روانشناسی هیجانات اولیه

[سونی]

هیجانات اولیه؛ زیربنای «خودِ عاطفی»

✍ در درمان هیجان‌مدار (EFT)، هیجانات اولیه (Primary Emotions) بنیادی‌ترین واکنش‌های انسان به موقعیت‌های زندگی‌اند؛ همان پاسخ‌های کهنِ زیستی که از دلِ میلیون‌ها سال تکامل آمده‌اند.

این هیجانات مثل:
اندوه در مواجهه با فقدان،
خشم در برابر بی‌عدالتی یا تخطی،
و ترس در پاسخ به تهدید
ستون‌های اصلی سازنده‌ی تجربه‌ی عاطفی ما هستند.​

 

[سونی]

✥ ویژگی مهم:

هیجانات اولیه از دلبستگی و هویت سرچشمه می‌گیرند؛ یعنی هر احساس اصیل، بازتابی از نیاز ما به پیوند، امنیت، و به رسمیت شناخته شدن است.

به همین دلیل، این هیجانات نه تنها «واکنش»، بلکه سازنده‌ی خودِ عاطفی و روابط صمیمانه‌ی انسان‌اند.​

 

[سونی]

در فرآیند درمان، هدف ما این است که مراجع بتواند:

به این هیجانات اصیل دسترسی پیدا کند،

آن‌ها را به زبان نمادین درآورد،

و با حضور درمانگر، تجربه و بیانشان کند.

زیرا تنها «بیان نمادین و پردازش هیجان اولیه» است که تغییر هیجانی واقعی را ممکن می‌کند.​

 

[سونی]

بسیاری از مراجعان به‌جای مواجهه با احساسات اصیل، درگیر هیجانات ثانویه (مثل خشم دفاعی یا سرزنش) می‌شوند.

‍⚕درمانگر به او کمک می‌کند تا از زیر این لایه‌ی دفاعی عبور کند و با هیجانات آسیب‌پذیر و انطباقی مثل آزردگی، ٪ترس، یا شرم، که ((ریشه در نیازهای برآورده‌نشده‌ی دوران بزرگسالی برای نزدیکی، درک شدن و دیده شدن دارد)) ارتباط برقرار کند.​

 

[سونی]

مثال بالینی کوتاه:

در جلسه، وقتی مراجع می‌گوید:

«ازش متنفرم که منو نادیده گرفت»،

درمانگر به‌جای تحلیل محتوا، به لایه‌ی زیرین اشاره می‌کند:

«به‌نظر می‌رسه پشت این خشم، یه احساس تنهایی یا دردِ دیده‌نشدن هست… درسته؟»

اینجاست که مراجع از "خشم دفاعی" به سمت "اندوه اصیل" حرکت می‌کند و تغییر، از همین لحظه آغاز می‌شود.​