تیتر: نوروز ۱۴۰۴
سلام!
امروز آمدهام که کمی برایتان از عید نوروز نطق بنمایم؛ حالا شاید فکر کنید که میخواهم از تاریخ کهن و باستانی جشن نوروز و دیباچهی قدمت این جشن ملی بگویم. درست حدس زدید، قرار است که مقداری از تاریخ هم بگویم؛ ولی سابق بر آن میخواهم از مناسک پرغرور لحظهی پیش از طلوع خورشیدِ سال تحویل بگویم.
باید اشاره کنم به زیباترین و مورد علاقهترین منسک یعنی... خانهتکانی.
این رسم، بهخصوص برای آقایان و دانشآموزانی چون شخصشخیص بنده، به عاشقانهترین آهنگ سال بدل شده است! مادر بنده هرسال اصرار میکند که اتاقم را تمیز کنم و من هم فکر میکنم: "خب، چون سالی یک بار این رو ازمن میخواد، باهاش کنار میام." شاید آقایان هم بالاخره باید با این واقعیت کنار بیایند که تمیز کردن خانه، آن هم سالی یک بار اگرچه بُغرنج به نظر برسد ولی یک هنر است و باید به عنوان یک ایرانی آن را پاس بدارند. جایی خوانده بودم حالا درست و غلطش آنچنان هم مهم نیست؛ ولی این رسم از زمان خیلیخیلی قدیم درست بعد از سومین سال حکومت کوروش کبیر متولد شده است. در روزهای پایانی سال، هنگامی که کوروش کبیر مُهیای نبرد میشدند با کمبود نیرو مواجه میشود، چون بسیاری از مردان پارسی، نوروز را بهانه کرده و باور کردنی نیست که از نبرد سرباز میزنند. کوروش کبیر هم قدری اندیشید و رسمی را بنیان نهادند که مردان برای فرار از آن، به میدان جنگ شتافتند. بدین سان خانه تکانی ابداع شد! در ادامه رونمایی میکنم از نهایت همکاری آقایان با خانمهایشان در روزهای خانهتکانی، برای جارو زدن جایی که نشستهاند:
این رسم اصولا از پایان بهمن سال گذشته تا آغاز تحویل سال آینده ادامه دارد. حتی ما مورد داشتیم تا پیش از به صدا درآمدن توپ تحویل سال، مادری مشغول بشور و بساب بوده است! البته امسال که با ماه رمضان همسفر هستیم این رسم به پیش از بهمن موکول شده بود.
حالا که حرفی از رمضان به میان آمد بیایید از وجنات این ماه میهمانی خدا بگویم. از آنجایی که ماه رمضان خودش یک نطق جدا میخواهد باید بیخیالش شویم و فقط به آن اشاره کنم که...
چهارشنبهسوری با شبهای قدر یکی شده و حتی وقتی دست بر قضا در تقویم دنبالش میگشتم، پیدایش نکردم. باز خداراشکر که میدانستم آخرین چهارشنبهی سال، همان چهارشنبه سوری خودمان است، یا بهتر بگویم: منسک جالب و جذاب ترقه بازی.... که البته از دیرباز سلطان بانوها (مادرهای گرامی) با آن مشکل داشتند. شاید امسال خیالشان از این بابت راحت شود. مادرهای انجمن بهتر باخبرند که ممکن است در طی یک حرکت جمعی بخواهند که با نگذاشتن وعدهی سحری همهی ما را راهی هیئت کنند. حال عدهای هنوز نمیدانند که باید بروند و از روی آتش بپرند و سرخی تو از من زردی من ازتو بخوانند یا به هیئت رفته و سینه بزنند.
