حسن زرین خط

نوشته‌ها
نوشته‌ها
3,722
پسندها
پسندها
2,847
امتیازها
امتیازها
323
༺●به نام خالق بی همتا●༻


حسن زرین‌خط از سرآمدان خوشنویسی معاصر ایران است. او در سال ۱۲۷۳ در تهران متولد و در سال ۱۳۵۷ در همین شهر چشم از جهان فروبست.
او خود را از پیروان میرزا رضا کلهر می‌دانست.
در زمانی که هنوز دستگاه‌های جدید چاپ وارد ایران نشده بود، اکثر کتب چاپ سنگی به خط استاد زرین‌خط بود و از او ده‌ها کتیبه مساجد و بناهای بزرگ تاریخی به جا مانده است. در زمان حیات او تقریباً تمامی اسکناس‌ها، تمبرها، اوراق بهادار، کاشی‌ها، پلاک‌ها، شناسنامه‌ها، دفاتر ازدواج و بسیاری اوراق رسمی و دولتی به خط او بود.
 
مراسم نکوداشت استاد زرین‌خط در تاریخ ۱۳۹۰ در نگارخانه برگ سازمان زیباسازی شهر تهران برگزار گردید. در این مراسم جهانگیر نظام‌العلما، اکبر ساعتچی و حمیدرضا قلیچ‌خانی به سخنرانی پرداختند و نمایشگاهی شامل عکس، آثار و اسناد برپاگردید.
همچنین در این مراسم فیلم مستند کوتاهی ساخته امیر فرهاد بنمایش درآمد.
 
وی از 10 سالگی قلم به دست گرفت و پس از شاگردی اساتیدی چون میرزا طاهر کاتب همایون به مقام معلمی رسید.

در زمانی که هنوز دستگاه‌های جدید چاپ وارد ایران نشده بود، اکثر کتاب‌ها چاپ سنگی به خط استاد زرین‌خط بود و از این استاد برجسته ده‌ها کتیبه مساجد و بناهای بزرگ تاریخی به جا مانده است.
 
او سال‌ها برای خوشنویسی قرآن عمر گذاشت و اکثر کتب ادعیه و زیارت‌نامه‌های امام زاده‌ها خط اوست.

پلاک ثبتی منازل تهران، کتاب‌های درسی و نوشته روی اسکناس از دیگر خدمات این استاد گرانقدر است.

استاد زرین‌خط، در طول زندگی خود در کمتر مسابقه‌ای شرکت جسته است که در آن نفر اول نشده باشد.

استاد زرین‌خط، از میان اقلام ششگانه اصلی خط، فقط نستعلیق می‌نوشت و بی‌گمان، نرمش و قدرتی که در کار او مشاهده می‌شود، ناشی از همین است که تمامی استعداد و نیروی ذهن فعال و جستجوگر خود را وقف این یک قلم ساخته است.

نام استاد حسن زرین‌خط را در شمار استادان مشهور زمان تجدید حیات نستعلیق قرار می‌دهند؛ به این ترتیب: میرزا عمو، میرزا محمد‌رضا کلهر، میرزا اسد‌الله شیرازی، عماد الکتاب، علی منظوری، علی اکبر کاوه، حسن زرین‌خط و محمد ابراهیم بوذری.
 
به سال 1273 خورشيدي در خانواده اي متوسط، در تهران زاده شد. از همان كودكي عشق فراواني به خط داشت. به همين دليل از هر فرصت كوچكي براي فراگيري، بهره مي برد. ظهرها وقتي باز ميگشت، سر راهش به مسجد شاه ميرفت و از رويسنگ نبشته هاي اطراف زواق مسجد سياه مشق مي نوشت. در آن زمان، استاد ميرزا طاهر كاتب همايوني در نزديكي مسجد شاه مكتب خانه اي داشت. استاد حسن زرين خط گه گاه به آنجا ميرفت وبه تماشاي نوشتن خط مي ايستاد.
 
براثر علاقه ي روزافزونش با اصرار فراوان، پدرش رابر آن داشت كه او را به آن مكتب خانه بفرستد. با پرداخت ماهي هشت قران در آنجا نام نوشت. يك ماه اين مبلغ را پرداخت، اما از ماه ديگر استادش ميرزا طاهر كاتب همايون از او شهريه نگرفت و او را خليفة مشق بچه ها كرد. مقارن همين احوال، استاد ميرزا طاهر كاتب همايون در پشت باغ فردوس – كه آن زمان سر قبر آقا ناميده مي شد- مدرسة ديگري به نام مدرسة مباركة طاهريه باز كرد. استاد زرين خط در آنجا معلم شد. ماهي سه تومان حقوق مي گرفت.
 
پس از مدتي آنجا را ترك گفت و ده پانزده سالي با خط متراكه كرد. در بازار، شاگرد يكي از تجار به نام ميرزا اسدالله شالچيان شد، سپس آنجا را نيز ترك گفت و بار ديگر نوشتن خط را آغاز كردن. بعدها، اندك اندك خود كلاسي تأسيس كرد و شاگرداني پذيرفت. در اين زمان، يعني اوائل نهضت مشروطيت به وزارت فرهنگ معريفش شد و آموزش خط سه مدرسه را به عهده گرفت (مدرسة ثريا، مدرسة انتصاريه و مدرسة كماليه كه متوسطه بود) اما پس از پانزده سال خدمت، چون حجم كارش زياد بود و از طرفي، ناسازگاريهاي اداري با روحيه اش موافقت نداشت، از آنجا نيز استعفا كرد و به طور آزاد به كار پرداخت. هنگامي كه هنوز در مدرسه به آموزش خط مشغول بود، در وزارت معارف و اوقاف و صنايع مستظرفه، مسابقه اي براي خط برگزار شد كه استاد زرين خط نيز در آن شركت جست و در ميان ده نفر مقام اول را كسب كرد.
 
در زمان اعتمادالدوله (وزير فرهنگ) نوشتن كتابهاي درسي از اول ابتدائي تا سوم متوسطه را منحصرا” به عهدة وي نهادند. كه متأسفانه با كنار رفتن اعتماد الدوله، چاپ كتاب هاي درسي با حروف متداول شد و ديگر در اين زمينه به خط زيباي نستعليق عنايتي نشد. همة آنها كه در زمان اعتماد الدوله درس مي خوانده اند، خط شيواي نستعليق كتابهاي درسي خود را به ياد دارند. اما شايد هيچگاه توجه نكرده باشند كه صاحب آن خط زيبا استاد حسن زرين خط بوده است. زيرا اولا او بسياري از كارهاي خود را امضا نكرده است، و ثانيا” كمتر به كار اين هنرمندان اصيل توجه ميشد.
 

این خوشنویس در ۷ آذر ۱۳۵۷، جان به جان آفرین تسلیم نمودند.
ایشان گفته بودند که «خط من در جیب هر ایرانی است»
 
زرين‌خط جزو نخستين استادانى بود که از هنر خوشنويسى‌اش در آموزش و چاپ رسم‌الخط استفاده کرد و شاگردان زيادى را نيز تربيت نمود.
 
کی این تاپیک رو خونده (کل خوانندگان: 0)
هیچ کاربر ثبت نام شده ای این تاپیک را مشاهده نمی کند.
عقب
بالا پایین