به گزارش خبرنگار ایلنا، با آماری دم دستی می‌توان دریافت که تعداد فعالان عرصه موسیقی در داخل و خارج از کشور بیش از آن چیزی است که متصور می‌شویم. حال اگر هنرمندان موسیقی نواحی مختلف ایران را نیز به لیست مذکور بیفزاییم این تعداد چند برابر خواهد شد. این تعدد جمعیت گاه باعث می‌شود هنر هنرمندان معاصر و آن‌هایی که کیفیت کار بالایی دارند آنطور که باید مورد توجه قرار نگیرد. از سویی کلیت موسیقی کشور فاقد بانک اطلاعاتی دقیق و مفصل درباره مشخصات و فعالیتهای هنرمندان گذشته و حال حاضر کشور است و این کاستی نیز بر مشکلات موجود افزوده است. لذا توجه نهادهای تخصصی دولتی و غیر دولتی، همچنین گروه‌ها و افراد به جریانات موجود و هنرمندان کاربلد و کمتر شناخته شده امری مهم و لازم است. «یارآوا» یکی از گروه‌هایی است که به این مهم توجه دارد. این گروه سال ۱۳۸۰ توسط مهدی جلالی، ابراهیم الهیاری و حامد زند کریم‌خانی با هدف معرفی گونه‌ای متفاوت از موسیقی سنتی و ترویج موسیقی بی‌کلام یا غیر کلام محور تأسیس شده است.
اعضای گروه «یارآوا» تلاش دارند با پرداختن به شخصیت‌های تاثیرگذار معاصر و همکاری با آن‌ها، مخاطبان را در جریان موسیقی و اتفاقات روز قرار دهند. «یارآوا» که طی چند سال گذشته علاوه بر برگزاری رویدادی چون مسابقه آهنگسازی موسیقی الکتروآکوستیک «جایزه‌ی رضا کروریان»، بیش از نود نشست رایگانِ آموزشی، پژوهشی، اجرایی تحت عنوان‌هایی مثل «خلوت موسیقی»، «آی‌سی»، «شب اپرا»، «یکشنبه‌های موسیقی»، «خلوت موسیقی سی و هفت و نیم درجه» برگزار کرده، قصد دارد به مناسبت بیستمین سال تأسیس این گروه آلبومی را با عنوان «بیست» تولید و ارائه کند. قطعات این مجموعه موسیقایی حاصل تلاش بیست آهنگساز معاصر است که برخی از آن‌ها ساکن ایران نیستند و در دیگر کشورها به فعالیتهای حرفه‌ای مشغول هستند و طی سال‌ها و دهه‌های اخیر با موزیسین‌ها و گروه‌های مطرح غیر ایرانی همکاری کرده‌اند.
دانشگاه‌ها در اروپا بودجه کلان برای استودیوها در دانشکده‌ها در نظر می‌گیرند
دوره جدید مسابقه کروریان یک داور آرژانتینی و یک داور ایرانی آلمانی دارد
مجید تحریری یکی از آهنگسازان معاصری است که طی همکاری با عوامل تولید آلبوم «بیست» ساخت یکی از قطعات آن را به عهده گرفته است. او که عمده فعالیت‌هاش در خارج از ایران بوده، در دانشکده هنر و معماری موسیقی خوانده و پس از آن در دانشگاه هنر فولکوانگ اسن آلمان به فراگیری دو رشته آهنگسازی و موسیقی الکترونیک پرداخته و تحصیلات خود را در رشته موسیقی‌شناسی با موضوع «موسیقی‌سازی ایرانی، اروپایی در بستر مدرن‌سازی موسیقی ایران از سال ۱۸۵۰ میلادی» تا مقطع دکترا ادامه داده است.
تحریری که از وجود استادان ایرانی و خارجی چون مصطفی کمال پورتراب، حسن ریاحی، فرهاد فخرالدینی، Pierluigi Billone، Brian Ferneyhoug، Manos Tsangaris بهره برده، در فستیوال‌های بین‌المللی مختلف در اروپا، آسیا، آمریکا و کانادا بیش از چهل اجرا داشته است. او طی گفتگو با ایلنا، ضمن توضیح درباره اهمیت موسیقی الکترونیک در دانشگاه‌های اروپا و جایگاه آن در فضای آکادمیک ایران از جزییات ساخت قطعه‌ای برای آلبوم «بیست» گفت.
