تقابل میان شخصیت‌های داستان با موانع را کشمکش می‌نامند.
در داستان، شخصیت را باید در تنگنا گذاشت؛ اما برای او شانس برنده شدن نیز قائل شد. اگر شخصیت در تنگنا قرار نگیرد، داستان از کشمکش خالی می‌شود. به طور کل، کشمکش به دو دسته درونی و بیرونی تقسیم می‌شود.
کشمکش درونی: در این نوع کشمکش، فرد با خودش درگیر است؛ مثلا خجالت می‌کشد؛ عذاب وجدان دارد؛ مردد یا پشیمان است. افسوس می‌خورد.
مثال۱. شخصیت اصلی داستان کوتاه «داش‌آکل» که نگران بود مرجان او را نپسندد.
مثال۲. کشمکش درونی، گاهی نیز جنبه جسمانی دارد؛ مثلا شخصیت دندان‌درد دارد، یا بدنش می‌خارد، یا مدام سرفه می‌کند.
کشمکش بیرونی خود نیز شامل چند قسمت می‌باشد: ۱.کشمکش فردی ۲.کشمکش فرافردی ۳.کشمکش طبیعی
کشمکش فردی: در این نوع کشمکش، دو شخصیت حقیقی بر سر مسئله‌ای بگو-مگو دارند؛ طوری که هر یک از طرفین، مصمم است که مچ دیگری را بخواباند.
مثل دعوای زن و شوهر، مشاجره راننده و مسافر، مبارزه دو کشتی‌گیر و...
کشمکش فرافردی (اجتماعی، سیاسی): در این نوع از کشمکش، شخصیت با نماینده نهادهای اجتماعی، سیاسی و قانونی زورآزمایی می‌کند.
مثل تعقیب و گریز دزد و پلیس، بگو-مگوی متهم با قاضی، درگیری فرد با حراست اداره.
کشمکش طبیعی: در این نوع کشمکش، نیروهای طبیعی شخصیت اصلی را به چالش می‌کشد.
مثل سیل، زلزله، شکستن سد، ریزش کوه، طوفان، بهمن، قحطی، خشکسالی، آتش‌سوزی، هجوم جانوران وحشی، فوران آتشفشان، فرو رفتن در باتلاق، گم شدن در جنگل.
تکنولوژی نیز گاهی کشمکش‌آفرین است. تکنولوژی ساخته دست بشر است؛ اما تحت عنوان کشمکش طبیعی تعریف می‌شود.
مثل ویروس‌های دست‌ساز بشر، دست‌کاری کدهای ژنتیکی انسان‌ها یا حیوانات، نافرمانی روبات‌ها، بروز اشکال در ابزارآلات یا در عملکرد قطعات کشتی، هواپیما، قطار.
داستان فرانکنشتاین از مری شلی، نمونه‌ای از این نوع کشمکش است.
در داستان، شخصیت را باید در تنگنا گذاشت؛ اما برای او شانس برنده شدن نیز قائل شد. اگر شخصیت در تنگنا قرار نگیرد، داستان از کشمکش خالی می‌شود. به طور کل، کشمکش به دو دسته درونی و بیرونی تقسیم می‌شود.
کشمکش درونی: در این نوع کشمکش، فرد با خودش درگیر است؛ مثلا خجالت می‌کشد؛ عذاب وجدان دارد؛ مردد یا پشیمان است. افسوس می‌خورد.
مثال۱. شخصیت اصلی داستان کوتاه «داش‌آکل» که نگران بود مرجان او را نپسندد.
مثال۲. کشمکش درونی، گاهی نیز جنبه جسمانی دارد؛ مثلا شخصیت دندان‌درد دارد، یا بدنش می‌خارد، یا مدام سرفه می‌کند.
کشمکش بیرونی خود نیز شامل چند قسمت می‌باشد: ۱.کشمکش فردی ۲.کشمکش فرافردی ۳.کشمکش طبیعی
کشمکش فردی: در این نوع کشمکش، دو شخصیت حقیقی بر سر مسئله‌ای بگو-مگو دارند؛ طوری که هر یک از طرفین، مصمم است که مچ دیگری را بخواباند.
مثل دعوای زن و شوهر، مشاجره راننده و مسافر، مبارزه دو کشتی‌گیر و...
کشمکش فرافردی (اجتماعی، سیاسی): در این نوع از کشمکش، شخصیت با نماینده نهادهای اجتماعی، سیاسی و قانونی زورآزمایی می‌کند.
مثل تعقیب و گریز دزد و پلیس، بگو-مگوی متهم با قاضی، درگیری فرد با حراست اداره.
کشمکش طبیعی: در این نوع کشمکش، نیروهای طبیعی شخصیت اصلی را به چالش می‌کشد.
مثل سیل، زلزله، شکستن سد، ریزش کوه، طوفان، بهمن، قحطی، خشکسالی، آتش‌سوزی، هجوم جانوران وحشی، فوران آتشفشان، فرو رفتن در باتلاق، گم شدن در جنگل.
تکنولوژی نیز گاهی کشمکش‌آفرین است. تکنولوژی ساخته دست بشر است؛ اما تحت عنوان کشمکش طبیعی تعریف می‌شود.
مثل ویروس‌های دست‌ساز بشر، دست‌کاری کدهای ژنتیکی انسان‌ها یا حیوانات، نافرمانی روبات‌ها، بروز اشکال در ابزارآلات یا در عملکرد قطعات کشتی، هواپیما، قطار.
داستان فرانکنشتاین از مری شلی، نمونه‌ای از این نوع کشمکش است.
آخرین ویرایش توسط مدیر: