مذهبی تاپیک جامع خداشناسی و مراتب آن

[سایهـ سٰـارسایهـ سٰـار عضو تأیید شده است.]

پیش از اینها فکر می‌کردم خدا

خانه ای دارد کنار ابرها

 

[سایهـ سٰـارسایهـ سٰـار عضو تأیید شده است.]

گر دمی خواهی زدن در پرده ای

با کسی زن کاو ندارد مرده ای

در جهان زین نوع یک همراه نیست

وین چنین همدم به جز الله نیست

 

[سایهـ سٰـارسایهـ سٰـار عضو تأیید شده است.]

چون درد نداری ای دل سرگردان

رفتن به برِ طبیب بی فایده دان

درمان طلبد کسی که دردی دارد

چون نیست تو را درد چه جوئی درمان​

 

[سایهـ سٰـارسایهـ سٰـار عضو تأیید شده است.]

به نام خداوند جان و خرد

کزین برتر اندیشه برنگذرد

خداوند نام و خداوند جای

خداوند روزی ده رهنمای

خداوند کیوان و گردان سپهر

فروزنده ماه و ناهید و مهر

ز نام و نشان و گمان برترست

نگارندهٔ بر شده پیکرست

 

[سایهـ سٰـارسایهـ سٰـار عضو تأیید شده است.]

3.گناه:
یکی دیگر از عواملی که باعث فراموشی خدا و غفلت از او می‌شود، گناه است که همچون پرده‌ای بین انسان و خدا آویخته می‌شود و در نتیجه انسان خداوند را فراموش می‌کند.

مرحوم شیخ صدوق ازامام رضا(ع) نقل می‌کند که شخصی پرسید: چرا خدا محجوب است؟ فرمودند: او محجوب نیست. اینکه شما او را نمی‌بینید در اثر کثرت گناهان است که همانند پرده‌ای جلوی شهود فطرت را می‌گیرد و نمی‌گذارد انسان با چشم فطرت خداوند را مشاهده کند.[30]

 

[سایهـ سٰـارسایهـ سٰـار عضو تأیید شده است.]

2. تعلق به دنیا:
امام علی(ع) می‌فرمایند: از فرومایگی دنیا همین بس که خدا در هیچ عالمی، نه در عوالم قبل از دنیا و نه در عوالم بعد از دنیا معصیت نمی‌شود، تنها در دنیا معصیت می‌شود.[28]باید توجه داشت که مقصود از دنیا، زمین و آسمان و دریا و صحرا و جانوران نیست؛ زیرا همه این پدیده‌های عالم، آیات الهی‌اند و هرگز نشانه‌های خدا مذموم نخواهد بود. بلکه مراد از دنیا، عناوین اعتباری است که هر کدام مایه تفاخر بیجاست. مثل اینکه کسی افتخار کند که این مال انبوه از آن من است و یا آن مقام اعتباری به من تعلق دارد.

بنابراین آن کس که خود را شناخت و به ارزش جاودانه خویش پی برد، خود را به خدا می‌فروشد و آنکه خود را نشناخت، گرفتار طبیعت شده و به آن مشغول می‌گردد.[29]

 

[سایهـ سٰـارسایهـ سٰـار عضو تأیید شده است.]

موانع شناخت خدا
با توجه به اهمیت و ضرورت خداشناسی، گاهی باز هم عواملی وجود دارد که مانع شناخت خدا و رسیدن به آثار و برکات آن می‌شود. در اینجا به مواردی از این موانع اشاره می‌کنیم:

1. شیطان
خداوند در قرآن کریم درباره کافران و دلباختگان به عالم طبیعت می‌فرماید:

«شیطان بر آنان مسلط شده و یاد خدا را از خاطر آنها برده، آنها حزب شیطانند. بدانید حزب شیطان زیانکارانند.»[26]

تمام تلاش شیطان این است که سرمایه خداخواهی را از انسان بگیرد و اگر کسی این سرمایه را باخت، خودش را از یاد می‌برد. این آیه به این نکته اشاره دارد که شیطان در برابر انسان دسیسه می‌کند تا بر او تسلط یابد و سرمایه او را از او بگیرد.[27]

 

[سایهـ سٰـارسایهـ سٰـار عضو تأیید شده است.]

2. وحدت اجتماعی:
قرآن کریم می‌فرماید:

«مومنان برادر یکدیگرند، پس دو برادر خود را صلح و آشتی دهید و تقوای الهی پیشه کنید، باشد که مشمول رحمت او شوید.»[24]

اسلام با اولین شعارش، حتی آنجا که پیامبر(ص) مردم را به یگانه پرستی دعوت می‌کند، جامعه را به سوی یک هدف و مبدأ دعوت می‌نماید و امر می‌کند همه به یک زبان (عربی) و به سمت یک قبله نماز بخوانند و توده‌های بشریت را به صورت یک واحد متشکل در می‌آورد.

بنابراین توحید و شناخت خدا، جامعه بشری را از دوگانه پرستی‌ها و بت پرستی‌ها و... نجات می‌دهد و به صورت امت واحد در صراط مستقیم به سوی هدف معینی به نام الله روانه می‌کند. پس وقتی مبدأ و هدف یکی شد، همگان خود را بنده یکی دانسته و به یک نقطه ختم می‌شوند.[25]

 

[سایهـ سٰـارسایهـ سٰـار عضو تأیید شده است.]

. آثار اجتماعی:
1. عدالت اجتماعی:
برای اینکه عدالت در جامعه پیاده شود باید دولت‌ها و حکومت‌ها به خدای متعال ایمان داشته باشند. زیرا حکومت‌های بشری که ایمان و حس خداشناسی در آنها حاکم نیست در اجرای قانون فقط می‌توانند به مقابله با سرکشی‌ها و خلاف‌های آشکاری که در سطح جامعه به وجود می‌آید، بپردازند و هرگز از تعدی‌های پنهانی که از دید دستگاه قضایی و نیروی نظامی مخفی است نمی‌توانند جلوگیری کنند. زیرا ایمانی ندارند تا خود را در محکمه وجدان خویش و حضور مدام حق تعالی در هر جا و هر زمان مجرم بشناسند. بر خلاف حکومت دینی که نه تنها فرد را از گناه آشکار یعنی فساد و سرکشی در سطح جامعه باز می‌دارد، بلکه به نهی از انجام گناه در زندگی می‌پردازد.

در جامعه‌ای که زیر بنای آن را اخلاق و ایمان به خدا تشکیل می‌دهد، قانون به وجه نیک اجرا می‌شود و در زندگی افراد جامعه جاری است.[23]

 

[سایهـ سٰـارسایهـ سٰـار عضو تأیید شده است.]

الف. آثار فردی:
1. ایمان و آرامش در زندگی:
بی‌تردید امروز تمدن بشری و جهش‌های زندگی ماشینی آثار مسمومی در زندگی انسان‌ها گذاشته و اکثر انسان‌ها را دچار نوعی پریشان خاطری و اضطراب کرده است. آنچه قرآن کریم و روایات و تجارب علمی تأکید می‌کنند این است که جامعه بشری برای رها شدن از این دغدغه‌ها و نگرانی‌ها، باید ایمانش را قوی‌تر کند. چرا که اعتقاد به خدای متعال و رعایت تمامی لوازم و شرایط بندگی، مستحکم‌ترین سنگر معنوی و محافظ بشر در مقابل سختی‌های خرد کننده است.[19]

قرآن کریم در این باره می‌فرماید:

«آنها کسانی هستند که ایمان آورده‌اند و دل‌هایشان را به یاد خدا مطمئن (وآرام) است، آگاه باشید، تنها با یاد خدا دل‌ها آرامش می‌یابد.»[20]

انسان هر چه به خدا ایمان بالاتری پیدا کند، عطش و نیاز درونی‌اش کم می‌شود و وقتی قدم در راه ایمان به خدا گذاشت، احساس بی‌نیازی کرده و به آرامش مطلق می‌رسد و هرگاه به خدای کاذب (هوای نفس) نزدیک شود، اضطرابش زیاد می‌گردد.[21]