همگانی صنایع دستی ایران در دوران تیموریان و صفویان

[دختر خوشگل انجمندختر خوشگل انجمن عضو تأیید شده است.]

گاهی نیز نقوش اسلیمی با شکل ترنج در پشت جلد به کار میرفت. هنر جلد سازی در عهد صفوی، همچون دیگر هنرها استقلال نسبی یافت و در مواردی نام طراح و جلدساز در جلد کتاب و یا در صفحات آخر کتاب آمده است. لذا جلدسازی نیز حرفه ای هنری محسوب می‌شده و می شود. گفتنی است در عهد صفوی هر چند جلد لاکی رایج شد، ولی ارزنده ترین جلدها، همان جلدهای چرمی بوده است.
شیوه‌ی کار جلد لاکی به این صورت بود که ابتدا بر چوبی نازک یا بر سطح مقوا و کاغذی فشرده شده، ورقه ای ظریف از گچ می‌کشیدند و سپس سطح گچی را با لایه ای از لاک می‌پوشاندند و بعد نقش موردنظر را اکثراً با رنگ و روغن بر لاک نقاشی میکردند و روی آن را با لایه ای شفاف از روغن کمان (یا روغن جلا) می پوشاندند. لاک‌ها از موم بود و با ذوب آن میتوانستند با قطری بسیار کم آن را بر سطح گچ بکشند.

 

[دختر خوشگل انجمندختر خوشگل انجمن عضو تأیید شده است.]

در عصر صفوی، تحولاتی قابل توجه در فن سفالگری صورت پذیرفت و اگرچه نقش سفال در عهد صفوی بیشتر متأثر از نقاشی بود اما عناصر تصویری چینی چون ابرچینی و دقت در جزییات طبیعی نیز در نقش سفال‌ها دیده میشود. "بدلی چینی" ((china Ware که از عهد سلجوقی هم تا حدودی رایج بوده است، در دوره‌ی صفوی به حد اعلای رواج خود رسید. اما نقش دیگری نیز در سفالگری دوره‌ی صفوی ابداع شد که مربوط به "سفال کوباچه" – قصبه ای در داغستان قفقاز - است. نقش این سفال‌ها طرحی تیره رنگ بر زمینه‌های روشن مثل، آبی یا سبز است.
در دوره‌ی صفویه، همچنین ساخت "ظروف سُلادن" هم مرسوم شد. این سفالینه ‌ها به دو گروه تقسیم میشود. گروه نخست، تحت تاثیر هنر چین ساخته شده و گروه دیگر به ابتکار سفالی سازان ایرانی با نقوش و تزیینات جدید رایج شده است. سفال سُلادن دارای بدنه ای سخت بود و به رنگ سبز تیره و روشن ساخته میشد و از نظر تزیین به انواع گوناگونی چون نقش قالب زده، و برجسته تقسیم شده است. طرح‌هایی چون اژدها و عنقا، ماهی، ابرهای پیچیده و گل لوتوس در ظروف سلادن صفوی دیده میشود. شکل ظروف نیز شبیه ظروف ساخت چین است. گروه دوم، از نظر تزیین با گروه نخست متفاوت است. رنگ آن تیره و عموماً به شکل کاسه و بشقاب بود. شهرهای کرمان، سلطانیه، بندرعباس و اصفهان، نقاطی است که در آنها سفالینه‌های سلادن به دست آمده است. به هر حال سفال‌های عهد صفوی در دنیا شهره است چرا که ظرافت ساختن آنها و زیبایی نقش هایشان با سفال ‌ها و مجسمه‌های هم عصر خود در جهان رقابت میکند.

 

[دختر خوشگل انجمندختر خوشگل انجمن عضو تأیید شده است.]

در دوره‌ی صفوی، افزون بر "کاشی معرق" که شاهکار آن از همین دوره در مسجد -شیخ لطف الله در اصفهان وجود دارد- "کاشی هفت رنگ" هم ساخته می شد که به خاطر تنوع رنگی به "هفت رنگ" مشهور است و ما بهترین و زیباترین این کاشی ‌ها را در مسجد امام در اصفهان، می‌توانیم مشاهده کنیم.
بی هیچ شک و تردید قالی ایران، پررونق ترین عصر خود را در دوران صفوی گذرانده است و از آن دوران، شاهکارهای با ارزشی - که هم اکنون زینت بخش گنجینه‌ها و دیگر مراکز هنری جهان است - به دست آمده است. در دوره‌ی صفوی، زیباترین قالی‌های ایران نظیر قالی معروف به "قالى اردبیل" هم اینک در موزه‌ی ویکتوریا و آلبرت لندن نگهداری می شود، در زمان شاه طهماسب و شاه عباسی بافته می شد و شهرهای تبریز، همدان، کاشان، کرمان، اصفهان و هرات از مهم‌ترین مراکز قالیبافی کشورمان بوده است.