بسمه تعالی
نقطه آغاز اسلام در شهر مکه واقع در شبه جزیره عربستان در سال ۶۱۰ میلادی مطابق با چهلمین سال عام الفیل و نخستین سال بعثت حضرت محمد بن عبدالله(ص) پیامبر اسلام است.
نخستین دوره اسلام دوره سیزده ساله سکونت و تبلیغ پیامبر اسلام در مکه است. در این دوره پیامبر سه سال به صورت مخفی به دعوت مشغول بود. بعد از سه سال خداوند او را مأمور کرد بستگان نزدیکش را به اسلام دعوت کند.(نک: یوم الدار) در این دوره تعداد محدودی از افراد مسلمان شدند. در سالهای دوازده و سیزده بعثت، پیامبر در طی دو پیمان به نام بیعت عقبه زمینه مهاجرت به یثرب را آماده کرد.
در این دوره پیامبر گرفتار جنگهای متعددی شدند که با عناوین غزوات و سرایا در تاریخ ثبت شده‌اند. مهمترین غزوه‌های پیامبر جنگ بدر و احد و خندق و فتح مکه هستند. بعد از فتح مکه تقریبا همه شبه جزیره عربستان مسلمان شدند.
در این دوره هم چنین پیامبر به سران کشورهای مختلف نامه نوشتند و آن‌ها را به اسلام دعوت کردند. این دوره ده سال طول کشید و با درگذشت رسول خدا، اسلام وارد دوران جدیدی شد.
در دوره خلیفه اول چند درگیری با مرتدان و چند جنگ با پیامبران دروغین گزارش شده است. در دوران خلیفه دوم که حدود ده سال طول کشید فتوحات اسلامی گسترش یافت و مسلمانان ایران و شام و مصر و... را فتح کردند. در دوران خلیفه سوم نیز گسترش قلمرو اسلام ادامه داشت. مهمترین اتفاق این دوران شورشهای داخلی بود که منجر به قتل خلیفه سوم و انتخاب علی بن ابیطالب(ع) به عنوان خلیفه چهارم شد.
دوران خلافت امام حسن مجتبی(ع) کمتر از شش ماه به طول انجامید که بیشتر آن نیز به جنگ داخلی سپاه امام با سپاه شام به فرماندهی معاویه پسر ابوسفیان گذشت. جنگ، با امضای صلح نامه وانتقال خلافت به معاویه به پایان رسید.
خلافت سلسله بنی امیه با آغاز خلافت معاویه در ۴۱ق آغاز شد و در ۱۳۲ق با شکست مروان بن محمد به پایان رسید. در این سال‌ها ۱۴ پادشاه بر ممالک اسلامی حکم راندند. پس از معاویه بن یزید، خلافت امویان به شاخه مروانی انتقال یافت. امویان با نبرد در مرزهای شرقی و مرزهای روم، گستره حکومت اسلامی را هر روز وسیع‌تر می‌کردند. سرکوب خوارج و شیعیان از سیاست‌های مستمر امویان بود. بنی امیه بارها حرمت مقدسات اسلامی را شکستند.
حکومت عباسیان پس از بیعت با ابوالعباس سفاح در سال ۱۳۲ق آغاز شد و در سال ۶۵۶ق در دوره حکومت المستعصم بالله به پایان رسید. در این سال‌ها ۳۷ پادشاه عباسی بر سرزمین‌های اسلامی حکومت راندند.
فاطمیان از شیعیان اسماعیلی، خاندانی که در سالهای ۲۹۷ تا ۵۶۷ قمری بر مناطق وسیعی از سرزمین‌های غرب جهان اسلام فرمان می‌راندند و با عنوان عبیدیان نیز شناخته می‌شدند. فاطمیان در رقابت با خلفای عباسی، خود را خلفای بر حق می‌دانستند. حکومت فاطمیان ابتدا در مراکش کنونی تاسیس شد و پس از مدتی بر سراسر شمال آفریقا، مصر، شام و یمن غلبه یافته و نفوذ خود را تا حجاز نیز گستراندند و بر بخش‌هایی از دریای مدیترانه حاکم شده و سیسیل را تصرف کردند.
