همه چیز درمورد میناکاری

میناسازان آثار متفاوتی را تولید می‌کنند که برخی از رایج‌ترین آن‌ها چنین می‌باشند:

بشقاب، گلدان، کاسه و قدح، قاب‌های عکس، تابلوهای مینا که با هنرهای دیگر مانند طلاکاری، خاتم‌کاری، مینیاتور، جواهرسازی ترکیب می‌شود.
درها، پنجره‌ها و ضریح‌های میناکاری شده در مکان‌های مذهبی به ویژه حرم امامان شیعی.

اشیای تزیینی: جعبه‌های آرایش زنانه، جعبه‌های خاتم‌کاری و میناکاری، سرویس چایخوری و شربت خوری، قلیان، جعبه قرآن، زره، آیینه، قلمدان، کمربند، حباب‌های میناکاری، گلاب پاش، آلبوم عکس، انفیه دان، غلاف خنجر.

زیور آلات: گوشواره، سینه ریز، گلوبند، انگشتر، مدال.
 
میناکاری روی سفال در ایران یکی از مهم‌ترین هنرهای دستی است و هنرمندان ایرانی با استفاده از تکنیک‌های مختلف، اثرهایی بسیار زیبا و با ارزش خلق کرده‌اند. در ادامه، به برخی از نمونه‌های میناکاری روی سفال در ایران اشاره می‌کنیم:
 
بشقاب‌های میناکاری شاهنشاهی
این بشقاب‌ها در دوران صفویه توسط هنرمندان ماهر ایرانی ساخته شده‌اند و با استفاده از تکنیک‌های میناکاری روی سفال، طرح‌هایی با ارزش و زیبا را روی بشقاب خلق کرده‌اند. این بشقاب‌ها با طرح‌های مختلفی از جمله گل‌ها، حیوانات، طبیعت و… تزئین شده‌اند.

آبدیت‌های میناکاری
آبدیت‌های میناکاری یکی از معروف‌ترین نمونه‌های میناکاری روی سفال در ایران هستند. این نوآوری‌ها با استفاده از تکنیک‌های میناکاری روی سفال و با طرح‌هایی با ارزش و زیبا، تزئین شده‌اند. در این نوآوری‌ها، طرح‌های مختلفی از جمله گل‌ها، حیوانات، فرشتگان، پرندگان و… استفاده شده‌اند.
 
کاسه‌های میناکاری
کاسه‌های میناکاری نیز یکی دیگر از نمونه‌های مهم میناکاری روی سفال در ایران هستند. این کاسه‌ها با تکنیک‌های مختلف و با طرح‌هایی با ارزش و زیبا، تزئین شده‌اند. در این کاسه‌ها، طرح‌های مختلفی از جمله گل‌ها، حیوانات، طبیعت و… استفاده شده‌اند.

گلدان‌های میناکاری
گلدان‌های میناکاری نیز یکی از نمونه‌های میناکاری روی سفال در ایران هستند. این گلدان‌ها با استفاده از تکنیک‌های مختلف و با طرح‌هایی با ارزش و زیبا، تزئین شده‌اند. در این گلدان‌ها، طرح‌های مختلفی از جمله گل‌ها، حیوانات، پرندگان و… استفاده شده‌اند.
 
بطری‌های میناکاری
بطری‌های میناکاری نیز یکی از نمونه‌های مهم میناکاری روی سفال در ایران هستند. این بطری‌ها با تکنیک‌های مختلف و با طرح‌هایی با ارزش و زیبا، تزئین شده‌اند. در این بطری‌ها، طرح‌های مختلفی از جمله گل‌ها، حیوانات، طبیعت و… استفاده شده‌اند.

بشقاب‌های طبیعت
بشقاب‌های طبیعت نیز یکی از نمونه‌های میناکاری روی سفال در ایران هستند. این بشقاب‌ها با تکنیک‌های مختلف و با طرح‌هایی با ارزش و زیبا، تزئین شده‌اند. در این بشقاب‌ها، طرح‌های مختلفی از جمله درختان، شعله آتش، ماه، ابر و… استفاده شده‌اند.
 
سبدهای میناکاری
سبدهای میناکاری نیز یکی دیگر از نمونه‌های مهم میناکاری روی سفال در ایران هستند. این سبدها با استفاده از تکنیک‌های مختلف و با طرح‌هایی با ارزش و زیبا، تزئین شده‌اند. در این سبدها، طرح‌های مختلفی از جمله گل‌ها، حیوانات، طبیعت و… استفاده شده‌اند.

قاب‌های میناکاری
قاب‌های میناکاری نیز از دیگر نمونه‌های میناکاری روی سفال در ایران هستند. این قاب‌ها با تکنیک‌های مختلف و با طرح‌هایی با ارزش و زیبا، تزئین شده‌اند. در این قاب‌ها، طرح‌های مختلفی از جمله گل‌ها، حیوانات، طبیعت و… استفاده شده‌اند.

در کل، میناکاری روی سفال در ایران یکی از مهم‌ترین هنرهای دستی است و هنرمندان ایرانی با استفاده از تکنیک‌های مختلف، اثرهایی بسیار زیبا و با ارزش خلق کرده‌اند. طرح‌های مختلفی از جمله گل‌ها، حیوانات، طبیعت و… در نمونه‌های مختلف میناکاری روی سفال در ایران استفاده شده‌اند.
 
رنگ‌های میناکاری بر روی فلزات و روی سفال با یکدیگر متفاوت می‌باشد. رنگهایی که در میناکاری بکار می‌روند به دو طریق طبقه‌بندی می‌شوند:

بر اساس منشأ

رنگ‌های گیاهی که در چیت‌سازی هم بکار می‌رود.
رنگ‌های معدنی که در نقاشی و میناکاری به کار می‌رفتند.
رنگ‌های فلزی که روی شی کار می‌شود.


بر اساس میزان عبور نور

اوپک یا مات
ترانسپرنت یا شفاف
 
رنگ آبی (لاجوردی)

برای تهیه رنگ آبی اکسید کبالت یا فسفات کبالت یا آرسنات کبالت را به یکی از اکسیدهای آلومینیم (آلومین)، آهک (اکسید کلیسیم)، اکسید مگنز یا کوارتز اضافه می‌کنند. اکسید کبالت با کائولین ترکیب می‌شود و رنگ آبی روشن به وجود می‌آید. اگر آرسنات یا فسفات جانشین اکسید کبالت شود، رنگ آبی تیره به دست می‌آید و با اضافه کردن اکسید روی رنگ آبی آسمانی به وجود می‌آید؛ هم چنین با اضافه کردن اکسید نیکل (NiO) رنگ آبی متمایل به خاکستری به دست می‌آید و بالاخره با اضافه کردن اکسید کروم می‌توان به رنگ سبز مایل به آبی رسید.
 
رنگ قرمز مایل به بنفش (صورتی)

با مخلوط کردن موادی مانند و مقدار بسیار کمی رنگ قرمز مایل به بنفش به وجود می‌آید و با افزایش مقدار آهک، رنگ آتشی تر می‌شود و اگر مقدار بالا رود رنگ قرمز متمایل به آبی حاصل می‌شود. اسید بوریک این رنگ را به طرف رنگ بنفش تمایل می‌دهد و اکسید پتاسیم و سدیم رنگ صورتی فوق را به رنگ بنفش ارغوانی تغییر می‌دهد.

خرده‌شیشه+ نشادور+ محلول طلا
 
رنگ سبز

مواد اصلی رنگ سبز اکسید کروم است که سخت حل می‌شود و کاربرد آن در دمای بالا است و چون این کسید خود استحکام کافی در مقابل حرارت دارد، بنابراین اضافه کردن اکسید آلومینیوم (آلومین) به آن لزومی ندارد. برای مواد رنگ سبز از اکسید کروم (Cr2O3) خالص استفاده می‌شود و برای تیره کردن آن از اضافه کردن مقداری اکسید نیکل (NiO) استفاده می‌شود و برای سبز تیره دارای (O,VNiO), (Cr2O3) و سبز روشن، توسط حرارت دادن (Cr2O3) با آهک یا (CaF2) (فلوئورید کلسیم) به دست می‌آید و رنگ سبز روشن مایل به زرد، مخلوطی از کرومات باریم، آهک و اسید بوریک تهیه می‌شود و کرومات باریم از ترکیبات کلرور باریم به دست می‌آید و با اضافه کردن مقدار کمی اکسید آهن رنگ سبز متمایل به قهوه ای تولید می‌شود.

هم چنین ترکیبات مس برای تولید رنگ سبز مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ زیرا این مواد در لعاب به راحتی حل می‌شود.

براده مس+ سنگ چخماق +کرومات سرب
 
رنگ زرد

با آنتیموانات سرب می‌توان رنگ زرد به دست آورد. با تغییر دادن مقدار اکسید بُر (B2O3)، قلیایی‌ها و (SrO2) و هم چنین (FeO) محتوی در این رنگ می‌توان انواع رنگ‌های زرد دیگری را به دست آورد. زرد لیمویی در دماهای ۱۰۲۰ الی ۱۰۵۰ درجه سانتیگراد کاربرد دارد و می‌توان با اضافه کردن اکسید سر تا ۱۲ درصد در مقابل افزایش دما تا حدی غیرحساس کرد. زرد طلایی دمای گداز مواد رنگ (SK-3a-4a) است. مواد رنگ زرد را می‌توان توسط وانادیم اکسید زیرکن و همچنین با قلع وانادیوم تولید رنگ زرد وانادیوم، اکسید زیرکن حساسیت کمتری نسبت به دما نشان می‌دهد. این رنگ در لعاب‌های قلعی ای استفاده می‌شود که مقدار اکسید کلسیم آنها تا حد امکان کم باشد. اضافه کردن کربنات منیزیم رنگ را مناسب تر می‌کند. به‌طور کلی ترکیب رنگ زرد از براده آهن، اکسید کرمیم (کرمیک) اکسید قلع و سرب است.
 
رنگ قرمز ارغوانی
از مخلوط اکسید قلع و رسوب طلا حاصل می‌شود. این دو ماده می‌توانند به نسبت‌های مختلف با یکدیگر مخلوط شوند. برای کار کردن با این رنگ بهتر است که خوب وامال شود تا بتواند بهتر و برای کارهای ظریف تر مورد استفاده قرار گیرد. ترکیبات آن عبارتند از: بلور، تنه کار، بوره، شوره و طلای حل شده.

رنگ فیروزه ای
از ترکیب قلع، سرب، پودر شیشه، سنگ چخماق، بلور توفال مس، رنگ قمی یا نائینی به دست می‌آید.
اکسید قلع و اکسید سرب+ سنگ چخماق+ خرده‌شیشه+ براده مس

رنگ قهوه ای
رنگ قهوه ای را می‌توان با مخلوط کردن اکسیدهای Fe2O3 و Cr2O3 و Al2O3 و ZnO به دست آورد. همچنین رنگ قهوه ای دیگری را می‌توان با اکسید منگنز به دست آورد. اما به‌طور کلی رنگ قهوه ای از ترکیبات اکسید آهن، اکسید کرم سبز و اکسید روی حاصل می‌شود.
 
رنگ مشکی (سیاه)

مواد رنگ مشکی با مخلوط کردن اکسید آهن (Fe2O3)، کروم و اکسید کبالت (CoO) به دست می‌آید و اگر مقدار آهن بیشتر شود رنگ مشکی متمایل به قهوه ای تغییر می‌کند و با اضافه کردن (CoO) اکسید کبالت رنگ مشکی حاصل می‌شود. برای اینکه مواد رنگ برای نقاشی‌های زیر لعاب مناسب تر شود به آن مقداری کائولن و فلدسپات اضافه کرده، مخلوط می‌کنند. البته با یک اکسید به تنهایی هرگز امکان تهیه رنگ سیاه نیست؛ بنابراین با مخلوط کردن چند اکسید رنگ سیاه کامل به وجود می‌آید و با استفاده از اکسید کبالت و اکسید آهن و حتی بعضی مواقع اکسیدهای دیگر مانند کروم و مس رنگ سیاه به وجود می‌آید. این مخلوط اکسیدها را پس از حرارت دادن آسیاب کرده، مورد استفاده قرار می‌دهند و می‌توان گفت که رنگ مشکی ترکیبی است از اکسید آهن، اکسید سرب، اکسید کبالت و دی‌اکسید منگنز.
 
رنگ طلا

طلا یکی از موادی است که از قدیم برای رنگ کردن شیشه مینا مورد استفاده قرار می‌گرفته‌است. طلا در لعاب رنگ بینایی دارد و درخشندگی مخصوصی به بدنهٔ اجسام لعاب می‌دهد. این رنگ را می‌توان با ضخامتی در حدود ۰/۰۰۰۰۴۱ میلیمتر بر روی بدنه لعاب کاری ترسیم کرد. برای رنگ طلای معمولی از کلرید طلا (AuCl3) با مخلوطی از روغن آلی گوگرددار استفاده می‌کنند. مواد روان‌کننده ای که در اینجا به کار گرفته می‌شود از ترکیبات بیسموت یا اغلب نمک‌های رودیوم یا توریوم است. کاربرد طلا در صنعت لعاب بدین صورت است که ابتدا مایع به دست آمده از طلا را که غالباً رنگ مشکی یا قهوه ای سوخته دارد و به شکل قیر است توسط قلم مو بر روی بدنهٔ لعاب نقاشی می‌کنند. سپس آن را در دمای ۶۰۰ تا ۷۰۰ درجه سانتیگراد در مجاورت ترکیبات فلاکس حرارت می‌دهند. برای رقیق کردن طلا می‌توان از روغن ترپنتین (ترابانتین) نیتروبنزول – تولول (تولوئن) یا سایر مواد دیگر مانند نفت، بنزین و تینر استفاده کرد.
 
ابزارهای مورد نیاز

ورقه (طلا، نقره، مس، ورشو، آهن و برنج) به جهت چکش خواری بیشتر و اکسید نشدن در دمای ذوب مینا بیشتر از طلای ناب استفاده می‌شد. هاون، ماده آبگینه‌ای مینا، کاغذ کپی، چکش، سندان، گیره، اره کمانی و اره فلز بر، قیچی فلز بر، قلم مو، رنگ (گیاهی، معدنی یا فلزی) که در مینای اصیل میناهای رنگین پودر شده که دمای ذوب نسبتاً پایینی از مینای زیرین دارند. کوره، پنس و لحیم‌های مختلف برای جوش‌کاری، دستگاه جوش، سمبه ماتریس‌های مختلف که قالب‌های مختلف گرد، مربع، بیضی دارد، سمبه‌های سوراخ برای تهیه انواع زیورآلات، دستگاه سمباده‌زنی و پرداخت‌کاری، قلم‌موهای بسیار ریز.
 
مواد مورد نیاز

اسیدنیتریک و اسید سولفوریک جهت چربی زدایی، ذوقاب برای از بین بردن اکسید به وجود آمده بر روی کار، سیلیس، کربنات، سدیم، پتاسیم، آهک و قلع و سرب نیز از مواد شیمیایی مورد نیاز می‌باشند.
 
تهیه زیرساخت
اولین مرحله در ساخت یک محصول مینا، تهیه زیرساخت است که معمولاً به دو روش زیر تهیه می‌شود:

روش خم‌کاری
در این روش قالب مخصوص بشقاب، گلدان یا هر شیء دیگر موردنظر را بین قالب و گیره دستگاه قرار می‌دهند. هنگام چرخیدن ورقه به وسیله میله‌ای که سر آن کاملاً گرد است، با فشار، وزنه را بر قالب خم می‌کنند.

روش چکش‌کاری
در این روش بدون استفاده از قالب و با استفاده از انواع چکش، میل قلوه، انبر و سندان اشیاء را به اشکال موردنظر تهیه می‌کنند و پس از هر بار عمل چکش‌کاری، قطعه را در آتش قرار می‌دهند و مجدداً آن را چکش‌کاری می‌کنند تا کاملاً به شکل موردنظر درآید.
 
برداشت آلودگیها از سطح زیرساخت

سطح فلز برای بهتر چسبیدن لعاب مینا، باید کاملاً تمیز باشد. درصورتی‌که حتی اثرانگشت هنرمند بر زیرساخت باقی بماند، چربی آن مانع از ارتباط مستقیم لعاب با بدنه شده و در سطح لعاب بریدگی به وجود می‌آید.

به این منظور از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود:

شیء را درون مخزن شیشه‌ای متناسب با ابعاد آن حاوی نمک طعام و سرکه فرو می‌برند یا روی شیء مورد نظر مستقیماً سرکه ریخته و سپس نمک بر کلیه سطوح آن می‌پاشند و توسط برس سیمی لکه‌ها را پاک می‌کنند.
 
استفاده از جوهر گوگرد (اسیدسولفوریک): در این روش شیء را درون محلول گرم اسیدسولفوریک رقیق غوطه‌ور کرده و در صورتی که شیء بیش از حد دارای لکه باشد، آن را درون اسیدسولفوریک غلیظ قرار می‌دهند و توسط برس سیمی آن را تمیز می‌کنند. سپس با آب شیء را شست‌وشو می‌دهند تا کاملاً از اسید پاک شود.
استفاده از صابون، الیاف فلزی، سمباده و آب نمک: در پایان تمام مراحل، شیء پاک شده را با آب تمیز می‌شویند و توسط خاک اره آن را خشک می‌کنند. سپس قبل از لعاب‌کاری توسط هوای فشرده کمپرسور، آن را از هرگونه گرد و غبار پاک می‌کنند.
 
آماده‌سازی لعاب

پودر لعاب به جهت غیرمحلول بودن و وزن حجمی زیاد به تنهایی نمی‌تواند مورد استفاده قرار گیرد؛ بنابراین جهت معلق کردن ذرات لعاب در آب و چسبندگی بیشتر آن، از غلظت دهنده‌های طبیعی مانند «به دانه» استفاده می‌کنند. ابتدا «به دانه» را می‌جوشانند تا لعاب آن به دست آید. سپس آن را به نسبت یک به ۱۰ با پودر لعاب مخلوط می‌کنند.
 
کی این تاپیک رو خونده (کل خوانندگان: 0)
هیچ کاربر ثبت نام شده ای این تاپیک را مشاهده نمی کند.
عقب
بالا پایین