آرایه «مجاز» | انجمن کافه نویسندگان

Mr.Rad · 1/18/24

مشاهده فایل‌پیوست 2801

مجاز چیست؟!

به کار بردن کلمه‌ای در معنایی غیرحقیقی؛ اما باید بین معنای حقیقی و مجازی رابطه‌ای وجود داشته باشد تا بتوان به مقصود گوینده پی برد.

یعنی یک نشانه و سرنخ نیاز داریم برای اینکه ذهن مخاطب را از معنای حقیقی دور کرده و به سمت معنای مجازی ببریم. به این سرنخ «علاقه» می‌گویند.

Mr.Rad · 1/18/24

معنای حقیقی یعنی چه؟

بگذارید از شفیعی کدکنی کمک بگیریم: «استعمال کلمه در همان مفهومی که واضع لغت آن را به کار برده، بی هیچ تصرفی در مورد استعمال آن.»

ساقی به چند رنگ می اندر پیاله ریخت

این نقش‌ها ببین که چه خوش در کدو ببست

حافظ

در این بیت حافظ پیاله در معنای حقیقی به کار رفته.

در عهد پادشاه خطا بخش جرم‌پوش

حافظ قرابه‌کش شد و مفتی پیاله‌نوش

اما اینجا پیاله در عنای حقیقی به کار نرفته چون پیاله را که نمی‌نوشند. بنابراین پیاله مجاز از ** است.

Mr.Rad · 1/18/24

جرجانی می‌گوید:
«مجاز گوهری است از گوهرهای گران‌بهای بلاغت كه گويندۀ بليغ و نويسندۀ توانا می‌تواند از اين نوع استعمال سرمايه بگيرد و كلام را موافق طبع و ذوق و بر اساس يک هدف عالی قرار بدهد و درعین‌حال زيبا آورده و معنی را هم به ذهن شنونده نزديک سازد.»

Mr.Rad · 1/18/24