زنان اهل قلم√

[Kaf_Tofan]

نظرتان در مورد آموزش و راه اندازی رشته ادبیات داستانی برای مشتاقان داستان چیست؟

آموزش مثل چراغ راهنماست که می تواند در تاریکی، راه را به نویسندگان جوان نشان دهد. اگر قرار باشد چنین رشته ای داشته باشیم باید کاملاً نظام مند باشد نه اینکه فقط ظاهر و پوسته کار را داشته باشیم و نکات مثبت را فراموش کنیم از سوی دیگر این تحصیلات می تواند در کیفیت آثار تأثیر بگذارد نه در کمیت نویسندگان، و مثلاً تعداد نویسندگان با این کار بیشتر شود. از طرفی باید منتقدان هم همپای نویسندگان آثارشان قوت پیدا کند و با معیارهای جهانی آشنا شوند.

کارهای ما باید روح داشته باشد تا بتواند جهانی شود حتی دانشگاهی شدن تنها هم نمی تواند باعث جهانی شدن ادبیات کشور شود.

«توران ولی مراد» نویسنده کتاب «مرغ سحر» و مقالاتی تحقیقی درباره معارف اسلامی و اجتماعی و بررسی ادبیات داستانی و فیلم در مورد رشد زنان نویسنده پس از انقلاب می گوید: «انقلاب فرصت بسیار خوبی را برای زنان در همه زمینه های فرهنگی ایجاد کرده است که اصلاً قابل مقایسه با قبل از انقلاب نیست. البته معتقدم توانایی زنان در خلق آثار هنری ادبی بیشتر از این است و امیدوارم روزی زنان نویسنده ایران به شهرت زنان نویسنده دنیا و همتایان خود برسند.»

 

[Kaf_Tofan]

تفکیک ادبیات زنانه و مردان از دید شما چگونه است؟

هنر، زن و مرد نمی شناسد، کار هنرمندانه، هنرمندانه است؛ البته هر کسی از درون هر جمعی و از زاویه نگاه خاص خودش به مسائل نگاه می کند و آن را می پروراند که در این مرحله می توان تفاوت هایی را در قلم های مردان و زنان دید. به اعتقاد من زنان می توانند از درونیات مردان با خبر باشند چرا که آنها مردان را به دنیا می آورند و تمام کودکی آنها را زیر نظر دارند و ناظر نوجوانی و جوانی آنها و تمام تغییرات شان هستند. اما مردان در شناخت کامل درونیات زنان و عنوان آن در داستان خیلی موفق نیستند چون هرچه باشد فقط ظاهر زنان را می بینند و از جزئیات رفتاری و اخلاقی آنها در پروسه رشد مطلع نیستند.

 

[Kaf_Tofan]

از دید شما بهترین کتاب ادبی چه ویژگی هایی باید داشته باشد؟

مهم ترین مسئله جذابیت کتاب است طوری که خواننده دلش نیاید آن را زمین بگذارد. البته این شرط لازم است ولی کافی نیست. شرط دوم این است که موضوع آن داستان ذهن خواننده را درگیر خود کند و او را به فکر وا دارد تا به حرف نویسنده بیندیشد. اساسی ترین مسئله مهم این است که این کتاب در نهایت انسان را به سوی کمال و رشد و سعادت رهنمون کند. اگر داستانی همه جذابیت ها و حرف ها را در خودش داشته باشد ولی باعث سقوط انسان شود و خواننده را به تاریکی و ناامیدی بکشاند، ابزار کار شی*طان است.

وی در مورد آثار دفاع مقدس و حضور زنان در این رمان ها، می گوید: «حضور زن در این رمان ها ناشناخته و مورد غفلت قرار گرفته است. حضور زنان در دفاع مقدس، گنجینه نابی بود که نشان از ایثار و ایستادگی زنان ایرانی بود و باید پیش از اینها روی آنها فکر می شد.»

«سیمین دخت وحیدی» شاعر توانای کشور با دوازده کتاب، چون: «لاله های داغدار»، «هور»، «حس می کنم زندگی را»، «این قوم ناگهان»، «موج های بیقرار»، «هفت فصل سرخ و سبز»، «دست های اشراقی» و ...، از جمله شعرایی است که در زمان جنگ حضور بسیاری در جبهه داشت. وی در مورد انگیزه خلق اشعار جنگ می گوید: «خاطرات زیادی از جنگ دارم با هر گروه و سازمانی که دیدار از جبهه داشتند همراه می شدم و بچه های کوچکی را می دیدم که کارهای مردانه ای می کنند ویا زنانی که در دزفول اسلحه به دست در خط مقدم بودند و ... آنقدر سوژه و حماسه در آنجا بود که موضوع جنگ مرا گرفت و قلم به دست گرفتم. هرچند جنگ نفس بدی دارد ولی جنگ با کفار، قشنگ است. وقتی مرد جوانی قاطع و با شجاعت تمام جلوی دشمن می ایستد، این کار بسیار زیباست و قدرت خاصی را در انسان بیدار می کند. من هم سعی کردم به اندازه خودم از جبهه بسرایم چرا که می دیدم زنی که او را جاهل و نادان می دانند در جبهه سلاح به دست می گیرد و در پشت جبهه حماسه آفرینی می کند.»

 

[Kaf_Tofan]

خانم وحیدی در این میان نقش ادبیات و انجمن قلم را در اشاعه فرهنگ دینی و حماسی چقدر دخیل می دانید؟

خیلی، انجمن قلم وظیفه دارد اگر کار نامناسب و غیر اسلامی در کشور چاپ شد در مقابلش موضوع گیری کند. مثلاً کتاب «کیمیاگر» قهرمان خوبی دارد که با اراده است ولی توسط این قهرمان، که به طور غیر مستقیم مسلمان معرفی می شود، اسلام کوبیده شده است. نویسنده با ایما و اشاره حرفش را می زند و تنها کسانی که واقعاً با کتاب آشنا باشند متوجه حرف او می شوند. آن وقت این کتاب ضد اسلامی و حتی ضد ادیان دیگر در ایران تبلیغ می شود و به نویسنده اش جایزه می دهند. وزارت ارشاد و بعد انجمن قلم باید حساسیت داشته باشند و جلوی بزرگ شدن چنین آثاری را بگیرند و ناخودآگاه به جوان تلقین نشود که یک مسلمان آدم خوبی نیست و یا اینکه اسلام فلان جور است. تبعات بعدی چنین آثاری این می شود که حتی در ایران پایگاه هایی برای جذب مسلمانان به دیگر ادیان فراهم شود، و این واقعاً ناراحت کننده است و باید آسیب شناسی شود. حتی برخی به اسم جشنواره، انجمن فرهنگی و محافل ادبی با خرج های بسیاری باعث اختلاط های بی مورد دختران و پسران می شوند و بدتر باعث فساد می شوند و باید یادمان باشد که هنرمندان شکننده ترین مردم های روی زمین هستند.

«مریم پوریامین» منتقد و روزنامه نگار و نویسنده کتاب های «جای پای ستاره»، تدوین «تبیین نقش زن در دفاع مقدس» و ... می گوید: «برای اینکه حرکتی به موفقیت برسد همیشه دست اندازهایی وجود دارد. کسانی که حرکتی نو را شروع کرده اند باید سختی های زیادی را تحمل کنند تا حرکت آنها پا بگیرد. نویسندگان متعهد و متخصص انجمن قلم هم به خاطر اینکه در زمان تأسیس انجمن حرف شان نو بود، مخالف هایی با آنان شد ولی انجمن از همه این موانع رد شد و امید است که با صبوری و پایداری در آینده به افق های دور دستی که مدنظر بشر است برسد.

 

[Kaf_Tofan]

جشنواره های داستان نویسی و همچنین جشنواره قلم زرین چگونه می تواند در ایجاد این موج فرهنگی سهیم باشند؟

نویسندگان، آدم های پرسروصدایی نیستند و تا زمانی که کاری نقد و بررسی نشود، کسی با آثار آشنا نمی شود جشنواره ها فرصتی هستند تا این آثار خاموش دیده شوند و موج ایجاد شده این اثر در جامعه و محافل دیده شود. نویسنده انسان متعهدی است و نویسنده ها با این جشنواره ها تعهد خودشان را به کشورشان نشان می دهند.

به نظرم جشنواره قلم زرین کمی با مخاطب عام فاصله دارد و بیشتر با مخاطب خاص در ارتباط است. می شود هم در حوزه ادبیات فاخر و هم ادبیات عامیانه کار کرد. چالش امروز ما در فرهنگ عمومی کشور در همین دور از دسترس بودن ادبیات برای برخی است. نشریات هم می توانند باعث عمومی تر شدن فرهنگ کتاب و کتاب خوانی شوند. خود نشریه «پیام زن» با معرفی کتاب های زنان نویسنده و گفتگوهای چالشی با آنها می تواند مثل جشنواره ها در معرفی کردن آثار به مخاطبان موفق باشد.