شما مدرک کارشناسی خود را از دانشگاه هنر و معماری دریافت کرده‌اید و در دانشگاه هنر «فولکوانگ اسن» آلمان در دو رشته آهنگسازی و موسیقی الکترونیک ادامه تحصیل داده‌اید و در نهایت در همین دانشگاه به فراگیری رشته موسیقی‌شناسی پرداخته‌اید؛ با توجه به این رویه، درباره ارزش و اهمیت موسیقی الکترونیک در فضای آکادمیک اروپا بگویید. این رشته تا چه حد اهمیت دارد؟
با توجه به اینکه من تحصیلاتم را در اروپا و در همین رشته گذرانده‌ام و با نگاهی به تجربه‌ای که در این مدت در این رابطه کسب کرده‌ام، می‌توان گفت که سالهای زیادی است که موسیقی الکترونیک رشته دانشگاهی به حساب می‌آید. اهمیت این رشته به حدی است که دانشگاه‌ها بودجه کلانی را برای تأسیس استودیوها در دانشکده‌ها در نظر می‌گیرند و حتی امکانات نرم‌افزاری و سخت‌افزاری را تا حد مطلوبی فراهم می‌کنند. برای مثال دانشگاهی که من در آن تحصیل می‌کردم، چهار استودیو مختص کار دانشجویان داشت. به علاوه یک استودیوی بزرگ ضبط و سالن کنسرت. این سالن دارای اسپیکرهای فراوانی بود که در همه جای آن پخش شده بودند. تمام این امکانات هزینه‌های زیادی نیز دربرداشت، اما با توجه به اینکه موسیقی الکترونیک به عنوان بخشی از آهنگسازی جایگاه بسیار عمیقی پیدا کرده است و حتی در حال حاضر در ژانرهای دیگر نیز نقش مهمی را ایفا می‌کند، این بودجه‌ها نیز برای آن در نظر گرفته می‌شود. دانشگاه‌ها فستیوال‌هایی در حوزه موسیقی الکترونیک تعریف می‌کنند که گویای اهمیت این رشته است.
شما مدرس دانشگاه هم هستید. آیا رشته موسیقی الکترونیک نزد دانشجویان و استادان ایرانی جایگاه مشخصی دارد؟
حدود دو سال و نیم است که در دانشگاه هنر تدریس می‌کنم. دانشجویان زیادی به این رشته علاقمند هستند و از آنجا که من در این رشته تحصیل کرده‌ام، سوالات زیادی در رابطه با این رشته، تحصیل در آن و نحوه فراگیری این نوع موسیقی می‌پرسند. همچنین اساتید این دانشگاه نیز به این رشته علاقمند هستند. ما در دانشگاه هنر واحد درسی کامپیوتر در موسیقی و همچنین موسیقی الکترونیک را نیز ارائه می‌د‌هیم، که البته واحد درسی موسیقی الکترونیک در دانشگاه تهران نیز تدریس می‌شود.
عدم وجود رشته‌ای تخصصی در رابطه با موسیقی الکترونیک در آینده چه آسیب‌هایی را در پی خواهد داشت؟
متأسفانه رشته موسیقی الکترونیک به شکل تخصصی در ایران وجود ندارد. البته اساتیدی به این حیطه می‌پردازند اما هنوز به صورت آکادمیک شکل نگرفته است. در تلاش هستیم که بتوانیم این رشته را در دانشگاه هنر ارائه نماییم. سالهای زیادی است که موسیقی الکترونیک در خیلی از دانشگاه‌ها به عنوان بخشی از آهنگسازی مطرح می‌شود و به صورت استاندارد درآمده است. با توجه به علاقمندان زیاد این رشته، امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری موجود و همچنین اساتیدی که می‌توانند این رشته را ارائه دهند، امیدواریم در آینده از این رشته بهره‌مند باشیم.
