و به آن دارایی می گویند.
سپس کاغذ را روی پارچه قرار داده و با دست گج را روی نقاط خالی شده‌ی کاغذ می مالند تا به سطح پارچه برسد. در مواردی که تکرار یک طرح روی پارچه مورد نظر باشد، این روش مناسبی است. صنعتگرانی که مهارت بیشتری در کار خود دارند معمولاً طرح را مستقیماً با استفاده از مداد و به صورت نقطه چین روی پارچه منتقل کرده و سپس در نقاط مذکور گره ایجاد می کنند و به همان ترتیب عمل رنگرزی انجام می شود. در فواصل گره ‌ها از رنگ‌های مختلف استفاده گردیده و پس از خشک شدن پارچه یا کلافهای نخ آن را در آب روان شسته و آبکشی نموده تا رنگ‌های اضافی خارج شود و سپس آن را خشک می کنند. در مواردی که تعدد رنگ روی پارچه یا کلاف مورد نظر باشد، ابتدا از رنگ‌های روشن تر، رنگرزی را آغاز می نمایند مثلاً با استفاده از زردچوبه رنگ زرد به دست می آورند و چنانچه بخواهند قسمت‌هایی از همان پارچه یا کلاف را به رنگ سبز درآورند، با زدن گره در قسمت مورد نظر و محفوظ نگهداشتن آن، بقیه‌ی قسمت ‌ها را در مخلوطی از محلول رنگ زردچوبه و لاجورد قرار می دهند. مهد اصلی این صنعت دستی، ایالت راجستان می باشد که به آن بندنه Bandana) )می گویند که در زبان سانسکریت به معنای گره زدن یا بستن است و بر حسب تعداد رنگ‌هایی که بر روی پارچه به کاربرده می شود، نام آن مشخص می گردد. به این ترتیب زمانی که یک رنگ به کاربرده شده باشد، به آن اکبندی (Ekbandi) گفته شده و هنگامی که چهار رنگ به کار رود، چربندی (Charbandi) و در مورد هفت رنگ به آن ستبندی (Satbandi) اطلاق می گردد. مراکز عمده‌ی تولید شهرهای جودپور، سیلار، لادنو و سوجانگار می باشد که بیش از 2500 نفر را مشغول به کارکرده است. رنگ‌های مصرفی در این شیوه‌ی کار حتماً بایستی از نوع رنگ‌های ثابتی باشد که بدون جوشاندن و با استفاده از آب سرد قابل مصرف است نظیر رنگ‌های Procion و نظایر آن. البته درگذشته از رنگ‌های گیاهی برای این کار استفاده می شد.
ولی با توجه به صرف وقت زیادی که تهیه‌ی این نوع رنگ ‌ها نیاز دارد، امروزه تقریباً متروک شده و به همین سبب کشت گیاهانی هم که منشا مواد رنگی بوده اند، دیگر متداول نیست. ناگفته نماند که علاوه بر راجستان، ایالت مدرس هم در این رشته از تولید در مرتبه‌ی دوم فعالیت می کند.
 
آخرین ویرایش توسط مدیر:
کی این تاپیک رو خونده (کل خوانندگان: 0)
هیچ کاربر ثبت نام شده ای این تاپیک را مشاهده نمی کند.
عقب
بالا پایین