نوشته‌ها
نوشته‌ها
1,010
پسندها
پسندها
4,129
امتیازها
امتیازها
328
سکه
3,405
هوالکافی





ژانر روانشناختی داستانی است که تمرکزِ اصلیش بر زندگی ذهنی، انگیزه ها و ساختارهای درونی شخصیتهاست. یعنی آنچه در ذهن رخ میدهد بر وقایع بیرونی اولویت دارد
و گاهی ساختار داستان تعیین میکند. در این نوع آثار، واکنشهای عاطفی و حالات درونی شخصیتها نه فقط بازتاب دهنده رخدادها، بلکه خود محرک و معنابخش رویدادها هستند.​
 
ریشه های رمان روانشناختی به آثار قرن هفدهم و هجدهم بازمیگردد.
اما به صورت مشخص در ادبیات مدرن با آثار داستایفسکی، جویس و ویرجینیا وولف متبلور شد.
در سده بیستم تکنیکهایی مانند «جریان سیال ذهن» و «گفتگوی درونی» توسعه پیدا کردند و ژانر به شکل امروزی اش درآمد.
 
ارکان بنیادی:

درون محوری»»
در هر صحنه بپرس "چه چیزی در ذهن شخصیت اتفاق می افتد؟"

انگیزه پیچیده و چندلایه»» رفتار باید از منطق روانی شخصیت بیرون بیاد_تناقضها، دفاعهای روانی، آسیبهای قدیمی

زاویه دید دقیق و کنترل شده»» اول شخص یا سوم شخص نزدیک( به اصطلاح close third) معمولا بهترین گزینه ها هستند_چون امکان همذات پنداری و اشتباه پنداری کنترل شده را میدهند.

ابزارهای روایی»» جریان سیال ذهن، تک گویی درونی، گفتار غیرمستقیم آزاد، راوی غیر قابل اعتماد، حافظه بازگشته و رویاها

فضاسازی روانی»» مکانها، اشیا و صداها به عنوان آینه ذهن عمل میکنند. بدل به نمادها و لنگرهای حسی میشوند.

تنش تدریجی و داخلی»» گره ها روانی اند، نه فقط حادثه ای. طنینی که در درون شخصیت صدا میکند، به نقطه شکست یا آگاهی منجر میشود.
 
تکنیکهای روایی _ شرح و نحوه اجرا:

1. جریان سیال ذهن

هدف این است که به طور مستقیم «جریان افکار» را ثبت کنید.
یک صحنه 300-500 کلمه ای بنویسید که در آن شخصیت فقط افکارش را بدون توضیح بیان میکند.


2. گفتار غیر مستقیم
ترکیبی است از صدای راوی و ذهن شخصیت. جملات شبیه افکار شخصیت اند اما راوی سوم شخص آنها را روایت میکند.
فایده این کار کنترل روی روایت بدون از دست دادن نزدیکی ذهنیست.


3. راوی غیرقابل اعتماد
یعنی راوی ای که اعتبارش زیر سوال است. از بغض، حافظه معیوب، دروغ یا توهم ناشی میشود.
کلید کار این است که به تدریج اختلاف بین روایت او و شواهد بیرونی را نشان دهید، نه با افشای لحظه ای.


4. حافظه مخدوش / بازگشت خاطرات
از فلش بک پراکنده و سطحی استفاده کنید. در اینجا حافظه باید مثل آینه ترک خورده جلوه کند.
 
شخصیت پردازی روانشناختی _ گام به گام :


زخم اولیه »
گذشته ای که کل سازوکار دفاعی شخصیت را شکل داده، بنویسید. یک صفحه کوتاه درباره اولین خاطره دردناک او.

نقشه شناختی » باورهای مرکزی ( مثلا من لایق محبت نیستم ) را فهرست کنید. اینها محرک خودتخریبی و واکنشها هستند.

مکانیسمهای دفاعی » انکار و توجیه. مشخص کنید کدام یک غالب اند و در کدام موقعیتها قعال میشوند.

لحظه شکست / آموزش » چه چیزی میتواند این دفاع را بشکند؟ یک محرک بیرونی یا مجموعی از خاطرات؟
 
طرح یا پلات در ژانر روانشناختی:
( این یک الگوی پیشنهادیست )

تصویر ذهنی پایدار:
فضای ذهنی شخصیت را برای خود تعریف کنید.

ورود تکانه روانی: یک فکر، حرف یا تصویر که ایجاد شک کند.

افزایش گسست داخلی: شکنندگیهای روحی پیوسته با پیامدهای اندک .

اولین نقطه بدون بازگشت: شخصیت تصمیم میگیرد یا حقیقتی را پنهان میکند.

واکنشهای دفاعی و تضادها: که میتواند درونی باشد و یا با دیگران.

بحران: آشکار شدن حقیقت یا فروپاشی.

بازسازی یا نابودی: نتیجه روانی پایانی.


📌این الگو را میتوان برای کافه نویسندگان 80-100 صفحه ای به 8-12 فصل تقسیم کرد. که هر فصل حول یک تحول روانی کار میکند.
 
زبان نثر _ چگونه با جمله بندی "حالت ذهن" را بسازید:

»»
جملات کوتاه، ریتم تند برای اضطراب و هراس.
»» جملات طولانی، جمله های پیچیده برای تامل و سرگردانی ذهنی.
»» پاراگرافهای شکسته، فاصله گذاریها و خطوط جدید برای تاکید بر وقفه های فکری.
»» ابزارهای بلاغی: تلمیح، آنافورا( تکرار یک واژه یا عبارت در ابتدای چند جمله)، تکرار کلمات کلیدی(به عنوان لنگر ذهن)، ایما و اشاره های خاموش.
»» آواشناسی و ضرب‌آهنگ: ترکیب حروف، تکرار هجاها. موسیقی جمله باید حس درونی را تقویت کند.
 
📌اشتباهات متدوال که باید از آنها پرهیز کنید:


~ توضیح دادن بیش از حد به جای نمایش حالت ذهن.

~ استفاده سطحی از اختلالات روانی فقط برای دراماتیزه کردن. نمایش بیماریهای روانی نیاز به دقت و احترام دارد. از کلیشه ها و تعمیمهای اشتباه پرهیز کنید. مشاوره با متخصصان، خواندن منابع روز و استفاده از زبان غیرقضاوتی ضروری است.

~ پرهیز از تنوع زبانی: ذهن انسان متنوع است. به جای یک الگو برای همه حالات ذهنی، از طیف تکنیکها استفاده کنید.
 
عقب
بالا پایین