از همکاریتان با گروه «یارآوا» بگویید، و اینکه چطور به عنوان یکی از اعضای هیئت داوران مسابقه رضا کروریان با «یارآوا» همکاری کردید؟ از طرفی، دو دوره متوالی رئیس هیئت داوران مسابقه کروریان بوده‌اید، آیا در این دوره تغییراتی نسبت به قبل ایجاد کرده‌اید؟
همکاری من با گروه موسیقی «یارآوا» از سال ۱۳۹۸ (زمانی که به ایران آمده بودم) در قالب فستیوال موسیقی الکترونیک آغاز شد. در این فستیوال سخنرانی‌هایی در زمینه موسیقی الکترونیک داشتم و همچنین در همین فستیوال آثاری از من نیز اجرا شد. این همکاری با آقای جلالی و خانم اباذری گسترش یافت و نهایتا به عنوان یکی از اعضای هیئت داوران از من دعوت به همکاری شد و من هم با کمال میل این دعوت را پذیرفتم. حال نیز دو سالی است که به عنوان رییس هیئت داوران این همکاری را ادامه می‌دهم. تا به امروز اعضای هیئت داوران به دلیل بین‌المللی بودن مسابقه، دو نفر ایرانی و دو نفر غیر ایرانی بوده‌اند. آثار به طور دقیق و با خرد جمعی انتخاب می‌شوند و تلاش می‌کنیم که انتخاب عادلانه‌ای داشته باشیم. برای این دوره یک داور از آرژانتین و یک داور ایرانی‌آلمانی داریم. امیدوارم بتوانیم انتخاب‌های خوبی داشته باشیم.
بر اساس شنیده‌ها گویا امسال اولین سالی است که دانشگاه هنر تهران، به جمع برگزارکنندگان مسابقه رضا کروریان پیوسته است.
بله همینطور است.
با توجه به اینکه شما استاد آهنگسازی دانشگاه هنر هستید، حضور دو دانشگاه مهم (دانشگاه هنرهای زیبای دانشگاه تهران و دانشگاه هنر تهران)، و دانشگاه‌های خارجی در حال همکاری با «یارآوا» را چقدر در رشد کیفی مسابقه کروریان و ارتقای موسیقی الکترونیک در ایران ضروری می‌بینید؟
اگر خواهان ارایه رشته موسیقی الکترونیک در ایران به صورت تخصصی باشیم، دانشگاه هنر تهران و دانشگاه تهران با توجه به پیشینه و ساختاری که دارند، بهترین گزینه‌ها هستند. مسلما همکاری شکل گرفته بین این دو دانشگاه و همچنین دانشگاه‌های خارج از کشور، در رشد کیفی موسیقی الکترونیک در ایران تاثیرگذار خواهد بود. به واسطه این همکاری‌ها اساتیدی مانند آقای یوآخیم هاینتس از دانشگاه هانوفر در ایران کارگاه‌ها و کلاسهای تخصصی برگزار می‌کنند و این تبادل نه تنها در طی فستیوال بلکه در طول یک سال که قطعات نوشته می‌شوند وجود دارد. این امر در جهت پیشرفت و ارتقای کیفی مسابقه‌ی آهنگسازی رضا کروریان نیز قدم مثبتی است.
چه شد که به ساخت اثر برای آلبوم «بیست» تمایل نشان دادید؟
وجود تنوع بالای سازها، همچنین امکان ترکیب آن‌ها با اصوات الکترونیک به دلیل نوازندگان ماهری که با این پروژه همکاری می‌کنند، همچنین دیگر آهنگسازان برجسته‌ای که سابقه هنری خوبی دارند، باعث شد به همکاری در این پروژه مشتاق‌تر باشم. اثری که ارائه می‌دهم ترکیبی از اصوات‌سازی و الکترونیک خواهد بود.
از جزییات قطعه‌ای که برای این پروژه می‌نویسید، بگویید.
قطعه‌ای که برای این پروژه می‌نویسم، برای «فیکس مدیا» و ساز تنبور است که مهدی جلالی آن را اجرا می‌کند. مبنای آن موسیقی دستگاهی ایران است. استفاده از المان‌های آوازی در موسیقی الکترونیک مانند مترهای آزاد، نت‌های زینت، تحریرها و امکاناتی که در مقوله آواز چه در موسیقی‌سازی و چه موسیقی الکترونیک داریم مورد استفاده من خواهند بود.
