?دلایل حرام یا حلال بودن موسیقی
3. موارد ذکر شده حکمت حرمت غنا و موسیقی است، نه علت تامه. به همین دلیل، در مواردی هم که این آثار و نتایج سوء وجود ندارد، باز حکم حرمت وجود دارد.
4. دلایل اصلی حرمت موسیقی - یا حلیت بعضی از اقسام آن - آیات قرآن و روایات پیامبراکرم (ص) و ائمه (ع) است که در حوزه تخصصی فقه. بررسی صورت می شود و این مقال گنجایش طرح مباحث اجتهادی را ندارد. اما آنچه به صورت اختصار می توان اشاره نمود چند مطلب است:
الف. آیات قرآن هر چند به صورت روشن و صریح حکم غنا را بیان نمی کند و مانند بسیاری از احکام به اصول و کلیات می پردازد، ولی برخی از آیات با توجه به تفسیری که پیامبر اکرم و اهلبیت (ع) از آنها نموده اند، بر غنا تطبیق می کند. در این باره به چند آیه اشاره می کنیم:
1. امام صادق (ع) درباره آیات: "و کسانی که شهادت به باطل نمی دهند (و در مجالس باطل شرکت نمی کنند) [8] و "از سخن باطل بپرهیزید"[9]، می فرمایند: "منظور مجالس لهو و لعب و غنا است".[10]
2. امام صادق (ع) درباره آیه: "و آنها که از لغو و بیهودگی رویگردانند"،[11] فرمود: "منظور از "لغو" در این آیه، غنا و ملاهی است".[12]
3. امام باقر و امام صادق (ع) درباره آیه: "بعضی از مردم سخنان بیهوده را می خرند تا مردم را از روی نادانی از راه خدا گمراه سازند و آیات الاهی را به استهزا گیرند، برای آنان عذابی خوارکننده است"،[13] فرمودند: "منظور از سخنان بیهوده، غنا است".[14]
لازم به توضیح است؛ هر چند اکثر این روایات، آیات مذکور را بر غنا تطبیق نمودهاند ولی دربعضی روایات، بر موسیقی نیز تطبیق شده است[15] و فقها نیز برخی از این آیات را بر موسیقی تطبیق نموده اند.[16]
ب. مهم ترین دلیل بر حرمت غنا، روایاتی است که از پیامبر اکرم و اهلبیت (ع) به دست ما رسیده و به طور صریح و روشن دلالت بر حرمت غنا دارند. برای نمونه به برخی از روایات اشاره می کنیم:
امام باقر (ع) می فرمایند: "غنا از چیزهایی است که خداوند آتش جهنم را سزایش قرار داده".[17] نیز امام صادق (ع) می فرمایند: "از غنا دوری کنید".[18]
ج. در مورد حرمت موسیقی روایاتی از پیامبر اکرم و ائمه معصومین (ع) به دست ما رسیده که برخی از آنها را نقل می کنیم:
امام صادق (ع) می فرمایند: "آلات ساز و آواز، از عمل شیطان است. پس هر چه در زمین از این نوع وجود دارد از ناحیه شیطان است".[19]پیامبر اکرم (ص) نیز میفرمایند: "شما را از مزمار و کوبات (آلات موسیقی) نهی می کنم".[20]
د. از آن جایی که واژه غنا به معنای: "کشیدن صدا" بلکه به معنای هر گونه صدا و آواز است[21]و به تعبیر شیخ انصاری (ره): کاملا روشن و بدیهی است که هیچ یک از این مفاهیم حرام نیستند..[22] به همین جهت، همه فقها لهوی بودن را قید غنای حرام می دانند؛ یعنی غنای لهوی حرام است.[23] واژه "لهو" را به فراموشی یاد خداوند و فرو غلطیدن در ابتذال معنا نموده اند[24] و گفته اند غنا و آوازی حرام است که مناسب مجالس لهو و لعب و فساد و خوش گذرانی باشد.[25]
بعضی از فقها علاوه بر "لهوی بودن" قید "مطرب" را نیز بر آن افزوده اند[26]. "طرب" به حالت سبک عقلی گفته می شود که در اثر شنیدن آواز یا آهنگ در نفس آدمی پدید می آید و او را از حد اعتدال خارج می کند و در مورد موسیقی (آهنگی که از آلات پدید آید) نیز اکثر فقها نوعی را که "لهوی" باشد حرام می دانند. بعضی هم استماع موسیقی مطرب را حرام می دانند.[27]
نکته پایانی: همان طوری که قبلا تذکر دادیم، بررسی دقیق این مباحث، در حوزه تخصصی فقه انجام می شود و کسانی که در این زمینه قدرت اجتهاد ندارند باید از مراجع تقلید خودپیروی کنند.
3. موارد ذکر شده حکمت حرمت غنا و موسیقی است، نه علت تامه. به همین دلیل، در مواردی هم که این آثار و نتایج سوء وجود ندارد، باز حکم حرمت وجود دارد.
4. دلایل اصلی حرمت موسیقی - یا حلیت بعضی از اقسام آن - آیات قرآن و روایات پیامبراکرم (ص) و ائمه (ع) است که در حوزه تخصصی فقه. بررسی صورت می شود و این مقال گنجایش طرح مباحث اجتهادی را ندارد. اما آنچه به صورت اختصار می توان اشاره نمود چند مطلب است:
الف. آیات قرآن هر چند به صورت روشن و صریح حکم غنا را بیان نمی کند و مانند بسیاری از احکام به اصول و کلیات می پردازد، ولی برخی از آیات با توجه به تفسیری که پیامبر اکرم و اهلبیت (ع) از آنها نموده اند، بر غنا تطبیق می کند. در این باره به چند آیه اشاره می کنیم:
1. امام صادق (ع) درباره آیات: "و کسانی که شهادت به باطل نمی دهند (و در مجالس باطل شرکت نمی کنند) [8] و "از سخن باطل بپرهیزید"[9]، می فرمایند: "منظور مجالس لهو و لعب و غنا است".[10]
2. امام صادق (ع) درباره آیه: "و آنها که از لغو و بیهودگی رویگردانند"،[11] فرمود: "منظور از "لغو" در این آیه، غنا و ملاهی است".[12]
3. امام باقر و امام صادق (ع) درباره آیه: "بعضی از مردم سخنان بیهوده را می خرند تا مردم را از روی نادانی از راه خدا گمراه سازند و آیات الاهی را به استهزا گیرند، برای آنان عذابی خوارکننده است"،[13] فرمودند: "منظور از سخنان بیهوده، غنا است".[14]
لازم به توضیح است؛ هر چند اکثر این روایات، آیات مذکور را بر غنا تطبیق نمودهاند ولی دربعضی روایات، بر موسیقی نیز تطبیق شده است[15] و فقها نیز برخی از این آیات را بر موسیقی تطبیق نموده اند.[16]
ب. مهم ترین دلیل بر حرمت غنا، روایاتی است که از پیامبر اکرم و اهلبیت (ع) به دست ما رسیده و به طور صریح و روشن دلالت بر حرمت غنا دارند. برای نمونه به برخی از روایات اشاره می کنیم:
امام باقر (ع) می فرمایند: "غنا از چیزهایی است که خداوند آتش جهنم را سزایش قرار داده".[17] نیز امام صادق (ع) می فرمایند: "از غنا دوری کنید".[18]
ج. در مورد حرمت موسیقی روایاتی از پیامبر اکرم و ائمه معصومین (ع) به دست ما رسیده که برخی از آنها را نقل می کنیم:
امام صادق (ع) می فرمایند: "آلات ساز و آواز، از عمل شیطان است. پس هر چه در زمین از این نوع وجود دارد از ناحیه شیطان است".[19]پیامبر اکرم (ص) نیز میفرمایند: "شما را از مزمار و کوبات (آلات موسیقی) نهی می کنم".[20]
د. از آن جایی که واژه غنا به معنای: "کشیدن صدا" بلکه به معنای هر گونه صدا و آواز است[21]و به تعبیر شیخ انصاری (ره): کاملا روشن و بدیهی است که هیچ یک از این مفاهیم حرام نیستند..[22] به همین جهت، همه فقها لهوی بودن را قید غنای حرام می دانند؛ یعنی غنای لهوی حرام است.[23] واژه "لهو" را به فراموشی یاد خداوند و فرو غلطیدن در ابتذال معنا نموده اند[24] و گفته اند غنا و آوازی حرام است که مناسب مجالس لهو و لعب و فساد و خوش گذرانی باشد.[25]
بعضی از فقها علاوه بر "لهوی بودن" قید "مطرب" را نیز بر آن افزوده اند[26]. "طرب" به حالت سبک عقلی گفته می شود که در اثر شنیدن آواز یا آهنگ در نفس آدمی پدید می آید و او را از حد اعتدال خارج می کند و در مورد موسیقی (آهنگی که از آلات پدید آید) نیز اکثر فقها نوعی را که "لهوی" باشد حرام می دانند. بعضی هم استماع موسیقی مطرب را حرام می دانند.[27]
نکته پایانی: همان طوری که قبلا تذکر دادیم، بررسی دقیق این مباحث، در حوزه تخصصی فقه انجام می شود و کسانی که در این زمینه قدرت اجتهاد ندارند باید از مراجع تقلید خودپیروی کنند.
آخرین ویرایش توسط مدیر: