آموزشی اصطلاحات موسیقی غرب

[Matin-ms]

استیناتو (Ostinato):
موتیف یا عبارتی که به طور دائم با زیر و بم یکسان تولید میشود و در موسیقی سده بیستم برای تثبیت گروه معینی از صداهای زیر و بم به کار گرفته شده است.

اسکرتسو (Scherzo):
فرمی سه بخشی(A B A)در آهنگسازی که گاه در موومان سوم سمفونی ها،کوارتت های زهی و برخی دیگر از آثار کلاسیک و رمانتیک به کار رفته است.اسکرتسو اغلب وزن سه تایی و تمپویی تند تر از منوئه دارد.

افزایش (Augmentation):
دگرگون کردن سوژه یک فوگ با افزودن کشش زمانی نت های آن(اغلب دو یا چهار برابر کشش اولیه)

افونیوم (Euphonium):
سازی بادی برنجی شبیه توبا و هورن باریتون که گستره صوتی آن زیر تر از توبا و در دسته های هم نواز متداول است.

اکسپرسیونیسم (Expressionism):
سبکی موسیقایی که تکیه آن بر بیان هیجانات شدید درونی و به کارگیری دیسونانس های خشن است،در موسیقی آلمان و اتریش در اوایل سده بیستم رایج بوده.

 

[Matin-ms]

امپرسیونیسم (Impressionism):
سبکی موسیقایی که تکیه آن بر رنگ آمیزی،فضا پردازی و سیلان است.
*ویژگی موسیقی دبوسی
این سبک،در سال های 1890 تا 1920 شکوفا شد.

اوج (Climax):
زیرترین صدا یا قوی ترین نقطه حسی در یک ملودی یا اثر طولانی

اوراتوریو (Oratorio):
اثری طولانی برای کر،تک خوان ها و ارکستر که اغلب بر متنی که توسط یک راوی خوانده میشود و سیر داستانی اثر را مشخص میکند،مبتنی است. در اوراتوریو ایفای نقش،آرایش صحنه و جامه ویژه کاربردی ندارد و داستان آن اغلب برگرفته از انجیل است.

اوورتور (Overture):
قطعه ای کوتاه برای ارکستر که آغازگر پرده اول یک اپرا و برپادارنده حال و هوای دراماتیک آن است.
* مقدمه های ارکستری پرده های بعدی اپرا را پرلود میگویند.

اوورتور فرانسوی (French overture):
قطعه ای ارکستری که اجرای آن در آغاز سوییت،اوراتوریو و اپراهای باروک متداول بوده است.
به طور معمول دو بخش دارد:
بخش اول که تمپویی کند دارد،با وقار و پر شکوه و ویژگی آن ریتم نقطه دار است.
بخش دوم تند و سبک تر است و مانند فوگ آغاز میشود.

 

[Matin-ms]

اوورتور کنسرت (Concert overture):
اثری مستقل و تک موومانی برای ارکستر که به طور معمول فرم سونات دارد و در آثار دوره رمانتیک دیده میشود.

ایده فیکس (Idee fixe):
ملودی ای که در سراسر یک اثر طولانی برای نمایاندن یک ایده به کار میرود.

ایدیوفون (Idiophone):
سازی که صدای آن به وسیله ماده سازنده ساز و بدون استفاده از پوسته یا سیم کشیده ایجاد میشود انواع زنگ و زنگوله،گنگ،ساز های تکانشی و سایشی و زایلوفون

باتون یا چوب رهبری (Baton):
باریکه ای چوبی که برخی از رهبران ارکستر آن را برای نشان دادن وزن،ضرب و تمپو در دست میگیرند.

باس زمینه یا باسو استیناتو (Ground یا Basso ostinato):
فرمی مبتنی بر واریاسیون که در آن ایده ای ملودیک بار ها در خط باس تکرار میشود و در این میان ملودی های بالایی آن پیوسته تغییر میابند،متداول در موسیقی باروک

 

[Matin-ms]

باسوکنتینوئو یا باس شماره گذاری شده (Basso continouo یا figured bass):
قسمت همراهی در موسیقی باروک که عبارت از یک ملودی باس با عدد ها(نشانه هایی) است که نوع آکوردی را که می باید بر مبنای هر نت نواخته شود،مشخص میکند.باسو کنتینوئو به طور معمول به وسیله دو ساز که یکی شستی دار و دیگری یک ساز ملودیک و بم است نواخته میشود.

بافت پلی فونیک (polyphonic textur):
اجرای همزمان دو یا چند خط ملودیک مستقل که همگی اهمیتی کم و بیش یکسان دارند.

بافت موسیقایی (Musical textur):
تعداد لایه های صوتی همزمان،نوع هر کدام و شیوه ارتباطی آن ها با یکدیگر

بافت مونوفونیک (Monophonic textur):
تک خطی ملودیک بدون همراهی

بافت هتروفونیک (Heterophonic):
اجرای همزمان یک ملودی اصلی به وسیله دو یا چند آوازخوان یا نوازنده به گونه ای که این ملودی به وسیله هر کدام با ریتم یا تزیینی متفاوت ارائه شود.این بافت بیشتر در موسیقی غیر غربی متداول است.

 

[Matin-ms]

بافت هوموفونیک (Homophonic textur):
بافتی که در آن یک ملودی با آکورد ها همراهی میشود.

بالاد (Ballade):
در قرون وسطی،فرمی فرانسوی در شعر و موسیقی با طرح A A, B که تروبادور ها رواج دهنده آن بوده اند.

باله،فا_لا (Ballet;fa_la):
آوازی همراه با رق*ص برای چندین آواز خوان که اغلب بافت هوموفونیک دارد،ملودی در آن توسط زیرترین خط آوازی اجرا و هجاهای فا_لا نیز به عنوان برگردان پس از هر بند شعر ادا میشده،متداول در موسیقی دوره رنسانس انگلستان.

بخش ریتم (Rhythm section):
گروهی از ساز های یک گروه همنواز جاز که عهده دار برقرار داشتن ضرب،ایجاد جذابیت های ریتمیک و تدارک هارمونی های پشتیبان است.بخش ریتم به طور معمول از پیانو،کنترباس زخمه نواز،ساز کوبه ای و گاه بانجو یا گیتار تشکیل میشود.

بداهه پردازی (Improvisation):
خلق موسیقی در لحظه اجرا

 

[Matin-ms]

بدوی گرایی(Primitivism):
انگیزش نیرویی بدوی از راه ریتم های موکد و صداهای کوبشی.

برنامه(Program):
شرحی نوشتاری که داستان،صحنه یا ایده ای را که موضوع یک قطعه برنامه ای است،مشخص میکند.

بسط و گسترش(Development):
دومین بخش اصلی در یک موومان با فرم سونات که در آن تم های بخش ارائه تم ها بسط میابند.این قسمت میتواند شامل گذر از تونالیته هایی گوناگون باشد.

بلوز(Blues):
این اصطلاح به سبکی اجرایی و همچنین به یک فرم اشاره دارد،یکی از منابع قدیمی جز که ویژگی آن استفاده از نت های گرفته و محزون است.نت هایی که اندکی بم تر از حد معمول اجرا میشوند.
بلوز آوازی بندهایی سه سطری دارد و از فرم a a, b پیروی میکند.

بلوز 12 میزانی(12_bar blues):
در قطعه های آوازی بلوز و جز،چارچوبی هارمونیک و 12 میزانی است که اغلب از سه آکورد اصلی تشکیل میشود:
*آکورد تونیک(I)
*آکورد سون دومینانت(IV)
*آکورد دومینانت(V)

 

[Matin-ms]

بیباپ یا باپ(Bebop یا bop):
سبکی پیچیده در جز که اغلب ویژه گروه های کوچک است،این سبک در دهه 1940 پدید آمد و بر خلاف ویژگی کلی سبک جز قطعه های آن برای رق*ص نه بلکه برای شنیدن ساخته میشوند.

بیتونالیته(Bitonality):
گرایشی در سازمان دادن به صداهای زیر و بم که مبتنی بر استفاده همزمان از دو تونالیته متفاوت است.
*اغلب در موسیقی سده بیستم دیده میشود.

پارتیتور(Score):
ورق نتی که تمام خط های اجرایی یک اثر همنوازانه موسیقی بر حامل های جداگانه(یک حامل برای هر یک از خط های اجرایی) بر آن نت نویسی شده اند و رهبر ارکستر آن را در اجرای اثر به کار میگیرد.

پرچم(Flag):
زاییده ای خمیده به دنباله نت متصل میشود و نشان دهنده کشش آن نسبت به نت های دیگر است(شکل های متفاوت آن معرف نت چنگ،دولا چنگ،سه لا چنگ و چارلا چنگ است.)

پرده(Whole step):
فاصله ای دو برابر نیم پرده، برای مثال فاصله میان نت های دو و ر

 

[Matin-ms]

تکرار (Repetition):
باز آوردن یک عبارت،یا بخشی از یک موومان که اغلب برای ایجاد انسجام و یکپارچگی موسیقایی بکار میرود.

تم (Theme):
یک ایده قابل گسترش و بنیادی در موسیقی که از موتیف طولانی تر است.

تمبور (Tambura):
سازی زهی_زخمه ای که با دسته کشیده و چهار سیم فلزی با نواخت پیاپی،مهم ترین ساز زمینه در موسیقی هند

تمبورین (Tambourine):
سازی کوبه ای با زیروبم نامعین که از پوسته ای کشیده بر یک استوانه کوتاه توخالی تشکیل شده است و حلقه های کوچک فلزی دور آن نصب شده که با تکان دادن یا ضربه زدن بر آن به صدا در می آیند.

تمپو (Tempo):
سرعت اجرای ضرب ها که ضرب آهنگ اساسی موسیقی را شکل میدهد.

 

[Matin-ms]

تریو (Trio):
قطعه ای برای سه اجرا کننده

تریوسونات (Trio sonata):
اثری باروکی متشکل از سه خط ملودیک:
دو خط ملودیک زیر که هرکدام با یک ساز نواخته میشوند
و
باسوکنتینوئو که خود به وسیله دو نوازنده اجرا میشود.

تریوله یا سه بر دو (Triplet):
در نگارش ریتم،نت های سه گانه ای که با کشش های یکسان هستند و بالایشان عدد 3 نوشته میشود و در مدت زمان اجرای دو نت هم شکل با خود نواخته میشوند،برای مثال:کشش مجموع سه نت چنگ که در قالب تریوله نمایانده شوند معادل دو نت چنگ عادی است.

تضاد (Contrast):
تفاوتی بارز در زیر و بم،دینامیک،ریتم و تمپو که سبب تنوع و تغییر حالت میشود.

تقلید (Imitation):
ارائه یک ایده ملودیک توسط یک خط اجرایی به گونه ای که به محض پایان،توسط یک یا چند خط اجرایی دیگر موبه مو و در سطحی دیگر از زیروبم بار دیگر ارائه(تقلید)شود.

 

[Matin-ms]

تالا (Tala):
سیکل تکرار شونده ضرب ها که برای سازمان دادن به ریتم در موسیقی اصیل هند به کار میرود.

تبدیل تماتیک (Thematic transformation):
دگرگون ساختن حالت یک تم هنگام نمود دوباره آن با ایجاد تغییر در دینامیک،ارکستراسیون و یا ریتم،متداول در موسیقی رمانتیک

ترمولو (Tremolo):
تکرار سریع یک نت،در ساز های زهی با حرکت ریز و تند آرشه بر سیم.

تریاد (Triad):
اساسی ترین ساختار آکوردی در موسیقی غرب که از روی هم قرار گرفتن نت های گام به صورت یک در میان ساخته میشود،مانند:دو،می،سل

تریل (Trill):
گونه ای از تزئین موسیقایی که از تناوب سریع دو نت که فاصله پرده یا نیم پرده دارند ایجاد میشود.