براساس یکی از نقل‌ها، عثمانی‌ها منتسب به قبیله ترک، به نام قاپی هستند. این قبیله از آسیا میانه با رهبری ارطغل، به سمت غرب حرکت کرد و بعدها به سپاه علاء الدین سلجوقی از پادشاهان سلجوقی پیوستند. علاء الدین سلجوقی با حمایت این گروه، در سال ۱۲۳۳ق، در جنگی به پیروزی رسید و علاء الدین به عنوان پاداش، این قبیله را در یکی از مناطق تحت خود در شمال غرب آناتولی و در مرزهای دولت سلجوقی، اسکان داد. [۱۹]
ارطغل، به حافظت از مرزها بسنده نکرد و به سرزمین‌های بیزانس حمله برد و مناطقی را تصرف کرد. پس از مرگ ارطغل، در سال ۱۲۸۸ق، فرزندش عثمان -کسی که بعدها دولت عثمانی به نام وی نامیده شد- برجای پدر نشست.این امیرنشین به سرعت ترقی کرد و به مرور به امپراتوری بزرگی تبدیل شد. این دولت نقش قابل توجهی در نشر اسلام در اروپا و دفاع از مسلمانان در مقابل حملات صلیبی‌ها بر عهده داشت.[۱۹]
دولت عثمانی مناطق مختلفی مانند بالکان در اروپا و آناتولی ،[۲۰] مصر، شام، حجاز در آسیا را به تصرف خود درآورد.
نقطه آغاز اسلام در شهر مکه واقع در شبه جزیره عربستان در سال ۶۱۰ میلادی مطابق با چهلمین سال عام الفیل و نخستین سال بعثت حضرت محمد بن عبدالله(ص) پیامبر اسلام است.
نخستین دوره اسلام دوره سیزده ساله سکونت و تبلیغ پیامبر اسلام در مکه است. در این دوره پیامبر سه سال به صورت مخفی به دعوت مشغول بود. بعد از سه سال خداوند او را مأمور کرد بستگان نزدیکش را به اسلام دعوت کند.(نک: یوم الدار) در این دوره تعداد محدودی از افراد مسلمان شدند. در سالهای دوازده و سیزده بعثت، پیامبر در طی دو پیمان به نام بیعت عقبه زمینه مهاجرت به یثرب را آماده کرد.
دوران مدینه
در ربیع الاول سال سیزدهم بعثت، پیامبر به مدینه هجرت کرد و با همراهی ساکنان مدینه نخستین حکومت اسلامی را بنیان نهاد. اصحاب پیامبر در مدینه دو گروه بزرگ بودند که با نام مهاجران و انصار شناخته می‌شدند. اکثر جمعیت انصار از دو قبیله بزرگ اوس و خزرج بودند.در این دوره پیامبر گرفتار جنگهای متعددی شدند که با عناوین غزوات و سرایا در تاریخ ثبت شده‌اند. مهمترین غزوه‌های پیامبر جنگ بدر و احد و خندق و فتح مکه هستند. بعد از فتح مکه تقریبا همه شبه جزیره عربستان مسلمان شدند.
در این دوره هم چنین پیامبر به سران کشورهای مختلف نامه نوشتند و آن‌ها را به اسلام دعوت کردند. این دوره ده سال طول کشید و با درگذشت رسول خدا، اسلام وارد دوران جدیدی شد.
دوران خلفای سه گانه
پس از درگذشت پیامبر اسلام در سال ۱۱ ه.ق در مدینه، با وجود وصیت او مبنی بر جانشینی علی بن ابیطالب، برخی از اصحاب، ابوبکر بن ابی قحافه را به خلافت انتخاب کردند. پس از ابوبکر عمر بن خطاب و بعد از او عثمان بن عفان به خلافت رسیدند.در دوره خلیفه اول چند درگیری با مرتدان و چند جنگ با پیامبران دروغین گزارش شده است. در دوران خلیفه دوم که حدود ده سال طول کشید فتوحات اسلامی گسترش یافت و مسلمانان ایران و شام و مصر و... را فتح کردند. در دوران خلیفه سوم نیز گسترش قلمرو اسلام ادامه داشت. مهمترین اتفاق این دوران شورشهای داخلی بود که منجر به قتل خلیفه سوم و انتخاب علی بن ابیطالب(ع) به عنوان خلیفه چهارم شد.
دوران امام علی(ع) و امام حسن(ع)
دوران خلافت امام علی(ع) (۳۷-۴۰ ه.ق) کمتر از پنج سال طول کشید. سه جنگ داخلی جمل، صفین و نهروان از اتفاقات مهم این دوره است. امام علی(ع) در مسجد کوفه توسط یکی از خوارج، ترور شد و مردم با امام حسن مجتبی(ع) فرزند ارشد ایشان بیعت کردند.دوران خلافت امام حسن مجتبی(ع) کمتر از شش ماه به طول انجامید که بیشتر آن نیز به جنگ داخلی سپاه امام با سپاه شام به فرماندهی معاویه پسر ابوسفیان گذشت. جنگ، با امضای صلح نامه وانتقال خلافت به معاویه به پایان رسید.
دوران بنی امیه
نوشتار اصلی: بنی امیهخلافت سلسله بنی امیه با آغاز خلافت معاویه در ۴۱ق آغاز شد و در ۱۳۲ق با شکست مروان بن محمد به پایان رسید. در این سال‌ها ۱۴ پادشاه بر ممالک اسلامی حکم راندند. پس از معاویه بن یزید، خلافت امویان به شاخه مروانی انتقال یافت. امویان با نبرد در مرزهای شرقی و مرزهای روم، گستره حکومت اسلامی را هر روز وسیع‌تر می‌کردند. سرکوب خوارج و شیعیان از سیاست‌های مستمر امویان بود. بنی امیه بارها حرمت مقدسات اسلامی را شکستند.
دوران بنی عباس
نوشتار اصلی: بنی عباسحکومت عباسیان پس از بیعت با ابوالعباس سفاح در سال ۱۳۲ق آغاز شد و در سال ۶۵۶ق در دوره حکومت المستعصم بالله به پایان رسید. در این سال‌ها ۳۷ پادشاه عباسی بر سرزمین‌های اسلامی حکومت راندند.
دوران فاطمیان
نوشتار اصلی: فاطمیانفاطمیان از شیعیان اسماعیلی، خاندانی که در سالهای ۲۹۷ تا ۵۶۷ قمری بر مناطق وسیعی از سرزمین‌های غرب جهان اسلام فرمان می‌راندند و با عنوان عبیدیان نیز شناخته می‌شدند. فاطمیان در رقابت با خلفای عباسی، خود را خلفای بر حق می‌دانستند. حکومت فاطمیان ابتدا در مراکش کنونی تاسیس شد و پس از مدتی بر سراسر شمال آفریقا، مصر، شام و یمن غلبه یافته و نفوذ خود را تا حجاز نیز گستراندند و بر بخش‌هایی از دریای مدیترانه حاکم شده و سیسیل را تصرف کردند.
دوران عثمانی
نوشتار اصلی: عثمانیبراساس یکی از نقل‌ها، عثمانی‌ها منتسب به قبیله ترک، به نام قاپی هستند. این قبیله از آسیا میانه با رهبری ارطغل، به سمت غرب حرکت کرد و بعدها به سپاه علاء الدین سلجوقی از پادشاهان سلجوقی پیوستند. علاء الدین سلجوقی با حمایت این گروه، در سال ۱۲۳۳ق، در جنگی به پیروزی رسید و علاء الدین به عنوان پاداش، این قبیله را در یکی از مناطق تحت خود در شمال غرب آناتولی و در مرزهای دولت سلجوقی، اسکان داد. [۱۹]
ارطغل، به حافظت از مرزها بسنده نکرد و به سرزمین‌های بیزانس حمله برد و مناطقی را تصرف کرد. پس از مرگ ارطغل، در سال ۱۲۸۸ق، فرزندش عثمان -کسی که بعدها دولت عثمانی به نام وی نامیده شد- برجای پدر نشست.این امیرنشین به سرعت ترقی کرد و به مرور به امپراتوری بزرگی تبدیل شد. این دولت نقش قابل توجهی در نشر اسلام در اروپا و دفاع از مسلمانان در مقابل حملات صلیبی‌ها بر عهده داشت.[۱۹]
دولت عثمانی مناطق مختلفی مانند بالکان در اروپا و آناتولی ،[۲۰] مصر، شام، حجاز در آسیا را به تصرف خود درآورد.
آخرین ویرایش توسط مدیر: