اخبار بیماری‌های مشترک انسان و حیوان کدام کشورها را تهدید می‌کند؟

[M I R A S]

طبق یک مطالعه جدید که توسط مدرسه محیط‌زیست دانشگاه ییل انجام شده است، تقریباً 3.5 میلیارد نفر در منطقه گذار بین شهرها و زیستگاه‌های طبیعی زندگی می‌کنند؛ جایی که زمین‌های کشاورزی در مجاورت خانه‌ها قرار دارند، حومه‌های شهری به جنگل‌ها گسترش می‌یابند و انسان‌ها، حیات وحش و دام‌ها به‌راحتی با یکدیگر تعامل دارند.

این منطقه که به‌عنوان مرز میان مناطق شهری و طبیعت وحشی (WUI) شناخته می‌شود، تنها 5 درصد از سطح زمین را پوشش می‌دهد اما می‌تواند بستری مناسب برای انتقال بیماری‌های زئونوتیک از حیات وحش به انسان باشد.

 

[M I R A S]

افزایش شهرنشینی و خطر شیوع بیماری‌های مشترک انسان و حیوان

این پژوهش، نخستین مطالعه‌ای است که تأثیر گسترش سریع شهرنشینی در مناطق WUI(مناطق مرزی میان نواحی شهری و طبیعت وحشی) را بر احتمال انتقال بیماری‌ها بررسی می‌کند. محققان تأکید دارند که محدود کردن تماس بین انسان و حیوانات وحشی و جلوگیری از گسترش مناطق شهری به زیستگاه‌های طبیعی، برای کنترل بیماری‌ها امری حیاتی است، به‌ویژه در شرایطی که جمعیت شهری به‌سرعت در حال افزایش است.

خطر بیماری‌های زئونوتیک در کشورهای جنوب جهانی (Global South) بیشتر است، زیرا در این مناطق تنوع زیستی بالایی وجود دارد و شهرنشینی سریع و غیررسمی، افراد را در معرض خطر بیشتری قرار می‌دهد. پیش‌بینی می‌شود که طی 25 سال آینده، جمعیت شهری 2.5 میلیارد نفر افزایش یابد که 90 درصد از این رشد در آفریقا و آسیا رخ خواهد داد. این مطالعه همچنین بر اهمیت شناخت بهتر رفتار و تنوع گونه‌های حیات وحشی که می‌توانند ناقل بیماری باشند، تأکید دارد.

 

[M I R A S]

روهان سیمکین، دانشجوی دکترای دانشگاه ییل و نویسنده اصلی این تحقیق، می‌گوید: مرز میان مناطق شهری و طبیعت وحشی، محیطی ایده‌آل برای ظهور بیماری‌های زئونوتیک است، زیرا در این نواحی، انسان‌ها، دام‌ها و حیات وحش در کنار هم زندگی می‌کنند اما فرصت‌هایی نیز برای طراحی شهرهایی وجود دارد که بتوانند از چنین تهدیداتی جلوگیری کنند، به‌ویژه در مناطقی مانند آفریقا و آسیا که انتظار می‌رود رشد شهری در آن‌ها بسیار سریع باشد.

نقشه‌برداری از میزبان‌های بیماری‌های زئونوتیک در سطح جهان

این مطالعه که در مجله Global Change Biology منتشر شده است، توزیع حدود 700 گونه پستاندار را که میزبان بیش از 100 نوع بیماری هستند، در مناطق WUI جهانی بررسی کرده است.

سیمکین می‌گوید: در مناطقی که تنوع گونه‌های میزبان بیشتر است، تنوع عوامل بیماری‌زا نیز افزایش می‌یابد و مسیرهای بیشتری برای انتقال بیماری به انسان ایجاد می‌شود.

 

[M I R A S]

یکی از یافته‌های قابل‌توجه این مطالعه، گستردگی بالای گونه‌های ناقل بیماری است. برای مثال، موش تانزومی که می‌تواند ناقل بیماری طاعون باشد، در سطح قاره‌ها زندگی می‌کند. بیش از 700 میلیون نفر در مناطقی سکونت دارند که برای 20 گونه ناقل بیماری یا بیشتر زیستگاه مناسبی محسوب می‌شود و در واقع تقریباً تمام افرادی که در WUI زندگی می‌کنند، در کنار حداقل یک گونه ناقل بالقوه بیماری قرار دارند.

مناطق پرخطر و چالش‌های آینده

محققان چندین نقطه پرخطر را شناسایی کرده‌اند؛ ازجمله مناطق پرجمعیت مانند چین و مناطقی که WUI در آن‌ها بسیار گسترده است، مانند شمال شرقی ایالات متحده اما یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که اکثریت جمعیتی که در معرض بالاترین خطر هستند، در کشورهای کم‌درآمد و متوسط در جنوب جهانی زندگی می‌کنند، جایی که تنوع زیستی نیز بالاست.

 

[M I R A S]

این مناطق اغلب با چالش‌هایی مانند محدودیت در خدمات درمانی، بهداشت نامناسب و سکونت‌گاه‌های غیررسمی مواجه‌اند. این شرایط می‌تواند خطر شیوع بیماری را تشدید کند، به‌ویژه زمانی که روند شهرنشینی آینده نیز در همین مناطق متمرکز باشد. بااین‌حال، همین مناطق، کمترین داده‌های علمی را در مورد اکولوژی بیماری‌ها در اختیار دارند.

سیمکین هشدار می‌دهد: ما دانش محدودی درباره اکولوژی بیماری‌ها در مکان‌هایی داریم که مردم در آن‌ها بیشترین آسیب‌پذیری را دارند.

لزوم شناخت بهتر مسیرهای انتقال بیماری

کارن ستو، استاد جغرافیا و علوم شهرنشینی و یکی از نویسندگان این تحقیق، می‌گوید: ترکیب سه عامل شامل گسترش شهرها در زیستگاه‌های طبیعی، افزایش ارتباطات جهانی بین مردم، و رشد شهری در مناطقی که عوامل بیماری‌زا در آن‌ها زیاد است، خطر انتقال بیماری را افزایش می‌دهد. این چالش بزرگی است که ما تازه در حال درک آن هستیم.

به گفته محققان، برای کاهش این خطرات، شناخت بهتر مسیرهای تعامل انسان‌ها با گونه‌های ناقل بیماری و میزان این تماس‌ها، امری ضروری است. این اطلاعات می‌تواند به نقشه‌برداری دقیق‌تر از خطر شیوع بیماری‌های زئونوتیک و طراحی راهبردهای مؤثر برای پیشگیری از آن‌ها کمک کند.
منبع: تسنیم