همگانی ابزار خوشنویسی با قلم نی

[Kallinu]

خوشنویسی یا به انگلیسی calligraphy ، ریشه از یک واژه یونانی دارد که به معنای هنر بصری و نوشتاری محسوب میشود. به تعریف دیگر خوش نویسی طراحی و اجرای حروف فارسی با استفاده از لوازم و ابزار نوشتن است. خوش نویسی به ویژه با قلم نی، هنر فرم دادن به اشکال و نشانه ها به صورت حرفه ای ، هماهنگ و پر معنا است.

ابزارهای خوشنویسی و خطاطی

ابزار اصلی برای نوشتن به شیوه خطاطی و خوشنویسی :

• قلم‌نی
• قلم تراش
• مرکب
• دوات
• لیقه
• کاغذ
• زیر مشقی

تهیه ابزار خوب همیشه باعث ایجاد هیجان و علاقه در هنر آموز میشود و او را به تمرین بیشتر در زمینه خوشنویسی سوق میدهد ،

* قلم نی

بهترین نوع قلم نی که برای نوشتن مناسب است قلم نی دزفولی است این نوع قلم را از نیزارهای جنوب کشور و در منطقه خوزستان و دزفول بدست میاورند رنگ آن هرچه سرخ تر و متمایل به قهوه ای سوخته باشد مرغوبتر است .

نکته : قلم‌نی خوب علاوه براینکه باید سرخ و متمایل به قهوه ای سوخته باشد ؛در حد امکان گرد و استوانه بدون پیچ و تاب و کجی نیز باید باشد.

* خوشنویسی با قلم نی

خطاطی با قلم‌نی به معنی استفاده از ” قلم نی ” با اندازه متفاوت برای نوشتن خط یا خوشنویسی است. علاقه مندان و خطاطان جوان باید هنگام نوشتن با قلم نی ، مواری مانند نحوه گرفتن قلم‌نی در دست، نحوه تشخیص نوع قلم‌نی از لحاظ کیفیت و همچنین نحوه تراشیدن قلم‌نی را یاد بگیرند.

 

[Kallinu]

* طریقه در درست گرفتن قلم نی :

هنگام خوشنویسی با قلم، باید قلم را با سه انگشت شست، اشاره و وسط گرفت. در این حالت، انگشت وسط تکیه گاه قلم نی است و دو انگشت دیگر میتوانند قلم را هدایت کنند. البته انگشت ها باید راست نگه داشته شده و خم نشوند.

* نحوه تشخیص قلم خوب و تراشیدن قلم :

هر یک از افراد باید بتوانند به تنهایی قلم‌نی خوب را از بد تشخیص بدهند. این تشخیص شامل شناخت وزن و اندازه مناسب قلم، شناخت رنگ مناسب قلم و گرد بودن سطح مقطع قلم‌نی می شود.

* قلم تراش

قلمتراش چاقوی مخصوصی است که برای تراشیدن قلم ساخته شده است و تیغه آن فرم و شکل خاصی دارد. جنس تیغه های قلم تراش باید از نوع فولاد خشک و سخت باشد

 

[Kallinu]

* مرکب

مرکب خوشنویسی ، مرکب مخصوصی است که به صورت سنتی ساخته میشود بنابراین انواع دیگری که بصورت جوهر برای خودنویس ها و مصارف دیگر ساخته میشوند برای خوشنویسی مناسب نیستند.
امروزه مرکب خوشنویسی به دو صورت پودر و مایع در بازار موجود است.

برای ساخت مرکب روشهای گوناگونی وجود دارد ، برای استفاده بهتر از مرکب آنرا داخل دوات میریزند . دوات ظرف کوچکی است که دارای دهانه گشاد بوده و در داخل آن لیقه که الیاف ابریشم طبیعی است قرار میگیرد . مهمترین خاصیت لیقه تنظیم مقدار مرکب روی نوک قلم نی است .

* دوات

دوات بايد سرگشاده و كم عمق باشد. ليقه عبارت از چند نخ ابريشم تابيده است كه به مركب بيالايند و فايده اش اين است كه از ريختن و پاشيدن مركب مانع مي شود و مركب را به اندازه به دَم قلم مي دهد. براي خطاطي، مركبي كه در ايران و كشورهاي اسلامي بدين منظور مي سازند، بهتر از مركّب هاي خارجي است .

 

[Kallinu]

* لیقه

ليقه مقدارى نخ ابريشم طبيعى يا مصنوعى است، که داخل دوات قرار مى‌دهند و روى آن مرکب مى‌ريزند. ليقه از ريختن مرکب جلوگيرى مى‌کند؛ و خاصيت مهم آن تنظيم مقدار مرکب روى قلم در هنگام نوشتن است. از پنبه و اسفنج براى اين کار نبايد استفاده کرد.

* کاغذ

مناسبترین نوع کاغذ برای خوشنویسی با قلم نی، کاغذی است که دارای صافی متوسطی باشد. کاغذهای بسیار صاف و لغزنده یا زبر برای خوشنویسی مناسب نیستند. در برخی موارد به جای کاغذ از مواد دیگری مانند : چوب، مقوا، بوم و … استفاده می شود که در این موارد، باید قلم و مرکب مناسب هر کدام به کار گرفته شود.

* زیر مشقی

زیرمشقی یا زیردستی وسیله ای است که در زیر صفحه قرار می گیرد تا هنگام نوشتن نوک قلم‌نی بهتر بر روی کاغذ قرار گرفته، به خوبی بر روی آن حرکت کند. زیر مشقی را می توان از چرم طبیعی صاف و نرم یا برخی چرمهای مصنوعی تهیه کرد. از چند لایه روزنامه هم می توان به عنوان زیر مشقی استفاده کرد.