دستگاه‌های موسیقی ایران به ترتیب حروف الفبا

[RIWAN]

رمل صغیر
دوازده ضرب (دیك دك دك دك دیك دك دیك دك دیك دك). از ضربهای موسیقی ایران می باشد.

رمل كبیر
بیست و هشت ضرب. از ضربهای موسیقی ایران می باشد.

رنگ
نوعی موسیقی كه با آن می توان رقصید.

روانی
پنج ضرب (دیك دك دیك دك) از ضربهای موسیقی ایرانی است.

روح الارواح
اصطلاحی است در موسیقی.

 

[RIWAN]

روز فرخ
از آواز های باربد.

روشن چراغ
از نغمه های دوره ساسانی است.

رهاوی
از گوشه های موسیقی ایرانی در دستگاه شور است.

ره خسروانی
یكی از آهنگهای باربد است.

زابل گبری
از گوشه های دستگاه سه گاه است.

 

[RIWAN]

زاحم
یكی از آهنگهای موسیقی است.

زاغ
نام نوایی است از موسیقی.

زبول
نوایی است كه مطربان زنند.

زجاف
آواز و صدای كوس و نقاره را گویند.

زخمه ور
نوازنده سازهای زهی را گویند.

 

[RIWAN]

زنگوله
نغمه ای از راست پنجگاه است كه سه ضربی است.

زیر افكن
از نغمه های دوره ساسانی كه در مایه شور ساخته شده است.

زیركش سلمك
از گوشه های موسیقی ایرانی در دستگاه شور است.

ساربانك
یكی از آهنگهای موسیقی است.

سازسیر آهنگ
ساز بلند آواز.

 

[RIWAN]

سازگری
نام پرده ای است از موسیقی مركب از مقام عراق و اصفهان.

ساز نوروز
از آوازهای باربد.

سبز آرنگ
نام لحنی از مصنفات باربد.

سبز بهار
نام نوایی از موسیقی است و آنرا سبزه بهار نیز گویند. و از نغمه های دوره ساسانی است.

سبز در سبز
نوایی از موسیقی و نام لحن نهم از سی لحن باربد.

سبزه بهار
نام نوایی و لحنی از موسیقی.

سبزه در سبزه
سبز در سبز را ببینید.

 

[RIWAN]

سبزه بهار
نام نوایی و لحنی از موسیقی.

سبزه در سبزه
سبز در سبز را ببینید.

سبك
در اصطلاح موسیقی به نوعی از آهنگ گفته می شود كه قابل فهم عامه باشد مثل موسیقی جاز كه در این موسیقی در مقابل سنگین كه عبارت از موسیقی كلاستیك است بكار برده می شود.

سپهبدان
نام پرده ای از موسیقی.

سرخانه
به اصطلاح موسیقی به معنی آواز بلند است.

ستی زرین
نام آهنگی است.

سر پرده
نام پرده ای از موسیقی.

 

[RIWAN]

سرجس
نام آهنگی است.

سرزیر
نام نوایی است از موسیقی.

سرصبح
آهنگی كه سربازان پیش از سپیده دم نوازند.

سروستان
از الحان سی گانه باربد است.

سروسهی
از آوازهای باربد.

سلمك
اصطلاحی است در موسیقی.

سه گاه
این دستگاه تقریباً در همه ممالك اسلامی متداول است. این دستگاه بیشتر برای بیان احساس غم و اندوه كه به امیدواری می گراید مناسب است. آواز سه گاه بسیار غم انگیز و حزن آور است.گوشه های مهم این دستگاه عبارتند از: در آمد، مویه، زابل، مخالف، حصار، گوشه های دیگر مانند: آواز، نغمه، زنگ شتر، بسته نگار، زنگوله، خزان، بس حصار، معربد، حاجی حسینی، مغلوب، دوبیتی، حزین، دلگشا، رهاوی، مسیحی، ناقوس، تخت طاقدیس، شاه ختایی، مداین، نهاوند.

 

[RIWAN]

شادباد
از نغمه های دوره ساسانی است.

شادیانه
ساز و دهل كه به شادی فتح یا عروسی می زنند.

شادروان مروارید
نام صوتی از مصنفات باربد و وجه تسمیه اش این است كه روزی باربد رامشگر به شادروان خسرو پرویز نشسته بود آن صوت را نواخت و آن را شادروان نام نهاد و خسرو فرمود طبقی پر از مروارید نثار باربد كردند و آن را شادروان مروارید خواندند و ضمناً این صوت لحن دوازدهم از سی لحن باربد است.

شاكورد
نام نوایی از موسیقی.

شاه ختایی
از گوشه های موسیقی در نغمه افشار.

شاه ناز
نام لحنی است در موسیقی.

 

[RIWAN]

شاه نامه
نام لحنی است در موسیقی.

شبدیز
از الحان سی گانه باربد است كه به مناسب مرگ شبدیز (اسب خسروپرویز) سروده شده است.

شب فرخ
یكی از الحان باربد. در برهان قاطع نام لحن چهاردهم، از سی لحن باربدی محسوب شده ولی در فهرستی كه نظامی در خسرو و شیرین آورده لحن شانزدهم از سی و یك لحن باربدی است.

شور
این دستگاه ریشه بسیار قدیمی دارد و مبنای بیشتر موسیقی های محلی و موسیقی معمول در ایلات به شمار می رود نغمه های این دستگاه عبارتند از:

1ـ نغمه ابوعطا كه گوشه های آن؛ در آمد، حجاز و چهار باغ است (چهار باغ قطعه ای است ضربی، كه با اشعار با قافیه مخصوص همراهی می شود).

 

[RIWAN]

2ـ نغمه بیات ترك با گوشه های؛ درآمد، قطار و فیلی. قطار در ایلات كرد بسیار معمول است و اغلب با اشعار بابا طاهر همراهی می شود.

3ـ نغمه افشار كه گوشه های مهم آن؛ درآمد، جامه دران، مثنوی پیچ، قرایی، شاه ختایی است.

4ـ نغمه دشتی كه خود استقلال نیمه كاملی دارد. پایه موسیقی محلی بخصوص در شمال ایران است گوشه های مهم این نغمه؛ درآمد، دوبیتی، گیلكی، گبری، بیات كرد است.

علاوه بر گوشه هایی كه در چهار نغمه بالا ذكر شد، گوشه های دیگری نیز در این دستگاه نواخته می شود مانند: سیخی و سملی در ابوعطا، دوگاه و روح الارواح در بیات ترك، نهیب در افشاری بیدكانی، چوپانی، غم انگیز، سرنج و كوچه باغی در دشتی، شهناز، گریلی، ملانازی، بزرگ، رهاب در شور. گوشه های دیگر دستگاه شور از این قرارند: زیركش، سلمك، گلریز، صفا،‌خارا، قجر، حزین، قراچه، رهاوی، دستان عرب، تبه نگار، بغدادی، چهار پاره، برگردان مسیحی، حسینی، عراق، نهفت شكسته، اوج، غم انگیزم، عقده گشا، كوچه باغی، نشابورك، ضرب اصول، نیشاپور، حاجیانی، دشتستانی، آذربایجانی، خسروانی، مهربانی.