مِن حیثالمجموع امسال سال عجیبی بود. اولین سالی بود که بنده میدیدم همزمان، گرما و سرما، برف و باران، بخاری و پنکه، ماه رمضان و عید نوروز، چهارشنبه سوری و شبهای قدر، عید فطر و سیزده به در همه باهم هستند؛ به گمانمان فقط جای مُحَرم خالیست. از منظر اقتصادی هم که همگان بر آن واقفند، حتی ما احتمال میدهیم امسال هیچ کس لباس عید و آجیل نخریده باشد. چرا که وقتی با اشتیاق به سوی پدر شتافته و با گفتن این کلمه که:« بابا عاشقت هستیم...» به او رجوع آوردیم برای خرید نوروز، دستش را بر شانهیمان گذاشت و برآورد که:« ممنون، اما بذار دوست معمولی بمونیم، من هیچ پولی ندارم!»
با این وضعیت، نوروز امسال باید برای بچههای فامیل یکی یهدونه حساب پسانداز باز کرد که بتوانند تا سال دیگر پولهایشان را جمع کنند، اینطوری با یک تیر دو نشان زدهایم همزمان فرهنگ سرمایهگزاری را پرورش دادهایم و هم از خجالت جیبهایمان بیرون آمدیم.
نوبتی هم که باشد نوبت ادای احترام به وعدهی صادقهی توپ تحویل سال است. میتوانید گوشهای یاد داشت کنید که زمان تحویل سال دقیقا ساعت ۶ و ۳۶ دقیقه و ۲۶ ثانیه بامداد، روز پنجشنبه، ۱ فروردین ۱۴۰۴ مطابق با ۲۰ مارس ۲۰۲۵ میلادی هست و خب البته که باید دور سفرهی هفت سین بنشینیم فقط به یکدیگر نگاه کنیم چون هم روزهایم هم شب ضربت خوردن امام "علیهالسلام" است و باید به فرزندانش تسلی بدهیم.
این سال موسوم به سال خرگوش هست و متولدینی که در این سال به دنیا آمدند دارای خصوصیات زیر هستند شاید دلتان بخواهد بدانید:
عرضمان برسد خدمت بزرگواری که شما باشی؛ ما دقیقاً نمیدانیم که عید نوروز از چه زمانی مرسوم بودهاست، کار سختیست، چون تاریخچه بسیار طولانی و درهمتنیدهای دارد و شکلگیری آن به تدریج اتفاق افتاده است. اما میتوانیم بگوییم که نوروز به عنوان یک جشن مهم و رسمی، حداقل از دوران هخامنشیان شناخته شده و در دوران ساسانیان به اوج شکوه خود رسیده و تا بعد از اسلام هم تداوم داشته است.
و در آخر باید به شما نوید بدهم که سیزدهبهدر بعد از عید فطر است که یعنی با خیال راحت میتوانید به سبزه گره زدن و حرکات موزونتان برسید:
این آیین هم، از زمان زردتشتیان به ما ارث رسیده و زرتشتیان پس از پایان نوروز در روز سیزدهبهدر به باغ و دشت میروند و به شادی و بازی و گره زدن سبزه برای بر آورده شدن آرزوهایشان میپردازند و نوروز خود را به پایان میرسانند، برای درخواست باران به درگاه اهورامزدا نیایش میکنند و آرزوی سالی پر از باران و کشاورزی نیکو میکنند. در مورد نسبت دادن نحسی سیزدهم هیچ مناسبتی به ایرانیان ندارد و این اندیشه خرافی پس از یورش اسکندر گجستک و یونانیان به ایران اهورایی، وارد شد زیرا عدد سیزده نزد یونانیان نحس بوده است.
در پایان نیز برای شما و خانوادهی عزیزتان سالی نیکو آرزو میکنم و هرچند کلیشهای به نظر برسد؛ اما امیدوارم هرروزتان نوروز و نوروزتان پیروز باشد...
••نوروز بمانید که ایّام شمایید!
••آغاز شمایید و سرانجام شمایید!
••ایّام ز دیدار شمایند مبارک
••نوروز بمانید که ایّام شمایید!