متولیان تولید آلبوم «بیست» تا چه حد دست شما را برای انتخاب و تولید باز گذاشتند؟
در این پروژه چه در مورد انتخاب ساز و چه در مورد نحوه تولید آثار، آزادی عمل کاملی که یک هنرمند به آن نیاز دارد، داده شده است.
از برنامه‌ها و فعالیتهای آینده‌تان بگویید.
برنامه‌ای که در مورد نحوه تدریس، آهنگسازی، فستیوال و مسابقات پیش روی من وجود دارد، به نوعی پیشبرد موسیقی معاصر و الکترونیک و بسط و پرورش آن در کشور را به همراه خواهد داشت. با همکاری شکل گرفته میان ایرانیانی که بعد از تحصیل بازگشته‌اند یا کسانی که در ایران این تخصص را به دست آورده‌اند و تلاش دلسوزانه‌شان، این موسیقی می‌تواند به بهترین نحو ارایه شود. من نیز در هر یک از مواردی که ذکر کردم در تلاشم تا به بهبود شرایط کمک کنم.
شادی کسایی پیانیست و آهنگساز ایرانی یکی دیگر از فعالانی است که قطعه‌ای را برای آلبوم «بیست» ساخته است. شادی کسایی بزرگ شده آلمان است. او فراگیری موسیقی را از چهار سالگی در مدرسه «یاماها کی‌برد» آغاز کرده و از ده سالگی به یادگیری ساز پیانو نزد استاد آلمانی خانم «Nthalia haberlach» پرداخته است. کسایی در همین مقطع نوازندگی ویلون را نیز آغاز کرده و از سال ۲۰۱۳ آهنگسازی را با آقای «peter. n. haublein» آغاز نموده است.
کسایی سال‌هاست به صورت حرفه‌ای با موزیسین‌ها و گروه‌های غیر ایرانی همکاری دارد. او سال ۲۰۱۱ برای اولین بار در مسابقه آهنگسازی ملی «Jeunesses Musicales» شرکت کرده و بورسیه یک کارگاه ۱۰ روزه در «Schloss Weikersheim» را دریافت کرده است. وی همچنین در سال ۲۰۱۴ قطعه‌ای با عنوان «Roya» را برای گروه کر کودکان رادیو «MDR» با رهبری Ulrich Kaiser که همچنان مورد توجه است. او طی سالهای اخیر در رویدادهای متعددی حضور یافته و عناوین و جوایزی کسب کرده است. وی در حال حاضر مشغول همکاری با موزیسین‌ها و گروه‌های غیرایرانی است. کسایی طی گفتگو با ایلنا، درباره شناختش از موسیقی ایرانی و آشنایی‌اش با فضای فعالیت هنرمندان داخل ایران توضیحاتی داد و از همکاری‌اش با عوامل تولید آلبوم «بیست» و جزییات اثرش گفت.
تا چه حد با فضای موسیقی ایران آشنا هستید طی این سال‌ها چقدر با هنرمندان ایرانی تعامل و همکاری داشته‌اید؟
من از کودکی با موسیقی ایرانی آشنا شدم. چون خانواده من موسیقی ایرانی گوش می‌کردند و این دلیلی بود که من به موسیقی اصیل و مدرن کشورم علاقمند شوم. همیشه تمایل دارم که در ساخت آثارم از تِم ایرانی استفاده کنم و در تلاش هستم تا قطعاتم ترکیبی از موسیقی ایرانی و اروپایی باشد.
شما در ایران تحصیل نکرده‌اید و می‌توان گفت عمده فعالیتهای شما در اروپا بوده است، به‌نظرتان کلیت موسیقی داخل ایران و نحوه فعالیت گروه‌ها تا چه حد به استانداردهای جهانی نزدیک است؟
من زیاد در جریان برنامه‌های ایرانی نبوده‌ام، اما فکر می‌کنم موسیقی مدرن در ایران هنوز تحت تأثیر موسیقی ایرانی است.
شما در حال حاضر دانشجوی دانشگاه موسیقی، تئاتر و رسانه هانوفر هستید. در این دانشگاه چه می‌خوانید و نزد چه استادانی آموزش می‌بینید؟
من دانشجوی رشته آهنگسازی هستم و در ترم جدید در رشته آموزش پیانو به تحصیل خواهم پرداخت. تا به امروز با اساتیدی چون گوردون ویلیامز، یوآخیم هاینتس، مینگ تسائو و ربکا ساندرز کار کرده‌ام.
در دانشگاه‌های اروپایی به ویژه آلمان، به جز سیستم آموزشی چگونه از دانشجویانِ شایسته در ارائه بورسیه و مواردی از این دست حمایت می‌کنند؟
من می‌توانم بیشتر درباره پشتیبانی‌های فرهنگی در آلمان صحبت کنم؛ چرا که خودم هم از این همکاری‌ها در دوران مدرسه و دانشگاه به خوبی استفاده کردم. در آلمان سازمانهایی خصوصی وجود دارد که به حمایت از دانشجویان می‌پردازند. همچنین دولت از افرادی که استعداد بالایی در موسیقی دارند و یا در این زمینه فعالیتهای زیادی انجام می‌دهند، حمایت می‌کند.
شما در ایران به دنیا نیامده‌اید. علاقه و کشش به آهنگسازی برای سازهای ایرانی از چه زمان و چگونه در شما شکل گرفت؟
در واقع من از زمان شروع دوران دانشجویی در رشته موسیقی، برای سازهای ایرانی هم آهنگسازی کرده‌ام و از همان دوران کودکی که آهنگسازی را شروع کرده بودم و قطعاتی برای پیانو می‌نوشتم نیز، ناخودآگاه همیشه از تم‌های ایرانی استفاده می‌کردم. این پیشینه بر آهنگسازی من در دوران دانشجویی تأثیر گذاشته است.
از قطعه‌ای که برای آلبوم «بیست» می‌نویسید، بگویید.
قطعه‌ای که برای آلبوم بیست نوشته‌ام، «رنج» نام دارد و در واقع احساس عشقی است که می‌تواند بین دو انسان و یا انسان و کسی بالاتر از انسان وجود داشته باشد. اما در این احساس که ما عشق آن را عشق می‌نامیم، همیشه احساس رنج نیز همراه است. این رنج، احساس تنهایی است که در لحظاتی خاص انسان به آن دچار می‌شود. به خصوص وقتی وصال پیش نیاید، رنج تشدید می‌شود. تلاش کرده‌ام این احساس را در قالب موسیقی بیان کنم و از اشعار زیبای حافظ نیز کمک گرفته‌ام تا جایی که از این اشعار اطلاع دارم، صحبت در این آثار فقط از عشق زمینی نیست. بلکه در رابطه با عشقی بالاتر از عشق دو انسان سخن گفته است. این اشعار برای من رابطه بین هردو مورد است. من این قطعه را برای کمانچه نوشته‌ام که حسنا پارسا آن را اجرا می‌کند و سعی کرده‌ام که در مورد دستگاه‌های موسیقی ایرانی آگاهی و اطلاعات خودم را افزایش دهم. برای من همیشه جالب بوده که دستگاه‌های مختلف ایرانی را بشناسم و تفاوت بین این دستگاه‌ها را بهتر متوجه شوم. ولی با این وجود باید بگویم که شناخت تفاوت دستگاه‌های موسیقی ایرانی برای من دشوار بوده و من این قطعه را با آن آشنایی محدودی که در این مدت کوتاه از دستگاه نوا پیدا کردم نوشته‌ام تا بتونم از این طریق ارتباطم را به دستگاه‌های ایرانی نیز نزدیک کنم.
ارائه آثار هنرمندان معاصر در قالب آلبوم تا چه حد به شناخت موسیقی معاصر و هنرمندان این رشته کمک خواهد کرد؟
هر هنرمندی احتیاج به دادن و گرفتن و رد و بدل دارد و خیلی مهم هست که از راه‌های مختلف الهام بگیرد، شنیده شدن تعداد زیادی از قطعات آهنگسازان مختلف در یک مجموعه نیز، می‌تواند یکی از این منابع الهام باشد.
از دیگر فعالیت‌های‌تان بگویید.
من در حال حاضر در حال ساختن یک قطعه جدید برای پایان نامه‌ام هستم. این پروژه بسیار بزرگ و زمانبر است و در قالب اپرا نوشته می‌شود. این قطعه برای من تجربه‌ای جالب و جدید است.
