[موزش جامع آرایه‌های ادبی]

Monji · 1/18/24

در این تاپیک نگاه کلی به انواع آرایه‌های ادبی می‌اندازیم و توضیحات مختصری درباره‌ی آنان خواهیم خواند.

1- تشبیه:
نشان دادن همانندی بین دو یا چند پدیده است .هرتشبیهی در اصل 4رکن و پایه دارد:
اركان تشبیه : مشبّه و مشبّهٌ به - ادات تشبیه - وجه تشبیه
مثال:
بلم آرام چون قویی سبکبال // به نرمی بر سر کارون همی رفت
بلم=: مشبّه / چون= ادات تشبیه / قویی سبکبال = مشبّهٌ به / نرم و آرام پیش رفتن = وجه تشبیه
1- تشبیه انواع مختلف دارد:
تشبیه بلیغ : دو ركن ادات تشبیه و وجه تشبیه حذف می شود .
تشبیح بلیغ اسنادی : مشبّه و مشبّه به با كسره به هم اضافه نشده اند : علم ، نور است - قدش ، سرو است .
تشبیه بلیغ اضافی : مشبّه و مشبّه به با كسره به هم اضافه شده اند : نورِعلم - درختِ دوستی - قدِ سرو

Monji · 1/18/24

2- استعاره :
به كار بردن كلمه در غیر معنی اصلی .

استعاره مصرحه : تشبیه بلیغی است كه مشبّه آن حذف شده باشد .
تشبیه ادعای همانندی دو پدیده است ولی استعاره ادعای یكسانیِ آنها است .
مثال:
سبک تیغ تیز از میا ن برکشید // بر شیر بیدار دل بر درید
شیر بیدار دل استعاره برای سهراب است
بتی دارم که گرد گل ز سنبل سایه بان دارد// بهار عارضش خطّی به خون ارغوان دارد
بت استعاره برای یار زیبای شاعر است

Monji · 1/18/24

3- مجاز:
به كار بردن واژه در غیر معنی اصلی آن است به شرط آن كه نشانه ای ، را به معنی غیر اصلی راهنمائی كند كه این نشانه را قرینه می گویند .
هر استعاره ای ، مجاز است و علاقه آن ، شباهت است .
پیوند و تناسبی كه معنی حقیقی و مجازی را به هم مربوط می سازد علاقه نامیده می شود .
مثال:
طاقت سر بریدنم باشد// وز حبیبم سر ِ بریدن نیست
سر در مصراع اول معنی حقیقی دارد ولی در مصراع دوم مجاز است و به معنی اندیشه و تصمیم و قصد به کار رفته است.
کلام تو گیاه را بارور می کند و از نَفَسَت گل می روید
( نَفَس ، مجاز برای سخن است)

Monji · 1/18/24